- مشخصات كتاب
- اخلاقي
- فضايل اخلاقي
- حديث1
- حديث2
- حديث3
- حديث4
- حديث5
- حديث6
- حديث7
- حديث8
- حديث9
- حديث10
- حديث11
- حديث12
- حديث13
- حديث14
- حديث15
- حديث16
- حديث17
- حديث18
- حديث19
- حديث20
- حديث21
- حديث22
- حديث23
- حديث24
- حديث25
- حديث26
- حديث27
- حديث28
- حديث29
- حديث30
- حديث31
- حديث32
- حديث33
- حديث34
- حديث35
- حديث36
- حديث37
- حديث38
- حديث39
- حديث40
- حديث41
- حديث42
- حديث43
- حديث44
- حديث45
- حديث46
- حديث47
- حديث48
- حديث49
- حديث50
- حديث51
- حديث52
- حديث53
- حديث54
- حديث55
- حديث56
- حديث57
- حديث58
- حديث59
- حديث60
- حديث61
- حديث62
- حديث63
- حديث64
- حديث65
- حديث66
- حديث67
- حديث68
- حديث69
- حديث70
- حديث71
- حديث72
- حديث73
- حديث74
- حديث75
- حديث76
- حديث77
- حديث78
- حديث79
- حديث80
- حديث81
- حديث82
- حديث83
- حديث84
- حديث85
- حديث86
- حديث87
- حديث88
- حديث89
- حديث90
- حديث91
- حديث92
- حديث93
- حديث94
- حديث95
- حديث96
- حديث97
- حديث98
- حديث99
- حديث100
- حديث101
- حديث102
- حديث103
- حديث104
- حديث105
- حديث106
- حديث107
- حديث108
- حديث109
- حديث110
- حديث111
- حديث112
- حديث113
- حديث114
- حديث115
- حديث116
- حديث117
- حديث118
- حديث119
- حديث120
- حديث121
- حديث122
- حديث123
- حديث124
- حديث125
- حديث126
- حديث127
- حديث128
- حديث129
- حديث130
- حديث131
- حديث132
- حديث133
- حديث134
- حديث135
- حديث136
- حديث137
- حديث138
- حديث139
- حديث140
- حديث141
- حديث142
- حديث143
- حديث144
- حديث145
- حديث146
- حديث147
- حديث148
- حديث149
- حديث150
- حديث151
- حديث152
- حديث153
- حديث154
- حديث155
- حديث156
- حديث157
- حديث158
- حديث159
- حديث160
- حديث161
- حديث162
- حديث163
- حديث164
- حديث165
- حديث166
- حديث167
- حديث168
- حديث169
- حديث170
- حديث171
- حديث172
- حديث173
- حديث174
- حديث175
- حديث176
- حديث177
- حديث178
- حديث179
- حديث180
- حديث181
- حديث182
- حديث183
- حديث184
- حديث185
- حديث186
- حديث187
- حديث188
- حديث189
- حديث190
- حديث191
- حديث192
- حديث193
- حديث194
- حديث195
- حديث196
- حديث197
- حديث198
- حديث199
- حديث200
- حديث201
- حديث202
- حديث203
- حديث204
- حديث205
- حديث206
- حديث207
- حديث208
- حديث209
- حديث210
- حديث211
- حديث212
- حديث213
- حديث214
- حديث215
- حديث216
- حديث217
- حديث218
- حديث219
- حديث220
- حديث221
- حديث222
- حديث223
- حديث224
- حديث225
- حديث226
- حديث227
- حديث228
- حديث229
- حديث230
- حديث231
- حديث232
- حديث233
- حديث234
- حديث235
- حديث236
- حديث237
- حديث238
- حديث239
- حديث240
- حديث241
- حديث242
- حديث243
- حديث244
- حديث245
- حديث246
- حديث247
- حديث248
- حديث249
- حديث250
- حديث251
- حديث252
- حديث253
- حديث254
- حديث255
- حديث256
- حديث257
- حديث258
- حديث259
- حديث260
- حديث261
- حديث262
- حديث263
- حديث264
- حديث265
- حديث266
- حديث267
- حديث268
- حديث269
- حديث270
- حديث271
- حديث272
- حديث273
- حديث274
- حديث275
- حديث276
- حديث277
- حديث278
- حديث279
- حديث280
- حديث281
- حديث282
- حديث283
- حديث284
- حديث285
- حديث286
- حديث287
- حديث288
- حديث289
- حديث290
- حديث291
- حديث292
- حديث293
- حديث294
- حديث295
- حديث296
- حديث297
- حديث298
- حديث299
- حديث300
- حديث301
- حديث302
- حديث303
- حديث304
- حديث305
- حديث306
- حديث307
- حديث308
- حديث309
- حديث310
- حديث311
- حديث312
- حديث313
- حديث314
- حديث315
- حديث316
- حديث317
- حديث318
- حديث319
- حديث320
- حديث321
- حديث322
- حديث323
- حديث324
- حديث325
- حديث326
- حديث327
- حديث328
- حديث329
- حديث330
- حديث331
- حديث332
- حديث333
- حديث334
- حديث335
- حديث336
- حديث337
- حديث338
- حديث339
- حديث340
- حديث341
- حديث342
- حديث343
- حديث344
- حديث345
- حديث346
- حديث347
- حديث348
- حديث349
- حديث350
- حديث351
- حديث352
- حديث353
- حديث354
- حديث355
- حديث356
- حديث357
- حديث358
- حديث359
- حديث360
- حديث361
- حديث362
- حديث363
- حديث364
- حديث365
- حديث366
- حديث367
- حديث368
- حديث369
- حديث370
- حديث371
- حديث372
- حديث373
- حديث374
- حديث375
- حديث376
- حديث377
- حديث378
- حديث379
- حديث380
- حديث381
- حديث382
- حديث383
- حديث384
- حديث385
- حديث386
- حديث387
- حديث388
- حديث389
- حديث390
- حديث391
- حديث392
- حديث393
- حديث394
- حديث395
- حديث396
- حديث397
- حديث398
- حديث399
- حديث400
- حديث401
- حديث402
- حديث403
- حديث404
- حديث405
- حديث406
- حديث407
- حديث408
- حديث409
- حديث410
- حديث411
- حديث412
- حديث413
- حديث414
- حديث415
- حديث416
- حديث417
- حديث418
- حديث419
- حديث420
- حديث421
- حديث422
- حديث423
- حديث424
- حديث425
- حديث426
- حديث427
- حديث428
- حديث429
- حديث430
- حديث431
- حديث432
- حديث433
- حديث434
- حديث435
- حديث436
- حديث437
- حديث438
- حديث439
- حديث440
- حديث441
- حديث442
- حديث443
- حديث444
- حديث445
- حديث446
- حديث447
- حديث448
- حديث449
- حديث450
- حديث451
- حديث452
- حديث453
- حديث454
- حديث455
- حديث456
- حديث457
- حديث458
- حديث459
- حديث460
- حديث461
- حديث462
- حديث463
- حديث464
- حديث465
- حديث466
- حديث467
- حديث468
- حديث469
- حديث470
- حديث471
- حديث472
- حديث473
- حديث474
- حديث475
- حديث476
- حديث477
- حديث478
- حديث479
- حديث480
- حديث481
- حديث482
- حديث483
- حديث484
- حديث485
- حديث486
- حديث487
- حديث488
- حديث489
- حديث490
- حديث491
- حديث492
- حديث493
- حديث494
- حديث495
- حديث496
- حديث497
- حديث498
- حديث499
- حديث500
- حديث501
- حديث502
- حديث503
- حديث504
- حديث505
- حديث506
- حديث507
- حديث508
- حديث509
- حديث510
- حديث511
- حديث512
- حديث513
- حديث514
- حديث515
- حديث516
- حديث517
- حديث518
- حديث519
- حديث520
- حديث521
- حديث522
- حديث523
- حديث524
- حديث525
- حديث526
- حديث527
- حديث528
- حديث529
- حديث530
- حديث531
- حديث532
- حديث533
- حديث534
- حديث535
- حديث536
- حديث537
- حديث538
- حديث539
- حديث540
- حديث541
- حديث542
- حديث543
- حديث544
- حديث545
- حديث546
- حديث547
- حديث548
- حديث549
- حديث550
- حديث551
- حديث552
- حديث553
- حديث554
- حديث555
- حديث556
- حديث557
- حديث558
- حديث559
- حديث560
- حديث561
- حديث562
- حديث563
- حديث564
- حديث565
- حديث566
- حديث567
- حديث568
- حديث569
- حديث570
- حديث571
- حديث572
- حديث573
- حديث574
- حديث575
- حديث576
- حديث577
- حديث578
- حديث579
- حديث580
- حديث581
- حديث582
- حديث583
- حديث584
- حديث585
- حديث586
- حديث587
- حديث588
- حديث589
- حديث590
- حديث591
- حديث592
- حديث593
- حديث594
- حديث595
- حديث596
- حديث597
- حديث598
- حديث599
- حديث600
- حديث601
- حديث602
- حديث603
- حديث604
- حديث605
- حديث606
- حديث607
- حديث608
- حديث609
- حديث610
- حديث611
- حديث612
- حديث613
- حديث614
- حديث615
- حديث616
- حديث617
- حديث618
- حديث619
- حديث620
- حديث621
- حديث622
- حديث623
- حديث624
- حديث625
- حديث626
- حديث627
- حديث628
- حديث629
- حديث630
- حديث631
- حديث632
- حديث633
- حديث634
- حديث635
- حديث636
- حديث637
- حديث638
- حديث639
- حديث640
- حديث641
- حديث642
- حديث643
- حديث644
- حديث645
- حديث646
- حديث647
- حديث648
- حديث649
- حديث650
- حديث651
- حديث652
- حديث653
- حديث654
- حديث655
- حديث656
- حديث657
- حديث658
- حديث659
- حديث660
- حديث661
- حديث662
- حديث663
- حديث664
- حديث665
- حديث666
- حديث667
- حديث668
- حديث669
- حديث670
- حديث671
- حديث672
- حديث673
- حديث674
- حديث675
- حديث676
- حديث677
- حديث678
- حديث679
- حديث680
- حديث681
- حديث682
- حديث683
- حديث684
- حديث685
- حديث686
- حديث687
- حديث688
- حديث689
- حديث690
- حديث691
- حديث692
- حديث693
- حديث694
- حديث695
- حديث696
- حديث697
- حديث698
- حديث699
- حديث700
- حديث701
- حديث702
- حديث703
- حديث704
- حديث705
- حديث706
- حديث707
- حديث708
- حديث709
- حديث710
- حديث711
- حديث712
- حديث713
- حديث714
- حديث715
- حديث716
- حديث717
- حديث718
- حديث719
- حديث720
- حديث721
- حديث722
- حديث723
- حديث724
- حديث725
- حديث726
- حديث727
- حديث728
- حديث729
- حديث730
- حديث731
- حديث732
- حديث733
- حديث734
- حديث735
- حديث736
- حديث737
- حديث738
- حديث739
- حديث740
- حديث741
- حديث742
- حديث743
- حديث744
- حديث745
- حديث746
- حديث747
- حديث748
- حديث749
- حديث750
- حديث751
- حديث752
- حديث753
- حديث754
- حديث755
- حديث756
- حديث757
- حديث758
- حديث759
- حديث760
- حديث761
- حديث762
- حديث763
- حديث764
- حديث765
- حديث766
- حديث767
- حديث768
- حديث769
- حديث770
- حديث771
- حديث772
- حديث773
- حديث774
- حديث775
- حديث776
- حديث777
- حديث778
- حديث779
- حديث780
- حديث781
- حديث782
- حديث783
- حديث784
- حديث785
- حديث786
- حديث787
- حديث788
- حديث789
- حديث790
- حديث791
- حديث792
- حديث793
- حديث794
- حديث795
- حديث796
- حديث797
- حديث798
- حديث799
- حديث800
- حديث801
- حديث802
- حديث803
- حديث804
- حديث805
- حديث806
- حديث807
- حديث808
- حديث809
- حديث810
- حديث811
- حديث812
- حديث813
- حديث814
- حديث815
- حديث816
- حديث817
- حديث818
- حديث819
- حديث820
- حديث821
- حديث822
- حديث823
- حديث824
- حديث825
- حديث826
- حديث827
- حديث828
- حديث829
- حديث830
- حديث831
- حديث832
- حديث833
- حديث834
- حديث835
- حديث836
- حديث837
- حديث838
- حديث839
- حديث840
- حديث841
- حديث842
- حديث843
- حديث844
- حديث845
- حديث846
- حديث847
- حديث848
- حديث849
- حديث850
- حديث851
- حديث852
- حديث853
- حديث854
- حديث855
- حديث856
- حديث857
- حديث858
- حديث859
- حديث860
- حديث861
- حديث862
- حديث863
- حديث864
- حديث865
- حديث866
- حديث867
- حديث868
- حديث869
- حديث870
- حديث871
- حديث872
- حديث873
- حديث874
- حديث875
- حديث876
- حديث877
- حديث878
- حديث879
- حديث880
- حديث881
- حديث882
- حديث883
- حديث884
- حديث885
- حديث886
- حديث887
- حديث888
- حديث889
- حديث890
- حديث891
- حديث892
- حديث893
- حديث894
- حديث895
- حديث896
- حديث897
- حديث898
- حديث899
- حديث900
- حديث901
- حديث902
- حديث903
- حديث904
- حديث905
- حديث906
- حديث907
- حديث908
- حديث909
- رذايل اخلاقي
- حديث1
- حديث2
- حديث3
- حديث4
- حديث5
- حديث6
- حديث7
- حديث8
- حديث9
- حديث10
- حديث11
- حديث12
- حديث13
- حديث14
- حديث15
- حديث16
- حديث17
- حديث18
- حديث19
- حديث20
- حديث21
- حديث22
- حديث23
- حديث24
- حديث25
- حديث26
- حديث27
- حديث28
- حديث29
- حديث30
- حديث31
- حديث32
- حديث33
- حديث34
- حديث35
- حديث36
- حديث37
- حديث38
- حديث39
- حديث40
- حديث41
- حديث42
- حديث43
- حديث44
- حديث45
- حديث46
- حديث47
- حديث48
- حديث49
- حديث50
- حديث51
- حديث52
- حديث53
- حديث54
- حديث55
- حديث56
- حديث57
- حديث58
- حديث59
- حديث60
- حديث61
- حديث62
- حديث63
- حديث64
- حديث65
- حديث66
- حديث67
- حديث68
- حديث69
- حديث70
- حديث71
- حديث72
- حديث73
- حديث74
- حديث75
- حديث76
- حديث77
- حديث78
- حديث79
- حديث80
- حديث81
- حديث82
- حديث83
- حديث84
- حديث85
- حديث86
- حديث87
- حديث88
- حديث89
- حديث90
- حديث91
- حديث92
- حديث93
- حديث94
- حديث95
- حديث96
- حديث97
- حديث98
- حديث99
- حديث100
- حديث101
- حديث102
- حديث103
- حديث104
- حديث105
- حديث106
- حديث107
- حديث108
- حديث109
- حديث110
- حديث111
- حديث112
- حديث113
- حديث114
- حديث115
- حديث116
- حديث117
- حديث118
- حديث119
- حديث120
- حديث121
- حديث122
- حديث123
- حديث124
- حديث125
- حديث126
- حديث127
- حديث128
- حديث129
- حديث130
- حديث131
- حديث132
- حديث133
- حديث134
- حديث135
- حديث136
- حديث137
- حديث138
- حديث139
- حديث140
- حديث141
- حديث142
- حديث143
- حديث144
- حديث145
- حديث146
- حديث147
- حديث148
- حديث149
- حديث150
- حديث151
- حديث152
- حديث153
- حديث154
- حديث155
- حديث156
- حديث157
- حديث158
- حديث159
- حديث160
- حديث161
- حديث162
- حديث163
- حديث164
- حديث165
- حديث166
- حديث167
- حديث168
- حديث169
- حديث170
- حديث171
- حديث172
- حديث173
- حديث174
- حديث175
- حديث176
- حديث177
- حديث178
- حديث179
- حديث180
- حديث181
- حديث182
- حديث183
- حديث184
- حديث185
- حديث186
- حديث187
- حديث188
- حديث189
- حديث190
- حديث191
- حديث192
- حديث193
- حديث194
- حديث195
- حديث196
- حديث197
- حديث198
- حديث199
- حديث200
- حديث201
- حديث202
- حديث203
- حديث204
- حديث205
- حديث206
- حديث207
- حديث208
- حديث209
- حديث210
- حديث211
- حديث212
- حديث213
- حديث214
- حديث215
- حديث216
- حديث217
- حديث218
- حديث219
- حديث220
- حديث221
- حديث222
- حديث223
- حديث224
- حديث225
- حديث226
- حديث227
- حديث228
- حديث229
- حديث230
- حديث231
- حديث232
- حديث233
- حديث234
- حديث235
- حديث236
- حديث237
- حديث238
- حديث239
- حديث240
- حديث241
- حديث242
- حديث243
- حديث244
- حديث245
- حديث246
- حديث247
- حديث248
- حديث249
- حديث250
- حديث251
- حديث252
- حديث253
- حديث254
- حديث255
- حديث256
- حديث257
- حديث258
- حديث259
- حديث260
- حديث261
- حديث262
- حديث263
- حديث264
- حديث265
- حديث266
- حديث267
- حديث268
- حديث269
- حديث270
- حديث271
- حديث272
- حديث273
- حديث274
- حديث275
- حديث276
- حديث277
- حديث278
- حديث279
- حديث280
- حديث281
- حديث282
- حديث283
- حديث284
- حديث285
- حديث286
- حديث287
- حديث288
- حديث289
- حديث290
- حديث291
- حديث292
- حديث293
- حديث294
- حديث295
- حديث296
- حديث297
- حديث298
- حديث299
- حديث300
- حديث301
- حديث302
- حديث303
- حديث304
- حديث305
- حديث306
- حديث307
- حديث308
- حديث309
- حديث310
- حديث311
- حديث312
- حديث313
- حديث314
- حديث315
- حديث316
- حديث317
- حديث318
- حديث319
- حديث320
- حديث321
- حديث322
- حديث323
- حديث324
- حديث325
- حديث326
- حديث327
- حديث328
- حديث329
- حديث330
- حديث331
- حديث332
- حديث333
- حديث334
- حديث335
- حديث336
- حديث337
- حديث338
- حديث339
- حديث340
- حديث341
- حديث342
- حديث343
- حديث344
- حديث345
- حديث346
- حديث347
- حديث348
- حديث349
- حديث350
- حديث351
- حديث352
- حديث353
- حديث354
- حديث355
- حديث356
- حديث357
- حديث358
- حديث359
- حديث360
- حديث361
- حديث362
- حديث363
- حديث364
- حديث365
- حديث366
- حديث367
- حديث368
- حديث369
- حديث370
- حديث371
- حديث372
- حديث373
- حديث374
- حديث375
- حديث376
- حديث377
- حديث378
- حديث379
- حديث380
- حديث381
- حديث382
- حديث383
- حديث384
- حديث385
- حديث386
- حديث387
- حديث388
- حديث389
- حديث390
- حديث391
- حديث392
- حديث393
- حديث394
- حديث395
- حديث396
- حديث397
- حديث398
- حديث399
- حديث400
- حديث401
- حديث402
- حديث403
- حديث404
- حديث405
- حديث406
- حديث407
- حديث408
- حديث409
- حديث410
- حديث411
- حديث412
- حديث413
- حديث414
- حديث415
- حديث416
- حديث417
- حديث418
- حديث419
- حديث420
- حديث421
- حديث422
- حديث423
- حديث424
- حديث425
- حديث426
- حديث427
- حديث428
- حديث429
- حديث430
- حديث431
- حديث432
- حديث433
- حديث434
- حديث435
- حديث436
- حديث437
- حديث438
- حديث439
- حديث440
- حديث441
- حديث442
- حديث443
- حديث444
- حديث445
- حديث446
- حديث447
- حديث448
- حديث449
- حديث450
- حديث451
- حديث452
- حديث453
- حديث454
- حديث455
- حديث456
- حديث457
- حديث458
- حديث459
- حديث460
- حديث461
- حديث462
- حديث463
- حديث464
- حديث465
- حديث466
- حديث467
- حديث468
- حديث469
- حديث470
- حديث471
- حديث472
- حديث473
- حديث474
- حديث475
- حديث476
- حديث477
- حديث478
- حديث479
- حديث480
- حديث481
- حديث482
- حديث483
- حديث484
- حديث485
- حديث486
- حديث487
- حديث488
- حديث489
- حديث490
- حديث491
- حديث492
- حديث493
- حديث494
- حديث495
- حديث496
- حديث497
- حديث498
- حديث499
- حديث500
- حديث501
- حديث502
- حديث503
- حديث504
- حديث505
- حديث506
- حديث507
- حديث508
- حديث509
- حديث510
- حديث511
- حديث512
- حديث513
- حديث514
- حديث515
- حديث516
- حديث517
- حديث518
- حديث519
- حديث520
- حديث521
- حديث522
- حديث523
- حديث524
- حديث525
- حديث526
- حديث527
- حديث528
- حديث529
- حديث530
- حديث531
- حديث532
- حديث533
- حديث534
- حديث535
- حديث536
- حديث537
- حديث538
- حديث539
- حديث540
- حديث541
- حديث542
- حديث543
- حديث544
- حديث545
- حديث546
- حديث547
- حديث548
- حديث549
- حديث550
- حديث551
- حديث552
- حديث553
- حديث554
- حديث555
- حديث556
- حديث557
- حديث558
- حديث559
- حديث560
- حديث561
- حديث562
- حديث563
- حديث564
- حديث565
- حديث566
- حديث567
- حديث568
- حديث569
- حديث570
- حديث571
- حديث572
- حديث573
- حديث574
- حديث575
- حديث576
- حديث577
- حديث578
- حديث579
- حديث580
- حديث581
- حديث582
- حديث583
- حديث584
- حديث585
- حديث586
- حديث587
- حديث588
- حديث589
- حديث590
- حديث591
- حديث592
- حديث593
- حديث594
- حديث595
- حديث596
- حديث597
- حديث598
- حديث599
- حديث600
- حديث601
- حديث602
- حديث603
- حديث604
- حديث605
- حديث606
- حديث607
- حديث608
- حديث609
- حديث610
- حديث611
- حديث612
- حديث613
- حديث614
- حديث615
- حديث616
- حديث617
- حديث618
- حديث619
- حديث620
- حديث621
- حديث622
- حديث623
- حديث624
- حديث625
- حديث626
- حديث627
- حديث628
- حديث629
- حديث630
- حديث631
- حديث632
- حديث633
- حديث634
- حديث635
- حديث636
- حديث637
- حديث638
- حديث639
- حديث640
- حديث641
- حديث642
- حديث643
- حديث644
- حديث645
- حديث646
- حديث647
- حديث648
- حديث649
- حديث650
- حديث651
- حديث652
- حديث653
- حديث654
- حديث655
- حديث656
- حديث657
- حديث658
- حديث659
- حديث660
- حديث661
- حديث662
- حديث663
- حديث664
- حديث665
- حديث666
- حديث667
- حديث668
- حديث669
- حديث670
- حديث671
- حديث672
- حديث673
- حديث674
- حديث675
- حديث676
- حديث677
- حديث678
- حديث679
- حديث680
- حديث681
- حديث682
- حديث683
- حديث684
- حديث685
- حديث686
- حديث687
- حديث688
- حديث689
- حديث690
- حديث691
- حديث692
- حديث693
- حديث694
- حديث695
- حديث696
- حديث697
- حديث698
- حديث699
- حديث700
- حديث701
- حديث702
- حديث703
- حديث704
- حديث705
- حديث706
- حديث707
- حديث708
- حديث709
- حديث710
- حديث711
- حديث712
- حديث713
- حديث714
- حديث715
- حديث716
- حديث717
- حديث718
- حديث719
- حديث720
- حديث721
- حديث722
- حديث723
- حديث724
- حديث725
- حديث726
- حديث727
- حديث728
- حديث729
- حديث730
- حديث731
- حديث732
- حديث733
- حديث734
- حديث735
- حديث736
- حديث737
- حديث738
- حديث739
- حديث740
- حديث741
- حديث742
- حديث743
- حديث744
- حديث745
- حديث746
- حديث747
- حديث748
- حديث749
- حديث750
- حديث751
- حديث752
- حديث753
- حديث754
- حديث755
- حديث756
- حديث757
- حديث758
- حديث759
- حديث760
- حديث761
- حديث762
- حديث763
- حديث764
- حديث765
- حديث766
- حديث767
- حديث768
- حديث769
- حديث770
- حديث771
- حديث772
- حديث773
- حديث774
- حديث775
- حديث776
- حديث777
- حديث778
- حديث779
- حديث780
- حديث781
- حديث782
- حديث783
- حديث784
- حديث785
- حديث786
- حديث787
- حديث788
- حديث789
- حديث790
- حديث791
- حديث792
- حديث793
- حديث794
- حديث795
- حديث796
- حديث797
- حديث798
- حديث799
- حديث800
- حديث801
- حديث802
- حديث803
- حديث804
- حديث805
- حديث806
- حديث807
- حديث808
- حديث809
- حديث810
- حديث811
- حديث812
- حديث813
- حديث814
- حديث815
- حديث816
- حديث817
- حديث818
- حديث819
- حديث820
- حديث821
- حديث822
- حديث823
- حديث824
- حديث825
- حديث826
- حديث827
- حديث828
- حديث829
- حديث830
- حديث831
- حديث832
- حديث833
- حديث834
- حديث835
- حديث836
- حديث837
- حديث838
- حديث839
- حديث840
- حديث841
- حديث842
- حديث843
- حديث844
- حديث845
- حديث846
- حديث847
- حديث848
- حديث849
- حديث850
- حديث851
- حديث852
- حديث853
- حديث854
- حديث855
- حديث856
- حديث857
- حديث858
- حديث859
- حديث860
- حديث861
- حديث862
- حديث863
- حديث864
- حديث865
- حديث866
- حديث867
- حديث868
- حديث869
- حديث870
- حديث871
- حديث872
- حديث873
- حديث874
- حديث875
- حديث876
- حديث877
- حديث878
- حديث879
- حديث880
- حديث881
- حديث882
- حديث883
- حديث884
- حديث885
- حديث886
- حديث887
- حديث888
- حديث889
- حديث890
- حديث891
- حديث892
- حديث893
- حديث894
- حديث895
- حديث896
- حديث897
- حديث898
- حديث899
- حديث900
- حديث901
- حديث902
- حديث903
- حديث904
- حديث905
- حديث906
- حديث907
- حديث908
- حديث909
- حديث910
- حديث911
- حديث912
- حديث913
- حديث914
- حديث915
- حديث916
- حديث917
- حديث918
- حديث919
- حديث920
- حديث921
- حديث922
- حديث923
- حديث924
- حديث925
- حديث926
- حديث927
- حديث928
- حديث929
- حديث930
- حديث931
- حديث932
- حديث933
- حديث934
- حديث935
- حديث936
- حديث937
- حديث938
- حديث939
- حديث940
- حديث941
- حديث942
- حديث943
- حديث944
- حديث945
- حديث946
- حديث947
- حديث948
- حديث949
- حديث950
- حديث951
- حديث952
- حديث953
- حديث954
- حديث955
- حديث956
- حديث957
- حديث958
- حديث959
- حديث960
- حديث961
- حديث962
- حديث963
- حديث964
- حديث965
- حديث966
- حديث967
- حديث968
- حديث969
- حديث970
- حديث971
- حديث972
- حديث973
- حديث974
- حديث975
- حديث976
- حديث977
- حديث978
- حديث979
- حديث980
- حديث981
- حديث982
- حديث983
- حديث984
- حديث985
- حديث986
- حديث987
- حديث988
- حديث989
- حديث990
- حديث991
- حديث992
- حديث993
- حديث994
- حديث995
- حديث996
- حديث997
- حديث998
- حديث999
- حديث1000
- حديث1001
- حديث1002
- حديث1003
- حديث1004
- حديث1005
- حديث1006
- حديث1007
- حديث1008
- حديث1009
- حديث1010
- حديث1011
- حديث1012
- حديث1013
- حديث1014
- حديث1015
- حديث1016
- حديث1017
- حديث1018
- حديث1019
- حديث1020
- حديث1021
- حديث1022
- حديث1023
- حديث1024
- حديث1025
- حديث1026
- حديث1027
- حديث1028
- حديث1029
- حديث1030
- حديث1031
- حديث1032
- حديث1033
- حديث1034
- حديث1035
- حديث1036
- حديث1037
- حديث1038
- حديث1039
- حديث1040
- حديث1041
- حديث1042
- حديث1043
- حديث1044
- حديث1045
- حديث1046
- حديث1047
- حديث1048
- حديث1049
- حديث1050
- حديث1051
- حديث1052
- حديث1053
- حديث1054
- حديث1055
- حديث1056
- حديث1057
- حديث1058
- حديث1059
- حديث1060
- حديث1061
- حديث1062
- حديث1063
- حديث1064
- حديث1065
- حديث1066
- حديث1067
- حديث1068
- حديث1069
- حديث1070
- حديث1071
- حديث1072
- حديث1073
- حديث1074
- حديث1075
- حديث1076
- حديث1077
- حديث1078
- حديث1079
- حديث1080
- حديث1081
- حديث1082
- حديث1083
- حديث1084
- حديث1085
- حديث1086
- حديث1087
- حديث1088
- حديث1089
- حديث1090
- حديث1091
- حديث1092
- حديث1093
- حديث1094
- حديث1095
- حديث1096
- حديث1097
- حديث1098
- حديث1099
- حديث1100
- حديث1101
- حديث1102
- حديث1103
- حديث1104
- حديث1105
- احاديث اخلاق و توصيه ها
- حديث1
- حديث2
- حديث3
- حديث4
- حديث5
- حديث6
- حديث7
- حديث8
- حديث9
- حديث10
- حديث11
- حديث12
- حديث13
- حديث14
- حديث15
- حديث16
- حديث17
- حديث18
- حديث19
- حديث20
- حديث21
- حديث22
- حديث23
- حديث24
- حديث25
- حديث26
- حديث27
- حديث28
- حديث29
- حديث30
- حديث31
- حديث32
- حديث33
- حديث34
- حديث35
- حديث36
- حديث37
- حديث38
- حديث39
- حديث40
- حديث41
- حديث42
- حديث43
- حديث44
- حديث45
- حديث46
- حديث47
- حديث48
- حديث49
- حديث50
- حديث51
- حديث52
- حديث53
- حديث54
- حديث55
- حديث56
- حديث57
- حديث58
- حديث59
- حديث60
- حديث61
- حديث62
- حديث63
- حديث64
- حديث65
- حديث66
- حديث67
- حديث68
- حديث69
- حديث70
- حديث71
- حديث72
- حديث73
- حديث74
- حديث75
- حديث76
- حديث77
- حديث78
- حديث79
- حديث80
- حديث81
- حديث82
- حديث83
- حديث84
- حديث85
- حديث86
- حديث87
- حديث88
- حديث89
- حديث90
- حديث91
- حديث92
- حديث93
- حديث94
- حديث95
- حديث96
- حديث97
- حديث98
- حديث99
- حديث100
- حديث101
- حديث102
- حديث103
- حديث104
- حديث105
- حديث106
- حديث107
- حديث108
- حديث109
- حديث110
- حديث111
- حديث112
- حديث113
- حديث114
- حديث115
- حديث116
- حديث117
- حديث118
- حديث119
- حديث120
- حديث121
- حديث122
- حديث123
- حديث124
- حديث125
- حديث126
- حديث127
- حديث128
- حديث129
- حديث130
- حديث131
- حديث132
- حديث133
- حديث134
- حديث135
- حديث136
- حديث137
- حديث138
- حديث139
- حديث140
- حديث141
- حديث142
- حديث143
- حديث144
- حديث145
- حديث146
- حديث147
- حديث148
- حديث149
- حديث150
- حديث151
- حديث152
- حديث153
- حديث154
- حديث155
- حديث156
- حديث157
- حديث158
- حديث159
- حديث160
- حديث161
- حديث162
- حديث163
- حديث164
- حديث165
- حديث166
- حديث167
- حديث168
- حديث169
- حديث170
- حديث171
- حديث172
- حديث173
- حديث174
- حديث175
- حديث176
- حديث177
- حديث178
- حديث179
- حديث180
- حديث181
- حديث182
- حديث183
- حديث184
- حديث185
- حديث186
- حديث187
- حديث188
- حديث189
- حديث190
- حديث191
- حديث192
- حديث193
- حديث194
- حديث195
- حديث196
- حديث197
- حديث198
- حديث199
- حديث200
- حديث201
- حديث202
- حديث203
- حديث204
- حديث205
- حديث206
- حديث207
- حديث208
- حديث209
- حديث210
- حديث211
- حديث212
- حديث213
- حديث214
- حديث215
- حديث216
- حديث217
- حديث218
- حديث219
- حديث220
- حديث221
- حديث222
- حديث223
- حديث224
- حديث225
- حديث226
- حديث227
- حديث228
- حديث229
- حديث230
- حديث231
- حديث232
- حديث233
- حديث234
- حديث235
- حديث236
- حديث237
- حديث238
- حديث239
- حديث240
- حديث241
- حديث242
- حديث243
- حديث244
- حديث245
- حديث246
- حديث247
- حديث248
- حديث249
- حديث250
- حديث251
- حديث252
- حديث253
- حديث254
- حديث255
- حديث256
- حديث257
- حديث258
- حديث259
- حديث260
- حديث261
- حديث262
- حديث263
- حديث264
- حديث265
- حديث266
- حديث267
- حديث268
- حديث269
- حديث270
- حديث271
- حديث272
- حديث273
- حديث274
- حديث275
- حديث276
- حديث277
- حديث278
- حديث279
- حديث280
- حديث281
- حديث282
- حديث283
- حديث284
- حديث285
- حديث286
- حديث287
- حديث288
- حديث289
- حديث290
- حديث291
- حديث292
- حديث293
- حديث294
- حديث295
- حديث296
- حديث297
- حديث298
- حديث299
- حديث300
- حديث301
- حديث302
- حديث303
- حديث304
- حديث305
- حديث306
- حديث307
- حديث308
- حديث309
- حديث310
- حديث311
- حديث312
- حديث313
- حديث314
- حديث315
- حديث316
- حديث317
- حديث318
- حديث319
- حديث320
- حديث321
- حديث322
- حديث323
- حديث324
- حديث325
- حديث326
- حديث327
- حديث328
- حديث329
- حديث330
- حديث331
- حديث332
- حديث333
- حديث334
- حديث335
- حديث336
- حديث337
- حديث338
- حديث339
- حديث340
- حديث341
- حديث342
- حديث343
- حديث344
- حديث345
- حديث346
- حديث347
- حديث348
- حديث349
- حديث350
- حديث351
- حديث352
- حديث353
- حديث354
- حديث355
- حديث356
- حديث357
- حديث358
- حديث359
- حديث360
- حديث361
- حديث362
- حديث363
- حديث364
- حديث365
- حديث366
- حديث367
- حديث368
- حديث369
- حديث370
- حديث371
- حديث372
- حديث373
- حديث374
- حديث375
- حديث376
- حديث377
- حديث378
- حديث379
- حديث380
- حديث381
- حديث382
- حديث383
- حديث384
- حديث385
- حديث386
- حديث387
- حديث388
- حديث389
- حديث390
- حديث391
- حديث392
- حديث393
- حديث394
- حديث395
- حديث396
- حديث397
- حديث398
- حديث399
- حديث400
- حديث401
- حديث402
- حديث403
- حديث404
- حديث405
- حديث406
- حديث407
- حديث408
- حديث409
- حديث410
- حديث411
- حديث412
- حديث413
- حديث414
- حديث415
- حديث416
- حديث417
- حديث418
- حديث419
- حديث420
- حديث421
- حديث422
- حديث423
- حديث424
- حديث425
- حديث426
- حديث427
- حديث428
- حديث429
- حديث430
- حديث431
- حديث432
- حديث433
- حديث434
- حديث435
- حديث436
- حديث437
- حديث438
- حديث439
- حديث440
- حديث441
- حديث442
- حديث443
- حديث444
- حديث445
- حديث446
- حديث447
- حديث448
- حديث449
- حديث450
- حديث451
- حديث452
- حديث453
- حديث454
- حديث455
- حديث456
- حديث457
- حديث458
- حديث459
- حديث460
- حديث461
- حديث462
- حديث463
- حديث464
- حديث465
- حديث466
- حديث467
- حديث468
- حديث469
- حديث470
- حديث471
- حديث472
- حديث473
- حديث474
- حديث475
- حديث476
- حديث477
- حديث478
- حديث479
- حديث480
- حديث481
- حديث482
- حديث483
- حديث484
- حديث485
- حديث486
- حديث487
- حديث488
- حديث489
- حديث490
- حديث491
- حديث492
- حديث493
- حديث494
- حديث495
- حديث496
- حديث497
- حديث498
- حديث499
- حديث500
- حديث501
- حديث502
- حديث503
- حديث504
- حديث505
- حديث506
- حديث507
- حديث508
- حديث509
- حديث510
- حديث511
- حديث512
- حديث513
- حديث514
- حديث515
- حديث516
- حديث517
- حديث518
- حديث519
- حديث520
- حديث521
- حديث522
- حديث523
- حديث524
- حديث525
- حديث526
- حديث527
- حديث528
- حديث529
- حديث530
- حديث531
- حديث532
- حديث533
- حديث534
- حديث535
- حديث536
- حديث537
- حديث538
- حديث539
- حديث540
- حديث541
- حديث542
- حديث543
- حديث544
- حديث545
- حديث546
- حديث547
- حديث548
- حديث549
- حديث550
- حديث551
- حديث552
- حديث553
- حديث554
- حديث555
- حديث556
- حديث557
- حديث558
- حديث559
- حديث560
- حديث561
- حديث562
- حديث563
- حديث564
- حديث565
- حديث566
- حديث567
- حديث568
- حديث569
- حديث570
- حديث571
- حديث572
- حديث573
- حديث574
- حديث575
- حديث576
- حديث577
- حديث578
- حديث579
- حديث580
- حديث581
- حديث582
- حديث583
- حديث584
- حديث585
- حديث586
- حديث587
- حديث588
- حديث589
- حديث590
- حديث591
- حديث592
- حديث593
- حديث594
- حديث595
- حديث596
- حديث597
- حديث598
- حديث599
- حديث600
- حديث601
- حديث602
- حديث603
- حديث604
- حديث605
- حديث606
- حديث607
- حديث608
- حديث609
- حديث610
- حديث611
- حديث612
- حديث613
- حديث614
- حديث615
- حديث616
- حديث617
- حديث618
- حديث619
- حديث620
- حديث621
- حديث622
- حديث623
- حديث624
- حديث625
- حديث626
- حديث627
- حديث628
- حديث629
- حديث630
- حديث631
- حديث632
- حديث633
- حديث634
- حديث635
- حديث636
- حديث637
- حديث638
- حديث639
- حديث640
- حديث641
- حديث642
- حديث643
- حديث644
- حديث645
- حديث646
- حديث647
- حديث648
- حديث649
- حديث650
- حديث651
- حديث652
- حديث653
- حديث654
- حديث655
- حديث656
- حديث657
- حديث658
- حديث659
- حديث660
- حديث661
- حديث662
- حديث663
- حديث664
- حديث665
- حديث666
- حديث667
- حديث668
- حديث669
- حديث670
- حديث671
- حديث672
- حديث673
- حديث674
- حديث675
- حديث676
- حديث677
- حديث678
- حديث679
- حديث680
- حديث681
- حديث682
- حديث683
- حديث684
- حديث685
- حديث686
- حديث687
- حديث688
- حديث689
- حديث690
- حديث691
- حديث692
- حديث693
- حديث694
- حديث695
- حديث696
- حديث697
- حديث698
- حديث699
- حديث700
- حديث701
- حديث702
- حديث703
- حديث704
- حديث705
- حديث706
- حديث707
- حديث708
- حديث709
- حديث710
- حديث711
- حديث712
- حديث713
- حديث714
- حديث715
- حديث716
- حديث717
- حديث718
- حديث719
- حديث720
- حديث721
- حديث722
- حديث723
- حديث724
- حديث725
- حديث726
- حديث727
- حديث728
- حديث729
- حديث730
- حديث731
- حديث732
- حديث733
- حديث734
- حديث735
- حديث736
- حديث737
- حديث738
- حديث739
- حديث740
- حديث741
- حديث742
- حديث743
- حديث744
- حديث745
- حديث746
- حديث747
- حديث748
- حديث749
- حديث750
- حديث751
- حديث752
- حديث753
- حديث754
- حديث755
- حديث756
- حديث757
- حديث758
- حديث759
- حديث760
- حديث761
- حديث762
- حديث763
- حديث764
- حديث765
- حديث766
- حديث767
- حديث768
- حديث769
- حديث770
- حديث771
- حديث772
- حديث773
- حديث774
- حديث775
- حديث776
- حديث777
- حديث778
- حديث779
- حديث780
- حديث781
- حديث782
- حديث783
- حديث784
- حديث785
- حديث786
- حديث787
- حديث788
- حديث789
- حديث790
- حديث791
- حديث792
- حديث793
- حديث794
- حديث795
- حديث796
- حديث797
- حديث798
- حديث799
- حديث800
- حديث801
- حديث802
- حديث803
- حديث804
- حديث805
- حديث806
- حديث807
- حديث808
- حديث809
- حديث810
- حديث811
- حديث812
- حديث813
- حديث814
- حديث815
- حديث816
- حديث817
- حديث818
- حديث819
- حديث820
- حديث821
- حديث822
- حديث823
- حديث824
- حديث825
- حديث826
- حديث827
- حديث828
- حديث829
- حديث830
- حديث831
- حديث832
- حديث833
- حديث834
- حديث835
- حديث836
- حديث837
- حديث838
- حديث839
- حديث840
- حديث841
- حديث842
- حديث843
- حديث844
- حديث845
- حديث846
- حديث847
- حديث848
- حديث849
- حديث850
- حديث851
- حديث852
- حديث853
- حديث854
- حديث855
- حديث856
- حديث857
- حديث858
- حديث859
- حديث860
- حديث861
- حديث862
- حديث863
- حديث864
- حديث865
- حديث866
- حديث867
- حديث868
- حديث869
- حديث870
- حديث871
- حديث872
- حديث873
- حديث874
- حديث875
- حديث876
- حديث877
- حديث878
- حديث879
- حديث880
- حديث881
- حديث882
- حديث883
- حديث884
- حديث885
- حديث886
- حديث887
- حديث888
- حديث889
- حديث890
- حديث891
- حديث892
- حديث893
- حديث894
- حديث895
- حديث896
- حديث897
- حديث898
- حديث899
- حديث900
- حديث901
- حديث902
- حديث903
- حديث904
- حديث905
- حديث906
- حديث907
- حديث908
- حديث909
- حديث910
- حديث911
- حديث912
- حديث913
- حديث914
- حديث915
- حديث916
- حديث917
- حديث918
- حديث919
- حديث920
- حديث921
- حديث922
- حديث923
- حديث924
- حديث925
- حديث926
- حديث927
- حديث928
- حديث929
- حديث930
- حديث931
- حديث932
- حديث933
- حديث934
- حديث935
- حديث936
- حديث937
- حديث938
- حديث939
- حديث940
- حديث941
- حديث942
- حديث943
- حديث944
- حديث945
- حديث946
- حديث947
- حديث948
- حديث949
- حديث950
- حديث951
- حديث952
- حديث953
- حديث954
- حديث955
- حديث956
- حديث957
- حديث958
- حديث959
- حديث960
- حديث961
- حديث962
- حديث963
- حديث964
- حديث965
- حديث966
- حديث967
- حديث968
- حديث969
- حديث970
- حديث971
- حديث972
- حديث973
- حديث974
- حديث975
- حديث976
- حديث977
- حديث978
- حديث979
- حديث980
- حديث981
- حديث982
- حديث983
- حديث984
- حديث985
- حديث986
- حديث987
- حديث988
- حديث989
- حديث990
- حديث991
- حديث992
- حديث993
- حديث994
- حديث995
- حديث996
- حديث997
- حديث998
- حديث999
- حديث1000
- حديث1001
- حديث1002
- حديث1003
- حديث1004
- حديث1005
- حديث1006
- حديث1007
- حديث1008
- حديث1009
- حديث1010
- حديث1011
- حديث1012
- حديث1013
- حديث1014
- حديث1015
- حديث1016
- حديث1017
- حديث1018
- حديث1019
- حديث1020
- حديث1021
- حديث1022
- حديث1023
- حديث1024
- حديث1025
- حديث1026
- حديث1027
- حديث1028
- حديث1029
- حديث1030
- حديث1031
- حديث1032
- حديث1033
- حديث1034
- حديث1035
- حديث1036
- حديث1037
- حديث1038
- حديث1039
- حديث1040
- حديث1041
- حديث1042
- حديث1043
- حديث1044
- حديث1045
- حديث1046
- حديث1047
- حديث1048
- حديث1049
- حديث1050
- حديث1051
- حديث1052
- حديث1053
- حديث1054
- حديث1055
- حديث1056
- حديث1057
- حديث1058
- حديث1059
- حديث1060
- حديث1061
- حديث1062
- حديث1063
- حديث1064
- حديث1065
- حديث1066
- حديث1067
- حديث1068
- حديث1069
- حديث1070
- حديث1071
- حديث1072
- حديث1073
- حديث1074
- حديث1075
- حديث1076
- حديث1077
- حديث1078
- حديث1079
- حديث1080
- حديث1081
- حديث1082
- حديث1083
- حديث1084
- حديث1085
- حديث1086
- حديث1087
- حديث1088
- حديث1089
- حديث1090
- حديث1091
- حديث1092
- حديث1093
- حديث1094
- حديث1095
- حديث1096
- حديث1097
- حديث1098
- حديث1099
- حديث1100
- حديث1101
- حديث1102
- حديث1103
- حديث1104
- حديث1105
- حديث1106
- حديث1107
- حديث1108
- حديث1109
- حديث1110
- حديث1111
- حديث1112
- حديث1113
- حديث1114
- حديث1115
- حديث1116
- حديث1117
- حديث1118
- حديث1119
- حديث1120
- حديث1121
- حديث1122
- حديث1123
- حديث1124
- حديث1125
- حديث1126
- حديث1127
- حديث1128
- حديث1129
- حديث1130
- حديث1131
- حديث1132
- حديث1133
- حديث1134
- حديث1135
- حديث1136
- حديث1137
- حديث1138
- حديث1139
- حديث1140
- حديث1141
- حديث1142
- حديث1143
- حديث1144
- حديث1145
- حديث1146
- حديث1147
- حديث1148
- حديث1149
- حديث1150
- حديث1151
- حديث1152
- حديث1153
- حديث1154
- حديث1155
- حديث1156
- حديث1157
- حديث1158
- حديث1159
- حديث1160
- حديث1161
- حديث1162
- حديث1163
- حديث1164
- حديث1165
- حديث1166
- حديث1167
- حديث1168
- حديث1169
- حديث1170
- حديث1171
- حديث1172
- حديث1173
- حديث1174
- حديث1175
- حديث1176
- حديث1177
- حديث1178
- حديث1179
- حديث1180
- حديث1181
- حديث1182
- حديث1183
- حديث1184
- حديث1185
- حديث1186
- حديث1187
- حديث1188
- حديث1189
- حديث1190
- حديث1191
- حديث1192
- حديث1193
- حديث1194
- حديث1195
- حديث1196
- حديث1197
- حديث1198
- حديث1199
- حديث1200
- حديث1201
- حديث1202
- حديث1203
- حديث1204
- حديث1205
- حديث1206
- حديث1207
- حديث1208
- حديث1209
- حديث1210
- حديث1211
- حديث1212
- حديث1213
- حديث1214
- حديث1215
- حديث1216
- حديث1217
- حديث1218
- حديث1219
- حديث1220
- حديث1221
- حديث1222
- حديث1223
- حديث1224
- حديث1225
- حديث1226
- حديث1227
- حديث1228
- حديث1229
- حديث1230
- حديث1231
- حديث1232
- حديث1233
- حديث1234
- حديث1235
- حديث1236
- حديث1237
- حديث1238
- حديث1239
- حديث1240
- حديث1241
- حديث1242
- حديث1243
- حديث1244
- حديث1245
- حديث1246
- حديث1247
- حديث1248
- حديث1249
- حديث1250
- حديث1251
- حديث1252
- حديث1253
- حديث1254
- حديث1255
- حديث1256
- حديث1257
- حديث1258
- حديث1259
- حديث1260
- حديث1261
- حديث1262
- حديث1263
- حديث1264
- حديث1265
- حديث1266
- حديث1267
- حديث1268
- حديث1269
- حديث1270
- حديث1271
- حديث1272
- حديث1273
- حديث1274
- حديث1275
- حديث1276
- حديث1277
- حديث1278
- حديث1279
- حديث1280
- حديث1281
- حديث1282
- حديث1283
- حديث1284
- حديث1285
- حديث1286
- حديث1287
- حديث1288
- حديث1289
- حديث1290
- حديث1291
- حديث1292
- حديث1293
- حديث1294
- حديث1295
- حديث1296
- حديث1297
- حديث1298
- حديث1299
- حديث1300
- حديث1301
- حديث1302
- حديث1303
- حديث1304
- حديث1305
- حديث1306
- حديث1307
- حديث1308
- حديث1309
- حديث1310
- حديث1311
- حديث1312
- حديث1313
- حديث1314
- حديث1315
- حديث1316
- حديث1317
- حديث1318
- حديث1319
- حديث1320
- حديث1321
- حديث1322
- حديث1323
- حديث1324
- حديث1325
- حديث1326
- حديث1327
- حديث1328
- حديث1329
- حديث1330
- حديث1331
- حديث1332
- حديث1333
- حديث1334
- حديث1335
- حديث1336
- حديث1337
- حديث1338
- حديث1339
- حديث1340
- حديث1341
- حديث1342
- حديث1343
- حديث1344
- حديث1345
- حديث1346
- حديث1347
- حديث1348
- حديث1349
- حديث1350
- حديث1351
- حديث1352
- حديث1353
- حديث1354
- حديث1355
- حديث1356
- حديث1357
- حديث1358
- حديث1359
- حديث1360
- حديث1361
- حديث1362
- حديث1363
- حديث1364
- حديث1365
- حديث1366
- حديث1367
- حديث1368
- حديث1369
- حديث1370
- حديث1371
- حديث1372
- حديث1373
- حديث1374
- حديث1375
- حديث1376
- حديث1377
- حديث1378
- حديث1379
- حديث1380
- حديث1381
- حديث1382
- حديث1383
- حديث1384
- حديث1385
- حديث1386
- حديث1387
- حديث1388
- حديث1389
- حديث1390
- حديث1391
- حديث1392
- حديث1393
- حديث1394
- حديث1395
- حديث1396
- حديث1397
- حديث1398
- حديث1399
- حديث1400
- حديث1401
- حديث1402
- حديث1403
- حديث1404
- حديث1405
- حديث1406
- حديث1407
- حديث1408
- حديث1409
- حديث1410
- حديث1411
- حديث1412
- حديث1413
- حديث1414
- حديث1415
- حديث1416
- حديث1417
- حديث1418
- حديث1419
- حديث1420
- حديث1421
- حديث1422
- حديث1423
- حديث1424
- حديث1425
- حديث1426
- حديث1427
- حديث1428
- حديث1429
- حديث1430
- حديث1431
- حديث1432
- حديث1433
- حديث1434
- حديث1435
- حديث1436
- حديث1437
- حديث1438
- حديث1439
- حديث1440
- حديث1441
- حديث1442
- حديث1443
- حديث1444
- حديث1445
- حديث1446
- حديث1447
- حديث1448
- حديث1449
- حديث1450
- حديث1451
- حديث1452
- حديث1453
- حديث1454
- حديث1455
- حديث1456
- حديث1457
- حديث1458
- حديث1459
- حديث1460
- حديث1461
- حديث1462
- حديث1463
- حديث1464
- حديث1465
- حديث1466
- حديث1467
- حديث1468
- حديث1469
- حديث1470
- حديث1471
- حديث1472
- حديث1473
- حديث1474
- حديث1475
- حديث1476
- حديث1477
- حديث1478
- حديث1479
- حديث1480
- حديث1481
- حديث1482
- حديث1483
- حديث1484
- حديث1485
- حديث1486
- حديث1487
- حديث1488
- حديث1489
- حديث1490
- حديث1491
- حديث1492
- حديث1493
- حديث1494
- حديث1495
- حديث1496
- حديث1497
- حديث1498
- حديث1499
- حديث1500
- حديث1501
- حديث1502
- حديث1503
- حديث1504
- حديث1505
- حديث1506
- حديث1507
- حديث1508
- حديث1509
- حديث1510
- حديث1511
- حديث1512
- حديث1513
- حديث1514
- حديث1515
- حديث1516
- حديث1517
- حديث1518
- حديث1519
- حديث1520
- حديث1521
- حديث1522
- حديث1523
- حديث1524
- حديث1525
- حديث1526
- حديث1527
- حديث1528
- حديث1529
- حديث1530
- حديث1531
- حديث1532
- حديث1533
- حديث1534
- حديث1535
- حديث1536
- حديث1537
- حديث1538
- حديث1539
- حديث1540
- حديث1541
- حديث1542
- حديث1543
- حديث1544
- حديث1545
- حديث1546
- حديث1547
- حديث1548
- حديث1549
- حديث1550
- حديث1551
- حديث1552
- حديث1553
- حديث1554
- حديث1555
- حديث1556
- حديث1557
- حديث1558
- حديث1559
- حديث1560
- حديث1561
- حديث1562
- حديث1563
- حديث1564
- حديث1565
- حديث1566
- حديث1567
- حديث1568
- حديث1569
- حديث1570
- حديث1571
- حديث1572
- حديث1573
- حديث1574
- حديث1575
- حديث1576
- حديث1577
- حديث1578
- حديث1579
- حديث1580
- حديث1581
- حديث1582
- حديث1583
- حديث1584
- حديث1585
- حديث1586
- حديث1587
- حديث1588
- حديث1589
- حديث1590
- حديث1591
- حديث1592
- حديث1593
- حديث1594
- حديث1595
- حديث1596
- حديث1597
- حديث1598
- حديث1599
- حديث1600
- حديث1601
- حديث1602
- حديث1603
- حديث1604
- حديث1605
- حديث1606
- حديث1607
- حديث1608
- حديث1609
- حديث1610
- حديث1611
- حديث1612
- حديث1613
- حديث1614
- حديث1615
- حديث1616
- حديث1617
- حديث1618
- حديث1619
- حديث1620
- حديث1621
- حديث1622
- حديث1623
- حديث1624
- حديث1625
- حديث1626
- حديث1627
- حديث1628
- حديث1629
- حديث1630
- حديث1631
- حديث1632
- حديث1633
- حديث1634
- حديث1635
- حديث1636
- حديث1637
- حديث1638
- حديث1639
- حديث1640
- حديث1641
- حديث1642
- حديث1643
- حديث1644
- حديث1645
- حديث1646
- حديث1647
- حديث1648
- حديث1649
- حديث1650
- حديث1651
- حديث1652
- حديث1653
- حديث1654
- حديث1655
- حديث1656
- حديث1657
- حديث1658
- حديث1659
- حديث1660
- حديث1661
- حديث1662
- حديث1663
- حديث1664
- حديث1665
- حديث1666
- حديث1667
- حديث1668
- حديث1669
- حديث1670
- حديث1671
- حديث1672
- حديث1673
- حديث1674
- حديث1675
- حديث1676
- حديث1677
- حديث1678
- حديث1679
- حديث1680
- حديث1681
- حديث1682
- حديث1683
- حديث1684
- حديث1685
- حديث1686
- حديث1687
- حديث1688
- حديث1689
- حديث1690
- حديث1691
- حديث1692
- حديث1693
- حديث1694
- حديث1695
- حديث1696
- حديث1697
- حديث1698
- حديث1699
- حديث1700
- حديث1701
- حديث1702
- حديث1703
- حديث1704
- حديث1705
- حديث1706
- حديث1707
- حديث1708
- حديث1709
- حديث1710
- حديث1711
- حديث1712
- حديث1713
- حديث1714
- حديث1715
- حديث1716
- حديث1717
- حديث1718
- حديث1719
- حديث1720
- حديث1721
- حديث1722
- حديث1723
- حديث1724
- حديث1725
- حديث1726
- حديث1727
- حديث1728
- حديث1729
- حديث1730
- حديث1731
- حديث1732
- حديث1733
- حديث1734
- حديث1735
- حديث1736
- حديث1737
- حديث1738
- حديث1739
- حديث1740
- حديث1741
- حديث1742
- حديث1743
- حديث1744
- حديث1745
- حديث1746
- حديث1747
- حديث1748
- حديث1749
- حديث1750
- حديث1751
- حديث1752
- حديث1753
- حديث1754
- حديث1755
- حديث1756
- حديث1757
- حديث1758
- حديث1759
- حديث1760
- حديث1761
- حديث1762
- حديث1763
- حديث1764
- حديث1765
- حديث1766
- حديث1767
- حديث1768
- حديث1769
- حديث1770
- حديث1771
- حديث1772
- حديث1773
- حديث1774
- حديث1775
- حديث1776
- حديث1777
- حديث1778
- حديث1779
- حديث1780
- حديث1781
- حديث1782
- حديث1783
- حديث1784
- حديث1785
- حديث1786
- حديث1787
- حديث1788
- حديث1789
- حديث1790
- حديث1791
- حديث1792
- حديث1793
- حديث1794
- حديث1795
- حديث1796
- حديث1797
- حديث1798
- حديث1799
- حديث1800
- حديث1801
- حديث1802
- حديث1803
- حديث1804
- حديث1805
- حديث1806
- حديث1807
- حديث1808
- حديث1809
- حديث1810
- حديث1811
- حديث1812
- حديث1813
- حديث1814
- حديث1815
- حديث1816
- حديث1817
- حديث1818
- حديث1819
- حديث1820
- حديث1821
- حديث1822
- حديث1823
- حديث1824
- حديث1825
- حديث1826
- حديث1827
- حديث1828
- حديث1829
- حديث1830
- حديث1831
- حديث1832
- حديث1833
- حديث1834
- حديث1835
- حديث1836
- حديث1837
- حديث1838
- حديث1839
- حديث1840
- حديث1841
- حديث1842
- حديث1843
- حديث1844
- حديث1845
- حديث1846
- حديث1847
- حديث1848
- حديث1849
- حديث1850
- حديث1851
- حديث1852
- حديث1853
- حديث1854
- حديث1855
- حديث1856
- حديث1857
- حديث1858
- حديث1859
- حديث1860
- حديث1861
- حديث1862
- حديث1863
- حديث1864
- حديث1865
- حديث1866
- حديث1867
- حديث1868
- حديث1869
- حديث1870
- حديث1871
- حديث1872
- حديث1873
- حديث1874
- حديث1875
- حديث1876
- حديث1877
- حديث1878
- حديث1879
- حديث1880
- حديث1881
- حديث1882
- حديث1883
- حديث1884
- حديث1885
- حديث1886
- حديث1887
- حديث1888
- حديث1889
- حديث1890
- حديث1891
- حديث1892
- حديث1893
- حديث1894
- حديث1895
- حديث1896
- حديث1897
- حديث1898
- حديث1899
- حديث1900
- حديث1901
- حديث1902
- حديث1903
- حديث1904
- حديث1905
- حديث1906
- حديث1907
- حديث1908
- حديث1909
- حديث1910
- حديث1911
- حديث1912
- حديث1913
- حديث1914
- حديث1915
- حديث1916
- حديث1917
- حديث1918
- حديث1919
- حديث1920
- حديث1921
- حديث1922
- حديث1923
- حديث1924
- حديث1925
- حديث1926
- حديث1927
- حديث1928
- حديث1929
- حديث1930
- حديث1931
- حديث1932
- حديث1933
- حديث1934
- حديث1935
- حديث1936
- حديث1937
- حديث1938
- حديث1939
- حديث1940
- حديث1941
- حديث1942
- حديث1943
- حديث1944
- حديث1945
- حديث1946
- حديث1947
- حديث1948
- حديث1949
- حديث1950
- حديث1951
- حديث1952
- حديث1953
- حديث1954
- حديث1955
- حديث1956
- حديث1957
- حديث1958
- حديث1959
- حديث1960
- حديث1961
- حديث1962
- حديث1963
- حديث1964
- حديث1965
- حديث1966
- حديث1967
- حديث1968
- حديث1969
- حديث1970
- حديث1971
- حديث1972
- حديث1973
- حديث1974
- حديث1975
- حديث1976
- حديث1977
- حديث1978
- حديث1979
- حديث1980
- حديث1981
- حديث1982
- حديث1983
- حديث1984
- حديث1985
- حديث1986
- حديث1987
- حديث1988
- حديث1989
- حديث1990
- حديث1991
- حديث1992
- حديث1993
- حديث1994
- حديث1995
- حديث1996
- حديث1997
- حديث1998
- حديث1999
- حديث2000
- حديث2001
- حديث2002
- حديث2003
- حديث2004
- حديث2005
- حديث2006
- حديث2007
- حديث2008
- حديث2009
- حديث2010
- حديث2011
- حديث2012
- حديث2013
- حديث2014
- حديث2015
- حديث2016
- حديث2017
- حديث2018
- حديث2019
- حديث2020
- حديث2021
- حديث2022
- حديث2023
- حديث2024
- حديث2025
- حديث2026
- حديث2027
- حديث2028
- حديث2029
- حديث2030
- حديث2031
- حديث2032
- حديث2033
- حديث2034
- حديث2035
- حديث2036
- حديث2037
- حديث2038
- حديث2039
- حديث2040
- حديث2041
- حديث2042
- حديث2043
- حديث2044
- حديث2045
- حديث2046
- حديث2047
- حديث2048
- حديث2049
- حديث2050
- حديث2051
- حديث2052
- حديث2053
- حديث2054
- حديث2055
- حديث2056
- حديث2057
- حديث2058
- حديث2059
- حديث2060
- حديث2061
- حديث2062
- حديث2063
- حديث2064
- حديث2065
- حديث2066
- حديث2067
- حديث2068
- حديث2069
- حديث2070
- حديث2071
- حديث2072
- حديث2073
- حديث2074
- حديث2075
- حديث2076
- حديث2077
- حديث2078
- حديث2079
- حديث2080
- حديث2081
- حديث2082
- حديث2083
- حديث2084
- حديث2085
- حديث2086
- حديث2087
- حديث2088
- حديث2089
- حديث2090
- حديث2091
- حديث2092
- حديث2093
- حديث2094
- حديث2095
- حديث2096
- حديث2097
- حديث2098
- حديث2099
- حديث2100
- حديث2101
- حديث2102
- حديث2103
- حديث2104
- حديث2105
- حديث2106
- حديث2107
- حديث2108
- حديث2109
- حديث2110
- حديث2111
- حديث2112
- حديث2113
- حديث2114
- حديث2115
- حديث2116
- حديث2117
- حديث2118
- حديث2119
- حديث2120
- حديث2121
- حديث2122
- حديث2123
- حديث2124
- حديث2125
- حديث2126
- حديث2127
- حديث2128
- حديث2129
- حديث2130
- حديث2131
- حديث2132
- حديث2133
- حديث2134
- حديث2135
- حديث2136
- حديث2137
- حديث2138
- حديث2139
- حديث2140
- حديث2141
- حديث2142
- حديث2143
- حديث2144
- حديث2145
- حديث2146
- حديث2147
- حديث2148
- حديث2149
- حديث2150
- حديث2151
- حديث2152
- حديث2153
- حديث2154
- حديث2155
- حديث2156
- حديث2157
- حديث2158
- حديث2159
- حديث2160
- حديث2161
- حديث2162
- حديث2163
- حديث2164
- حديث2165
- حديث2166
- حديث2167
- حديث2168
- حديث2169
- حديث2170
- حديث2171
- حديث2172
- حديث2173
- حديث2174
- حديث2175
- حديث2176
- حديث2177
- حديث2178
- حديث2179
- حديث2180
- حديث2181
- حديث2182
- حديث2183
- حديث2184
- حديث2185
- حديث2186
- حديث2187
- حديث2188
- حديث2189
- حديث2190
- حديث2191
- حديث2192
- حديث2193
- حديث2194
- حديث2195
- حديث2196
- حديث2197
- حديث2198
- حديث2199
- حديث2200
- حديث2201
- حديث2202
- حديث2203
- حديث2204
- حديث2205
- حديث2206
- حديث2207
- حديث2208
- حديث2209
- حديث2210
- حديث2211
- حديث2212
- حديث2213
- حديث2214
- حديث2215
- حديث2216
- حديث2217
- حديث2218
- حديث2219
- حديث2220
- حديث2221
- حديث2222
- حديث2223
- حديث2224
- حديث2225
- حديث2226
- حديث2227
- حديث2228
- حديث2229
- حديث2230
- حديث2231
- حديث2232
- حديث2233
- حديث2234
- حديث2235
- حديث2236
- حديث2237
- حديث2238
- حديث2239
- حديث2240
- حديث2241
- حديث2242
- حديث2243
- حديث2244
- حديث2245
- حديث2246
- حديث2247
- حديث2248
- حديث2249
- حديث2250
- حديث2251
- حديث2252
- حديث2253
- حديث2254
- حديث2255
- حديث2256
- حديث2257
- حديث2258
- حديث2259
- حديث2260
- حديث2261
- حديث2262
- حديث2263
- حديث2264
- حديث2265
- حديث2266
- حديث2267
- حديث2268
- حديث2269
- حديث2270
- حديث2271
- حديث2272
- حديث2273
- حديث2274
- حديث2275
- حديث2276
- حديث2277
- حديث2278
- حديث2279
- حديث2280
- حديث2281
- حديث2282
- حديث2283
- حديث2284
- حديث2285
- حديث2286
- حديث2287
- حديث2288
- حديث2289
- حديث2290
- حديث2291
- حديث2292
- حديث2293
- حديث2294
- حديث2295
- حديث2296
- حديث2297
- حديث2298
- حديث2299
- حديث2300
- حديث2301
- حديث2302
- حديث2303
- حديث2304
- حديث2305
- حديث2306
- حديث2307
- حديث2308
- حديث2309
- حديث2310
- حديث2311
- حديث2312
- حديث2313
- حديث2314
- حديث2315
- حديث2316
- حديث2317
- حديث2318
- حديث2319
- حديث2320
- حديث2321
- حديث2322
- حديث2323
- حديث2324
- حديث2325
- حديث2326
- حديث2327
- حديث2328
- حديث2329
- حديث2330
- حديث2331
- حديث2332
- حديث2333
- حديث2334
- حديث2335
- حديث2336
- حديث2337
- حديث2338
- حديث2339
- حديث2340
- حديث2341
- حديث2342
- حديث2343
- حديث2344
- حديث2345
- حديث2346
- حديث2347
- حديث2348
- حديث2349
- حديث2350
- حديث2351
- حديث2352
- حديث2353
- حديث2354
- حديث2355
- حديث2356
- حديث2357
- حديث2358
- حديث2359
- حديث2360
- حديث2361
- حديث2362
- حديث2363
- حديث2364
- حديث2365
- حديث2366
- حديث2367
- حديث2368
- حديث2369
- حديث2370
- حديث2371
- حديث2372
- حديث2373
- حديث2374
- حديث2375
- حديث2376
- حديث2377
- حديث2378
- حديث2379
- حديث2380
- حديث2381
- حديث2382
- حديث2383
- حديث2384
- حديث2385
- حديث2386
- حديث2387
- حديث2388
- حديث2389
- حديث2390
- حديث2391
- حديث2392
- حديث2393
- حديث2394
- حديث2395
- حديث2396
- حديث2397
- حديث2398
- حديث2399
- حديث2400
- حديث2401
- حديث2402
- حديث2403
- حديث2404
- حديث2405
- حديث2406
- حديث2407
- حديث2408
- حديث2409
- حديث2410
- حديث2411
- حديث2412
- حديث2413
- حديث2414
- حديث2415
- حديث2416
- حديث2417
- حديث2418
- حديث2419
- حديث2420
- حديث2421
- حديث2422
- حديث2423
- حديث2424
- حديث2425
- حديث2426
- حديث2427
- حديث2428
- حديث2429
- حديث2430
- حديث2431
- حديث2432
- حديث2433
- حديث2434
- حديث2435
- حديث2436
- حديث2437
- حديث2438
- حديث2439
- حديث2440
- حديث2441
- حديث2442
- حديث2443
- حديث2444
- حديث2445
- حديث2446
- حديث2447
- حديث2448
- حديث2449
- حديث2450
- حديث2451
- حديث2452
- حديث2453
- حديث2454
- حديث2455
- حديث2456
- حديث2457
- حديث2458
- حديث2459
- حديث2460
- حديث2461
- حديث2462
- حديث2463
- حديث2464
- حديث2465
- حديث2466
- حديث2467
- حديث2468
- حديث2469
- حديث2470
- حديث2471
- حديث2472
- حديث2473
- حديث2474
- حديث2475
- حديث2476
- حديث2477
- حديث2478
- حديث2479
- حديث2480
- حديث2481
- حديث2482
- حديث2483
- حديث2484
- حديث2485
- حديث2486
- حديث2487
- حديث2488
- حديث2489
- حديث2490
- حديث2491
- حديث2492
- حديث2493
- حديث2494
- حديث2495
- حديث2496
- حديث2497
- حديث2498
- حديث2499
- حديث2500
- حديث2501
- حديث2502
- حديث2503
- حديث2504
- حديث2505
- حديث2506
- حديث2507
- حديث2508
- حديث2509
- حديث2510
- حديث2511
- حديث2512
- حديث2513
- حديث2514
- حديث2515
- حديث2516
- حديث2517
- حديث2518
- حديث2519
- حديث2520
- حديث2521
- حديث2522
- حديث2523
- حديث2524
- حديث2525
- حديث2526
- حديث2527
- حديث2528
- حديث2529
- حديث2530
- حديث2531
- حديث2532
- حديث2533
- حديث2534
- حديث2535
- حديث2536
- حديث2537
- حديث2538
- حديث2539
- حديث2540
- حديث2541
- حديث2542
- حديث2543
- حديث2544
- حديث2545
- حديث2546
- حديث2547
- حديث2548
- حديث2549
- حديث2550
- حديث2551
- حديث2552
- حديث2553
- حديث2554
- حديث2555
- حديث2556
- حديث2557
- حديث2558
- حديث2559
- حديث2560
- حديث2561
- حديث2562
- حديث2563
- حديث2564
- حديث2565
- حديث2566
- حديث2567
- حديث2568
- حديث2569
- حديث2570
- حديث2571
- حديث2572
- حديث2573
- حديث2574
- حديث2575
- حديث2576
- حديث2577
- حديث2578
- حديث2579
- حديث2580
- حديث2581
- حديث2582
- حديث2583
- حديث2584
- حديث2585
- حديث2586
- حديث2587
- حديث2588
- حديث2589
- حديث2590
- حديث2591
- حديث2592
- حديث2593
- حديث2594
- حديث2595
- حديث2596
- حديث2597
- حديث2598
- حديث2599
- حديث2600
- حديث2601
- حديث2602
- حديث2603
- حديث2604
- حديث2605
- حديث2606
- حديث2607
- حديث2608
- حديث2609
- حديث2610
- حديث2611
- حديث2612
- حديث2613
- حديث2614
- حديث2615
- حديث2616
- حديث2617
- حديث2618
- حديث2619
- حديث2620
- حديث2621
- حديث2622
- حديث2623
- حديث2624
- حديث2625
- حديث2626
- حديث2627
- حديث2628
- حديث2629
- حديث2630
- حديث2631
- حديث2632
- حديث2633
- حديث2634
- حديث2635
- حديث2636
- حديث2637
- حديث2638
- حديث2639
- حديث2640
- حديث2641
- حديث2642
- حديث2643
- حديث2644
- حديث2645
- حديث2646
- حديث2647
- حديث2648
- حديث2649
- حديث2650
- حديث2651
- حديث2652
- حديث2653
- حديث2654
- حديث2655
- حديث2656
- حديث2657
- حديث2658
- حديث2659
- حديث2660
- حديث2661
- حديث2662
- حديث2663
- حديث2664
- حديث2665
- حديث2666
- حديث2667
- حديث2668
- حديث2669
- حديث2670
- حديث2671
- حديث2672
- حديث2673
- حديث2674
- حديث2675
- حديث2676
- حديث2677
- حديث2678
- حديث2679
- حديث2680
- حديث2681
- حديث2682
- حديث2683
- حديث2684
- حديث2685
- حديث2686
- حديث2687
- حديث2688
- حديث2689
- حديث2690
- حديث2691
- حديث2692
- حديث2693
- حديث2694
- حديث2695
- حديث2696
- حديث2697
- حديث2698
- حديث2699
- حديث2700
- حديث2701
- حديث2702
- حديث2703
- حديث2704
- حديث2705
- حديث2706
- حديث2707
- حديث2708
- حديث2709
- حديث2710
- حديث2711
- حديث2712
- حديث2713
- حديث2714
- حديث2715
- حديث2716
- حديث2717
- حديث2718
- حديث2719
- حديث2720
- حديث2721
- حديث2722
- حديث2723
- حديث2724
- حديث2725
- حديث2726
- حديث2727
- حديث2728
- حديث2729
- حديث2730
- حديث2731
- حديث2732
- حديث2733
- حديث2734
- حديث2735
- حديث2736
- حديث2737
- حديث2738
- حديث2739
- حديث2740
- حديث2741
- حديث2742
- حديث2743
- حديث2744
- حديث2745
- حديث2746
- حديث2747
- حديث2748
- حديث2749
- حديث2750
- حديث2751
- حديث2752
- حديث2753
- حديث2754
- حديث2755
- حديث2756
- حديث2757
- حديث2758
- حديث2759
- حديث2760
- حديث2761
- حديث2762
- حديث2763
- حديث2764
- حديث2765
- حديث2766
- حديث2767
- حديث2768
- حديث2769
- حديث2770
- حديث2771
- حديث2772
- حديث2773
- حديث2774
- حديث2775
- حديث2776
- حديث2777
- حديث2778
- حديث2779
- حديث2780
- حديث2781
- حديث2782
- حديث2783
- حديث2784
- حديث2785
- حديث2786
- حديث2787
- حديث2788
- حديث2789
- حديث2790
- حديث2791
- حديث2792
- حديث2793
- حديث2794
- حديث2795
- حديث2796
- حديث2797
- حديث2798
- حديث2799
- حديث2800
- حديث2801
- حديث2802
- حديث2803
- حديث2804
- حديث2805
- حديث2806
- حديث2807
- حديث2808
- حديث2809
- حديث2810
- حديث2811
- حديث2812
- حديث2813
- حديث2814
- حديث2815
- حديث2816
- حديث2817
- حديث2818
- حديث2819
- حديث2820
- حديث2821
- حديث2822
- حديث2823
- حديث2824
- حديث2825
- حديث2826
- حديث2827
- حديث2828
- حديث2829
- حديث2830
- حديث2831
- حديث2832
- حديث2833
- حديث2834
- حديث2835
- حديث2836
- حديث2837
- حديث2838
- حديث2839
- حديث2840
- حديث2841
- حديث2842
- حديث2843
- حديث2844
- حديث2845
- حديث2846
- حديث2847
- حديث2848
- حديث2849
- حديث2850
- حديث2851
- حديث2852
- حديث2853
- حديث2854
- حديث2855
- حديث2856
- حديث2857
- حديث2858
- حديث2859
- حديث2860
- حديث2861
- حديث2862
- حديث2863
- حديث2864
- حديث2865
- حديث2866
- حديث2867
- حديث2868
- حديث2869
- حديث2870
- حديث2871
- حديث2872
- حديث2873
- حديث2874
- حديث2875
- حديث2876
- حديث2877
- حديث2878
- حديث2879
- حديث2880
- حديث2881
- حديث2882
- حديث2883
- حديث2884
- حديث2885
- حديث2886
- حديث2887
- حديث2888
- حديث2889
- حديث2890
- حديث2891
- حديث2892
- حديث2893
- حديث2894
- حديث2895
- حديث2896
- حديث2897
- حديث2898
- حديث2899
- حديث2900
- حديث2901
- حديث2902
- حديث2903
- حديث2904
- حديث2905
- حديث2906
- حديث2907
- حديث2908
- حديث2909
- حديث2910
- حديث2911
- حديث2912
- حديث2913
- حديث2914
- حديث2915
- حديث2916
- حديث2917
- حديث2918
- حديث2919
- حديث2920
- حديث2921
- حديث2922
- حديث2923
- حديث2924
- حديث2925
- حديث2926
- حديث2927
- حديث2928
- حديث2929
- حديث2930
- حديث2931
- حديث2932
- حديث2933
- حديث2934
- حديث2935
- حديث2936
- حديث2937
- حديث2938
- حديث2939
- حديث2940
- حديث2941
- حديث2942
- حديث2943
- حديث2944
- حديث2945
- حديث2946
- حديث2947
- حديث2948
- حديث2949
- حديث2950
- حديث2951
- حديث2952
- حديث2953
- حديث2954
- حديث2955
- حديث2956
- حديث2957
- حديث2958
- حديث2959
- حديث2960
- حديث2961
- حديث2962
- حديث2963
- حديث2964
- حديث2965
- حديث2966
- حديث2967
- حديث2968
- حديث2969
- حديث2970
- حديث2971
- حديث2972
- حديث2973
- حديث2974
- حديث2975
- حديث2976
- حديث2977
- حديث2978
- حديث2979
- حديث2980
- حديث2981
- حديث2982
- حديث2983
- حديث2984
- حديث2985
- حديث2986
- حديث2987
- حديث2988
- حديث2989
- حديث2990
- حديث2991
- حديث2992
- حديث2993
- حديث2994
- حديث2995
- حديث2996
- حديث2997
- حديث2998
- حديث2999
- حديث3000
- حديث3001
- حديث3002
- حديث3003
- حديث3004
- حديث3005
- حديث3006
- حديث3007
- حديث3008
- حديث3009
- حديث3010
- حديث3011
- حديث3012
- حديث3013
- حديث3014
- حديث3015
- حديث3016
- حديث3017
- حديث3018
- حديث3019
- حديث3020
- حديث3021
- حديث3022
- حديث3023
- حديث3024
- حديث3025
- حديث3026
- حديث3027
- حديث3028
- حديث3029
- حديث3030
- حديث3031
- حديث3032
- حديث3033
- حديث3034
- حديث3035
- حديث3036
- حديث3037
- حديث3038
- حديث3039
- حديث3040
- حديث3041
- حديث3042
- حديث3043
- حديث3044
- حديث3045
- حديث3046
- حديث3047
- حديث3048
- حديث3049
- حديث3050
- حديث3051
- حديث3052
- حديث3053
- حديث3054
- حديث3055
- حديث3056
- حديث3057
- حديث3058
- حديث3059
- حديث3060
- حديث3061
- حديث3062
- حديث3063
- حديث3064
- حديث3065
- حديث3066
- حديث3067
- حديث3068
- حديث3069
- حديث3070
- حديث3071
- حديث3072
- حديث3073
- حديث3074
- حديث3075
- حديث3076
- حديث3077
- حديث3078
- حديث3079
- حديث3080
- حديث3081
- حديث3082
- حديث3083
- حديث3084
- حديث3085
- حديث3086
- حديث3087
- حديث3088
- حديث3089
- حديث3090
- حديث3091
- حديث3092
- حديث3093
- حديث3094
- حديث3095
- حديث3096
- حديث3097
- حديث3098
- حديث3099
- حديث3100
- حديث3101
- حديث3102
- حديث3103
- حديث3104
- حديث3105
- حديث3106
- حديث3107
- حديث3108
- حديث3109
- حديث3110
- حديث3111
- حديث3112
- حديث3113
- حديث3114
- حديث3115
- حديث3116
- حديث3117
- حديث3118
- حديث3119
- حديث3120
- حديث3121
- حديث3122
- حديث3123
- حديث3124
- حديث3125
- حديث3126
- حديث3127
- حديث3128
- حديث3129
- حديث3130
- حديث3131
- حديث3132
- حديث3133
- حديث3134
- حديث3135
- حديث3136
- حديث3137
- حديث3138
- حديث3139
- حديث3140
- حديث3141
- حديث3142
- حديث3143
- حديث3144
- حديث3145
- حديث3146
- حديث3147
- حديث3148
- حديث3149
- حديث3150
- حديث3151
- حديث3152
- حديث3153
- حديث3154
- حديث3155
- حديث3156
- حديث3157
- حديث3158
- حديث3159
- حديث3160
- حديث3161
- حديث3162
- حديث3163
- حديث3164
- حديث3165
- حديث3166
- حديث3167
- حديث3168
- حديث3169
- حديث3170
- حديث3171
- حديث3172
- حديث3173
- حديث3174
- حديث3175
- حديث3176
- حديث3177
- حديث3178
- حديث3179
- حديث3180
- حديث3181
- حديث3182
- حديث3183
- حديث3184
- حديث3185
- حديث3186
- حديث3187
- حديث3188
- حديث3189
- حديث3190
- حديث3191
- حديث3192
- حديث3193
- حديث3194
- حديث3195
- حديث3196
- حديث3197
- حديث3198
- حديث3199
- حديث3200
- حديث3201
- حديث3202
- حديث3203
- حديث3204
- حديث3205
- حديث3206
- حديث3207
- حديث3208
- حديث3209
- حديث3210
- حديث3211
- حديث3212
- حديث3213
- حديث3214
- حديث3215
- حديث3216
- حديث3217
- حديث3218
- حديث3219
- حديث3220
- حديث3221
- حديث3222
- حديث3223
- حديث3224
- حديث3225
- حديث3226
- حديث3227
- حديث3228
- حديث3229
- حديث3230
- حديث3231
- حديث3232
- حديث3233
- حديث3234
- حديث3235
- حديث3236
- حديث3237
- حديث3238
- حديث3239
- حديث3240
- حديث3241
- حديث3242
- حديث3243
- حديث3244
- حديث3245
- حديث3246
- حديث3247
- حديث3248
- حديث3249
- حديث3250
- حديث3251
- حديث3252
- حديث3253
- حديث3254
- حديث3255
- حديث3256
- حديث3257
- حديث3258
- حديث3259
- حديث3260
- حديث3261
- حديث3262
- حديث3263
- حديث3264
- حديث3265
- حديث3266
- حديث3267
- حديث3268
- حديث3269
- حديث3270
- حديث3271
- حديث3272
- حديث3273
- حديث3274
- حديث3275
- حديث3276
- حديث3277
- حديث3278
- حديث3279
- حديث3280
- حديث3281
- حديث3282
- حديث3283
- حديث3284
- حديث3285
- حديث3286
- حديث3287
- حديث3288
- حديث3289
- حديث3290
- حديث3291
- حديث3292
- حديث3293
- حديث3294
- حديث3295
- حديث3296
- حديث3297
- حديث3298
- حديث3299
- حديث3300
- حديث3301
- حديث3302
- حديث3303
- حديث3304
- حديث3305
- حديث3306
- حديث3307
- حديث3308
- حديث3309
- حديث3310
- حديث3311
- حديث3312
- حديث3313
- حديث3314
- حديث3315
- حديث3316
- حديث3317
- حديث3318
- حديث3319
- حديث3320
- حديث3321
- حديث3322
- حديث3323
- حديث3324
- حديث3325
- حديث3326
- حديث3327
- حديث3328
- حديث3329
- حديث3330
- حديث3331
- حديث3332
- حديث3333
- حديث3334
- حديث3335
- حديث3336
- حديث3337
- حديث3338
- حديث3339
- حديث3340
- حديث3341
- حديث3342
- حديث3343
- حديث3344
- حديث3345
- حديث3346
- حديث3347
- حديث3348
- حديث3349
- حديث3350
- حديث3351
- حديث3352
- حديث3353
- حديث3354
- حديث3355
- حديث3356
- حديث3357
- حديث3358
- حديث3359
- حديث3360
- حديث3361
- حديث3362
- حديث3363
- حديث3364
- حديث3365
- حديث3366
- حديث3367
- حديث3368
- حديث3369
- حديث3370
- حديث3371
- حديث3372
- حديث3373
- حديث3374
- حديث3375
- حديث3376
- حديث3377
- حديث3378
- حديث3379
- حديث3380
- حديث3381
- حديث3382
- حديث3383
- حديث3384
- حديث3385
- حديث3386
- حديث3387
- حديث3388
- حديث3389
- حديث3390
- حديث3391
- حديث3392
- حديث3393
- حديث3394
- حديث3395
- حديث3396
- حديث3397
- حديث3398
- حديث3399
- حديث3400
- حديث3401
- حديث3402
- حديث3403
- حديث3404
- حديث3405
- حديث3406
- حديث3407
- حديث3408
- حديث3409
- حديث3410
- حديث3411
- حديث3412
- حديث3413
- حديث3414
- حديث3415
- حديث3416
- حديث3417
- حديث3418
- حديث3419
- حديث3420
- حديث3421
- حديث3422
- حديث3423
- حديث3424
- حديث3425
- حديث3426
- حديث3427
- حديث3428
- حديث3429
- حديث3430
- حديث3431
- حديث3432
- حديث3433
- حديث3434
- حديث3435
- حديث3436
- حديث3437
- حديث3438
- حديث3439
- حديث3440
- حديث3441
- حديث3442
- حديث3443
- حديث3444
- حديث3445
- حديث3446
- حديث3447
- حديث3448
- حديث3449
- حديث3450
- حديث3451
- حديث3452
- حديث3453
- حديث3454
- حديث3455
- حديث3456
- حديث3457
- حديث3458
- حديث3459
- حديث3460
- حديث3461
- حديث3462
- حديث3463
- حديث3464
- حديث3465
- حديث3466
- حديث3467
- حديث3468
- حديث3469
- حديث3470
- حديث3471
- حديث3472
- حديث3473
- حديث3474
- حديث3475
- حديث3476
- حديث3477
- حديث3478
- حديث3479
- حديث3480
- حديث3481
- حديث3482
- حديث3483
- حديث3484
- حديث3485
- حديث3486
- حديث3487
- حديث3488
- حديث3489
- حديث3490
- حديث3491
- حديث3492
- حديث3493
- حديث3494
- حديث3495
- حديث3496
- حديث3497
- حديث3498
- حديث3499
- حديث3500
- حديث3501
- حديث3502
- حديث3503
- حديث3504
- حديث3505
- حديث3506
- حديث3507
- حديث3508
- حديث3509
- حديث3510
- حديث3511
- حديث3512
- حديث3513
- حديث3514
- حديث3515
- حديث3516
- حديث3517
- حديث3518
- حديث3519
- حديث3520
- حديث3521
- حديث3522
- حديث3523
- حديث3524
- حديث3525
- حديث3526
- حديث3527
- حديث3528
- حديث3529
- حديث3530
- حديث3531
- حديث3532
- حديث3533
- حديث3534
- حديث3535
- حديث3536
- حديث3537
- حديث3538
- حديث3539
- حديث3540
- حديث3541
- حديث3542
- حديث3543
- حديث3544
- حديث3545
- حديث3546
- حديث3547
- حديث3548
- حديث3549
- حديث3550
- حديث3551
- حديث3552
- حديث3553
- حديث3554
- حديث3555
- حديث3556
- حديث3557
- حديث3558
- حديث3559
- حديث3560
- حديث3561
- حديث3562
- حديث3563
- حديث3564
- حديث3565
- حديث3566
- حديث3567
- حديث3568
- حديث3569
- حديث3570
- حديث3571
- حديث3572
- حديث3573
- حديث3574
- حديث3575
- حديث3576
- حديث3577
- حديث3578
- حديث3579
- حديث3580
- حديث3581
- حديث3582
- حديث3583
- حديث3584
- حديث3585
- حديث3586
- حديث3587
- حديث3588
- حديث3589
- حديث3590
- حديث3591
- حديث3592
- حديث3593
- حديث3594
- حديث3595
- حديث3596
- حديث3597
- حديث3598
- حديث3599
- حديث3600
- حديث3601
- حديث3602
- حديث3603
- حديث3604
- حديث3605
- حديث3606
- حديث3607
- حديث3608
- حديث3609
- حديث3610
- حديث3611
- حديث3612
- حديث3613
- حديث3614
- حديث3615
- حديث3616
- حديث3617
- حديث3618
- حديث3619
- حديث3620
- حديث3621
- حديث3622
- حديث3623
- حديث3624
- حديث3625
- حديث3626
- حديث3627
- حديث3628
- حديث3629
- حديث3630
- حديث3631
- حديث3632
- حديث3633
- حديث3634
- حديث3635
- حديث3636
- حديث3637
- حديث3638
- حديث3639
- حديث3640
- حديث3641
- حديث3642
- حديث3643
- حديث3644
- حديث3645
- حديث3646
- حديث3647
- حديث3648
- حديث3649
- حديث3650
- حديث3651
- حديث3652
- حديث3653
- حديث3654
- حديث3655
- حديث3656
- حديث3657
- حديث3658
- حديث3659
- حديث3660
- حديث3661
- حديث3662
- حديث3663
- حديث3664
- حديث3665
- حديث3666
- حديث3667
- حديث3668
- حديث3669
- حديث3670
- حديث3671
- حديث3672
- حديث3673
- حديث3674
- حديث3675
- حديث3676
- حديث3677
- حديث3678
- حديث3679
- حديث3680
- حديث3681
- حديث3682
- حديث3683
- حديث3684
- حديث3685
- حديث3686
- حديث3687
- حديث3688
- حديث3689
- حديث3690
- حديث3691
- حديث3692
- حديث3693
- حديث3694
- حديث3695
- حديث3696
- حديث3697
- حديث3698
- حديث3699
- حديث3700
- حديث3701
- حديث3702
- حديث3703
- حديث3704
- حديث3705
- حديث3706
- حديث3707
- حديث3708
- حديث3709
- حديث3710
- حديث3711
- حديث3712
- حديث3713
- حديث3714
- حديث3715
- حديث3716
- حديث3717
- حديث3718
- حديث3719
- حديث3720
- حديث3721
- حديث3722
- حديث3723
- حديث3724
- حديث3725
- حديث3726
- حديث3727
- حديث3728
- حديث3729
- حديث3730
- حديث3731
- حديث3732
- حديث3733
- حديث3734
- حديث3735
- حديث3736
- حديث3737
- حديث3738
- حديث3739
- حديث3740
- حديث3741
- حديث3742
- حديث3743
- حديث3744
- حديث3745
- حديث3746
- حديث3747
- حديث3748
- حديث3749
- حديث3750
- حديث3751
- حديث3752
- حديث3753
- حديث3754
- حديث3755
- حديث3756
- حديث3757
- حديث3758
- حديث3759
- حديث3760
- حديث3761
- حديث3762
- حديث3763
- حديث3764
- حديث3765
- حديث3766
- حديث3767
- حديث3768
- حديث3769
- حديث3770
- حديث3771
- حديث3772
- حديث3773
- حديث3774
- حديث3775
- حديث3776
- حديث3777
- حديث3778
- حديث3779
- حديث3780
- حديث3781
- حديث3782
- حديث3783
- حديث3784
- حديث3785
- حديث3786
- حديث3787
- حديث3788
- حديث3789
- حديث3790
- حديث3791
- حديث3792
- حديث3793
- حديث3794
- حديث3795
- حديث3796
- حديث3797
- حديث3798
- حديث3799
- حديث3800
- حديث3801
- حديث3802
- حديث3803
- حديث3804
- حديث3805
- حديث3806
- حديث3807
- حديث3808
- حديث3809
- حديث3810
- حديث3811
- حديث3812
- حديث3813
- حديث3814
- حديث3815
- حديث3816
- حديث3817
- حديث3818
- حديث3819
- حديث3820
- حديث3821
- حديث3822
- حديث3823
- حديث3824
- حديث3825
- حديث3826
- حديث3827
- حديث3828
- حديث3829
- حديث3830
- حديث3831
- حديث3832
- حديث3833
- حديث3834
- حديث3835
- حديث3836
- حديث3837
- حديث3838
- حديث3839
- حديث3840
- حديث3841
- حديث3842
- حديث3843
- حديث3844
- حديث3845
- حديث3846
- حديث3847
- حديث3848
- حديث3849
- حديث3850
- حديث3851
- حديث3852
- حديث3853
- حديث3854
- حديث3855
- حديث3856
- حديث3857
- حديث3858
- حديث3859
- حديث3860
- حديث3861
- حديث3862
- حديث3863
- حديث3864
- حديث3865
- حديث3866
- حديث3867
- حديث3868
- حديث3869
- حديث3870
- حديث3871
- حديث3872
- حديث3873
- حديث3874
- حديث3875
- حديث3876
- حديث3877
- حديث3878
- حديث3879
- حديث3880
- حديث3881
- حديث3882
- حديث3883
- حديث3884
- حديث3885
- حديث3886
- حديث3887
- حديث3888
- حديث3889
- حديث3890
- حديث3891
- حديث3892
- حديث3893
- حديث3894
- حديث3895
- حديث3896
- حديث3897
- حديث3898
- حديث3899
- حديث3900
- حديث3901
- حديث3902
- حديث3903
- حديث3904
- حديث3905
- حديث3906
- حديث3907
- حديث3908
- حديث3909
- حديث3910
- حديث3911
- حديث3912
- حديث3913
- حديث3914
- حديث3915
- حديث3916
- حديث3917
- حديث3918
- حديث3919
- حديث3920
- حديث3921
- حديث3922
- حديث3923
- حديث3924
- حديث3925
- حديث3926
- حديث3927
- حديث3928
- حديث3929
- حديث3930
- حديث3931
- حديث3932
- حديث3933
- حديث3934
- حديث3935
- حديث3936
- حديث3937
- حديث3938
- حديث3939
- حديث3940
- حديث3941
- حديث3942
- حديث3943
- حديث3944
- حديث3945
- حديث3946
- حديث3947
- حديث3948
- حديث3949
- حديث3950
- حديث3951
- حديث3952
- حديث3953
- حديث3954
- حديث3955
- حديث3956
- حديث3957
- حديث3958
- حديث3959
- حديث3960
- حديث3961
- حديث3962
- حديث3963
- حديث3964
- حديث3965
- حديث3966
- حديث3967
- حديث3968
- حديث3969
- حديث3970
- حديث3971
- حديث3972
- حديث3973
- حديث3974
- حديث3975
- حديث3976
- حديث3977
- حديث3978
- حديث3979
- حديث3980
- حديث3981
- حديث3982
- حديث3983
- حديث3984
- حديث3985
- حديث3986
- حديث3987
- حديث3988
- حديث3989
- حديث3990
- حديث3991
- حديث3992
- حديث3993
- حديث3994
- حديث3995
- حديث3996
- حديث3997
- حديث3998
- حديث3999
- حديث4000
- حديث4001
- حديث4002
- حديث4003
- حديث4004
- حديث4005
- حديث4006
- حديث4007
- حديث4008
- حديث4009
- حديث4010
- حديث4011
- حديث4012
- حديث4013
- حديث4014
- حديث4015
- حديث4016
- حديث4017
- حديث4018
- حديث4019
- حديث4020
- حديث4021
- حديث4022
- حديث4023
- حديث4024
- حديث4025
- حديث4026
- حديث4027
- حديث4028
- حديث4029
- حديث4030
- حديث4031
- حديث4032
- حديث4033
- حديث4034
- حديث4035
- حديث4036
- حديث4037
- حديث4038
- حديث4039
- حديث4040
- حديث4041
- حديث4042
- حديث4043
- حديث4044
- حديث4045
- حديث4046
- حديث4047
- حديث4048
- حديث4049
- حديث4050
- حديث4051
- حديث4052
- حديث4053
- حديث4054
- حديث4055
- حديث4056
- حديث4057
- حديث4058
- حديث4059
- حديث4060
- حديث4061
- حديث4062
- حديث4063
- حديث4064
- حديث4065
- حديث4066
- حديث4067
- حديث4068
- حديث4069
- حديث4070
- حديث4071
- حديث4072
- حديث4073
- حديث4074
- حديث4075
- حديث4076
- حديث4077
- حديث4078
- حديث4079
- حديث4080
- حديث4081
- حديث4082
- حديث4083
- حديث4084
- حديث4085
- حديث4086
- حديث4087
- حديث4088
- حديث4089
- حديث4090
- حديث4091
- حديث4092
- حديث4093
- حديث4094
- حديث4095
- حديث4096
- حديث4097
- حديث4098
- حديث4099
- حديث4100
- حديث4101
- حديث4102
- حديث4103
- حديث4104
- حديث4105
- حديث4106
- حديث4107
- حديث4108
- حديث4109
- حديث4110
- حديث4111
- حديث4112
- حديث4113
- حديث4114
- حديث4115
- حديث4116
- حديث4117
- حديث4118
- حديث4119
- حديث4120
- حديث4121
- حديث4122
- حديث4123
- حديث4124
- حديث4125
- حديث4126
- حديث4127
- حديث4128
- حديث4129
- حديث4130
- حديث4131
- حديث4132
- حديث4133
- حديث4134
- حديث4135
- حديث4136
- حديث4137
- حديث4138
- حديث4139
- حديث4140
- حديث4141
- حديث4142
- حديث4143
- حديث4144
- حديث4145
- حديث4146
- حديث4147
- حديث4148
- حديث4149
- حديث4150
- حديث4151
- حديث4152
- حديث4153
- حديث4154
- حديث4155
- حديث4156
- حديث4157
- حديث4158
- حديث4159
- حديث4160
- حديث4161
- حديث4162
- حديث4163
- حديث4164
- حديث4165
- حديث4166
- حديث4167
- حديث4168
- حديث4169
- حديث4170
- حديث4171
- حديث4172
- حديث4173
- حديث4174
- حديث4175
- حديث4176
- حديث4177
- حديث4178
- حديث4179
- حديث4180
- حديث4181
- حديث4182
- حديث4183
- حديث4184
- حديث4185
- حديث4186
- حديث4187
- حديث4188
- حديث4189
- حديث4190
- حديث4191
- حديث4192
- حديث4193
- حديث4194
- حديث4195
- حديث4196
- حديث4197
- حديث4198
- حديث4199
- حديث4200
- حديث4201
- حديث4202
- حديث4203
- حديث4204
- حديث4205
- حديث4206
- حديث4207
- حديث4208
- حديث4209
- حديث4210
- حديث4211
- حديث4212
- حديث4213
- حديث4214
- حديث4215
- حديث4216
- حديث4217
- حديث4218
- حديث4219
- حديث4220
- حديث4221
- حديث4222
- حديث4223
- حديث4224
- حديث4225
- حديث4226
- حديث4227
- حديث4228
- حديث4229
- حديث4230
- حديث4231
- حديث4232
- حديث4233
- حديث4234
- حديث4235
- حديث4236
- حديث4237
- حديث4238
- حديث4239
- حديث4240
- حديث4241
- حديث4242
- حديث4243
- حديث4244
- حديث4245
- حديث4246
- حديث4247
- حديث4248
- حديث4249
- حديث4250
- حديث4251
- حديث4252
- حديث4253
- حديث4254
- حديث4255
- حديث4256
- حديث4257
- حديث4258
- حديث4259
- حديث4260
- حديث4261
- حديث4262
- حديث4263
- حديث4264
- حديث4265
- حديث4266
- حديث4267
- حديث4268
- حديث4269
- حديث4270
- حديث4271
- حديث4272
- حديث4273
- حديث4274
- حديث4275
- حديث4276
- حديث4277
- حديث4278
- حديث4279
- حديث4280
- حديث4281
- حديث4282
- حديث4283
- حديث4284
- حديث4285
- حديث4286
- حديث4287
- حديث4288
- حديث4289
- حديث4290
- حديث4291
- حديث4292
- حديث4293
- حديث4294
- حديث4295
- حديث4296
- حديث4297
- حديث4298
- حديث4299
- حديث4300
- حديث4301
- حديث4302
- حديث4303
- حديث4304
- حديث4305
- حديث4306
- حديث4307
- حديث4308
- حديث4309
- حديث4310
- حديث4311
- حديث4312
- حديث4313
- حديث4314
- حديث4315
- حديث4316
- حديث4317
- حديث4318
- حديث4319
- حديث4320
- حديث4321
- حديث4322
- حديث4323
- حديث4324
- حديث4325
- حديث4326
- حديث4327
- حديث4328
- حديث4329
- حديث4330
- حديث4331
- حديث4332
- حديث4333
- حديث4334
- حديث4335
- حديث4336
- حديث4337
- حديث4338
- حديث4339
- حديث4340
- حديث4341
- حديث4342
- حديث4343
- حديث4344
- حديث4345
- حديث4346
- حديث4347
- حديث4348
- حديث4349
- حديث4350
- حديث4351
- حديث4352
- حديث4353
- حديث4354
- حديث4355
- حديث4356
- حديث4357
- حديث4358
- حديث4359
- حديث4360
- حديث4361
- حديث4362
- حديث4363
- حديث4364
- حديث4365
- حديث4366
- حديث4367
- حديث4368
- حديث4369
- حديث4370
- حديث4371
- حديث4372
- حديث4373
- حديث4374
- حديث4375
- حديث4376
- حديث4377
- حديث4378
- حديث4379
- حديث4380
- حديث4381
- حديث4382
- حديث4383
- حديث4384
- حديث4385
- حديث4386
- حديث4387
- حديث4388
- حديث4389
- حديث4390
- حديث4391
- حديث4392
- حديث4393
- حديث4394
- حديث4395
- حديث4396
- حديث4397
- حديث4398
- حديث4399
- حديث4400
- حديث4401
- حديث4402
- حديث4403
- حديث4404
- حديث4405
- حديث4406
- حديث4407
- حديث4408
- حديث4409
- حديث4410
- حديث4411
- حديث4412
- حديث4413
- حديث4414
- حديث4415
- حديث4416
- حديث4417
- حديث4418
- حديث4419
- حديث4420
- حديث4421
- حديث4422
- حديث4423
- حديث4424
- حديث4425
- حديث4426
- حديث4427
- حديث4428
- حديث4429
- حديث4430
- حديث4431
- حديث4432
- حديث4433
- حديث4434
- حديث4435
- حديث4436
- حديث4437
- حديث4438
- حديث4439
- حديث4440
- حديث4441
- حديث4442
- حديث4443
- حديث4444
- حديث4445
- حديث4446
- حديث4447
- حديث4448
- حديث4449
- حديث4450
- حديث4451
- حديث4452
- حديث4453
- حديث4454
- حديث4455
- حديث4456
- حديث4457
- حديث4458
- حديث4459
- حديث4460
- حديث4461
- حديث4462
- حديث4463
- حديث4464
- حديث4465
- حديث4466
- حديث4467
- حديث4468
- حديث4469
- حديث4470
- حديث4471
- حديث4472
- حديث4473
- حديث4474
- حديث4475
- حديث4476
- حديث4477
- حديث4478
- حديث4479
- حديث4480
- حديث4481
- حديث4482
- حديث4483
- حديث4484
- حديث4485
- حديث4486
- حديث4487
- حديث4488
- حديث4489
- حديث4490
- حديث4491
- حديث4492
- حديث4493
- حديث4494
- حديث4495
- حديث4496
- حديث4497
- حديث4498
- حديث4499
- حديث4500
- حديث4501
- حديث4502
- حديث4503
- حديث4504
- حديث4505
- حديث4506
- حديث4507
- حديث4508
- حديث4509
- حديث4510
- حديث4511
- حديث4512
- حديث4513
- حديث4514
- حديث4515
- حديث4516
- حديث4517
- حديث4518
- حديث4519
- حديث4520
- حديث4521
- حديث4522
- حديث4523
- حديث4524
- حديث4525
- حديث4526
- حديث4527
- حديث4528
- حديث4529
- حديث4530
- حديث4531
- حديث4532
- حديث4533
- حديث4534
- حديث4535
- حديث4536
- حديث4537
- حديث4538
- حديث4539
- حديث4540
- حديث4541
- حديث4542
- حديث4543
- حديث4544
- حديث4545
- حديث4546
- حديث4547
- حديث4548
- حديث4549
- حديث4550
- حديث4551
- حديث4552
- حديث4553
- حديث4554
- حديث4555
- حديث4556
- حديث4557
- حديث4558
- حديث4559
- حديث4560
- حديث4561
- حديث4562
- حديث4563
- حديث4564
- حديث4565
- حديث4566
- حديث4567
- حديث4568
- حديث4569
- حديث4570
- حديث4571
- حديث4572
- حديث4573
- حديث4574
- حديث4575
- حديث4576
- حديث4577
- حديث4578
- حديث4579
- حديث4580
- حديث4581
- حديث4582
- حديث4583
- حديث4584
- حديث4585
- حديث4586
- حديث4587
- حديث4588
- حديث4589
- حديث4590
- حديث4591
- حديث4592
- حديث4593
- حديث4594
- حديث4595
- حديث4596
- حديث4597
- حديث4598
- حديث4599
- حديث4600
- حديث4601
- حديث4602
- حديث4603
- حديث4604
- حديث4605
- حديث4606
- حديث4607
- حديث4608
- حديث4609
- حديث4610
- حديث4611
- حديث4612
- حديث4613
- حديث4614
- حديث4615
- حديث4616
- حديث4617
- حديث4618
- حديث4619
- حديث4620
- حديث4621
- حديث4622
- حديث4623
- حديث4624
- حديث4625
- حديث4626
- حديث4627
- حديث4628
- حديث4629
- حديث4630
- حديث4631
- حديث4632
- حديث4633
- حديث4634
- حديث4635
- حديث4636
- حديث4637
- حديث4638
- حديث4639
- حديث4640
- حديث4641
- حديث4642
- حديث4643
- حديث4644
- حديث4645
- حديث4646
- حديث4647
- حديث4648
- حديث4649
- حديث4650
- حديث4651
- حديث4652
- حديث4653
- حديث4654
- حديث4655
- حديث4656
- حديث4657
- حديث4658
- حديث4659
- حديث4660
- حديث4661
- حديث4662
- حديث4663
- حديث4664
- حديث4665
- حديث4666
- حديث4667
- حديث4668
- حديث4669
- حديث4670
- حديث4671
- حديث4672
- حديث4673
- حديث4674
- حديث4675
- حديث4676
- حديث4677
- حديث4678
- حديث4679
- حديث4680
- حديث4681
- حديث4682
- حديث4683
- حديث4684
- حديث4685
- حديث4686
- حديث4687
- حديث4688
- حديث4689
- حديث4690
- حديث4691
- حديث4692
- حديث4693
- حديث4694
- حديث4695
- حديث4696
- حديث4697
- حديث4698
- حديث4699
- حديث4700
- حديث4701
- حديث4702
- حديث4703
- حديث4704
- حديث4705
- حديث4706
- فضايل اخلاقي
بانک احادیث اهل بیت (ع) جلد 8 - (اخلاقی)
مشخصات کتاب
سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1390
عنوان و نام پدیدآور:بانک احادیث اهل بیت (ع) جلد 8 - (اخلاقی)/ واحد تحقیقات مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان .
مشخصات نشر:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان ، 1390.
مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه و رایانه
موضوع : احادیث شیعه
موضوع : اهل بیت (ع)
موضوع : اخلاقی
اخلاقی
فضایل اخلاقی
حدیث1
قال الإمام زین العابدین (علیه السلام) :
القول الحسن یثری المال، و ینمی الرزق، و ینسئ فی الأجل، و یحبب إلی الأهل، و یدخلالجنه.
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
گفتار نیک دارایی را زیاد می کند و روزی را افزایش می دهد و أجل را به تأخیر می اندازد و انسان را نزد اهل و خانواده محبوب می گرداند و (شخص را) به بهشت می برد.
«أمالی صدوق، ص12، ح 1»
حدیث2
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : والذی نفسی بیده، ما أنفق الناس من نفقه أحب من قول الخیر.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سوگند به آن که جانم در دست اوست، مردم هیچ انفاقی نکردند که دوست داشتنی تر از گفتار نیک باشد.
«بحارالانوار، ج 71، ص 311، ح 8»
حدیث3
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : من حسن إسلام المرء ترکه الکلام فیما لا یعنیه.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: از نشانه های نیکویی اسلام شخص دم فرو بستن از بیهوده گویی است.
«بحارالانوار، ج 2، ص 55، ح 28»
حدیث4
قال الامام علی بن الحسین - علیه السّلام - : ما مِنْ جرعهٍ أحبَّ الی اللهِ من جرعَتَین: جرعَه غیظٍ ردَّها مؤمِنٌ بحِلْمٍ أوْ جرعَه مصیبهٍ ردّها مؤمِنٌ بصبرٍ.
امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند: نزد خداوند متعال حالتی محبوبتر از یکی از این دو حالت نیست: حالت غضب و خشمی که مؤمن با بردباری و حلم از آن بگذرد و حالت بلا و مصیبتی که مؤمن آن را با صبر و شکیبائی پشت سر بگذارد.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 424»
حدیث5
قال الامام العسکری - علیه السّلام - : مَنْ کانَ الوَرعُ سجیّتهُ و الکرَْم ُطبیعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ کَثُرَ صدیقُهُ و الثّناءُ علیهِ.
امام حسن عسکری - علیه السّلام - فرمودند: هرکس ورع و پرهیزگاری روش زندگی او، بزرگواری و سخاوت عادت او و صبر و بردباری برنامه اش باشد، دوستانش زیاد خواهند بود و دیگران او را مورد مدح و ستایش قرار می دهند.
«بحار الانوار، ج 75، ص 379»
حدیث6
قال الامام علی - علیه السّلام - : لا یَعدمُ الصبورُ الظّفَر و ان طالَ به الزّمان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: انسان صبور و شکیبا، پیروزی را از دست نمی دهد گر چه زمان رسیدن آن طولانی شود.
«بحار الانوار، ج 71، ص 95»
حدیث7
قال امیرالمؤمنین - علیه السّلام - : إنّ الصّبرَ و حُسنَ الخُلقِ والبرََّ و الحِلمَ من أخلاق الانبیاء.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر و شکیبائی و اخلاق نیکو و بردباری، از اخلاق پیامبران است.
«بحار الانوار، ج 71، ص 93»
حدیث8
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ أحسَنُ حُلَلِ الایمان ِو أشرَفُ خلائقِ الانسان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، بهترین جامه ایمان و برترین خوی انسان است.
«غررالحکم، ص 281، ح 6232»
حدیث9
قال الامام علی - علیه السّلام - : ثَوابُ الصّبرِ أعلی الثّوابِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: پاداش صبر، بالاترین پاداش ها است.
«تصنیف غررالحکم، ص 281، ح 6240»
حدیث10
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ جنَّهٌ من الفاقَهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبرو بردباری سپری در برابر فقر و تنگدستی است.
«بحار الانوار، ج 77، ص 240»
حدیث11
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ کفیلٌ بالظَّفّرِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، ضامن پیروزی است.
«تصنیف غررالحکم، ص 283، ح 6312»
حدیث12
قال الامام علی - علیه السّلام - : زَینُ الدّین الصّبرُ و الرضا.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: زینت و زیبائی دین، صبر و رضا (به قضای پروردگار) است.
«تصنیف غررالحکم، ص 281، ح 6243»
حدیث13
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ ثمرهُ الایمان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، ثمره و نتیجه ایمان است.
«تصنیف غررالحکم، ص 280، ح 6217»
حدیث14
قال الامام علی - علیه السّلام - : أقوی عَدوِّ الشدائِدِ الصّبر.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: قوی ترین دشمن سختی ها، صبر و شکیبائی است.
«تصنیف غررالحکم، ص 282، ح 6275»
حدیث15
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: برترین عبادت ها، صبر، خاموشی و انتظار فرج می باشد.
«بحار الانوار، ج 74، ص420»
حدیث16
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصَّبرُ صَبران، صبرٌ علی ما تکرَه و صبرٌ ممّا تُحبّ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر بر دو قسم است، صبر برآنچه که دوست نداری و به تو رسیده است و صبر بر چیزی که دوست می داری و نمی توانی به آن دست یابی.
«بحار الانوار، ج 71، ص 95»
حدیث17
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : العَملُ الخالِصُ، الذی لا تُریدُ اَنْ یَحْمدَکَ عَلیه اَحدٌ اِلاّ اللهُ عزّوجلّ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: عمل خالص آن است که نخواهی کسی جز خدای عزوجل، تو را بر انجام آن کار بستاید.
«الکافی، ج 2، ص 16»
حدیث18
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : بِالاِخلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ المُومنینَ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: تفاوت و برتری درجات مؤمنان بر یکدیگر به اخلاص است.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119»
حدیث19
قال الامام علی - علیه السّلام - : عَلی قَدْرِ قُوَّهِ الدِّینِ یکونُ خُلُوُصُ النِّیَّهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: خلوص نیت به اندازه شدت دینداری است.
«غررالحکم، ح 6192»
حدیث20
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ اَخْلَصَ بَلَغَ الآمالَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر که اخلاص ورزد، به آرزوهایش برسد.
«غررالحکم، ح 7675»
حدیث21
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلزُّهدُ سَجِیَّهُ المُخْلِصینَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: پارسایی، سرشت و خوی مخلصان است.
«غررالحکم، ح 662»
حدیث22
قال الامام علی - علیه السّلام - : فی إخْلاصِ النَّیّاتِ نَجاحُ الأُمُورِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: موفقیت در کارها به خالص کردن نیّت ها است.
«غررالحکم، ح 6510»
حدیث23
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلْعَمَلُ کلُّهُ هَباءٌ الاّ ما اُخْلِصَ فیهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اعمال همه بر باد است، مگر آنچه از روی اخلاص باشد.
«غررالحکم، ح 1400»
حدیث24
قال الامام علی - علیه السّلام - : لَوْ خَلَصَتْ النِّیّاتُ لَزَکَّتِ الاعمالُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اگر نیت ها خالص شود، اعمال پاکیزه گردد.
«غررالحکم، ح 7578»
حدیث25
قال الامام علی - علیه السّلام - : عِندَ تَحَقُّقِ الاخلاصِ تَستَنیرُ البَصائرُ .
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چون اخلاص تحقق یابد، دیده بصیرت روشن شود.
«غررالحکم، ح 6211»
حدیث26
قال الامام علی - علیه السّلام - : بِالاخلاصِ تُرفَعُ الاعمالُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: به سبب اخلاص، اعمال (به درگاه خدا) بالا می رود.
«غررالحکم، ح 4242»
حدیث27
قال الامام علی - علیه السّلام - : فی الاِخلاصِ یکونُ الْخَلاصُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: رهایی و نجات در اخلاص است.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 154»
حدیث28
قال الامام علی - علیه السّلام - : الاخلاصُ شیمهُ افاضِلِ النّاسِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص، خوی برترین مردمان است.
«غررالحکم، ح 597»
حدیث29
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلاِخلاصُ عِبادَهُ الْمُقَرَّبینَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص، عبادت مقربان الهی است.
«غررالحکم، ح 197»
حدیث30
قال الامام علی - علیه السلام - : زیادَهُ الشُّکْرِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ وَ تَفْسَحُ فِی الاَْجَلِ.
امام علی - علیه السلام - : شکرگزاری فراوان و صله رحم، عمر را زیاد می کنند و بر مُهلت زندگی می افزایند.
«عیون الحکم والمواعظ، ص 275، ح 4999»
حدیث31
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! می دانی به کدام دلیل تو را بر دیگر انبیا برتری دادم؟ به دلیل یقین و حسن خلق و سخاوت نفس و دلسوزی برای مردم.
(ارشادالقلوب1/205)
حدیث32
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! پرهیزکاری، زینت مؤمن و ستون برپایی دین است.
(ارشادالقلوب1/203)
حدیث33
قال الامام علی بن الحسین - علیه السّلام - :
اَلصّبرُ وَ الرّضا عن قضاءِ الله رأس طاعهِ الله ... .
امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند:
صبر و خشنودی از قضای الهی، اصل و اساس اطاعت خداوند است. هر که صبر و رضا در برابر قضای الهی داشته باشد، جز خیر برای او نخواهد بود.
«وسائل الشیعه، ج 2، ص 899»
حدیث34
امام صادق (علیه السلام ) فرمودند:
ما نَعْلَمُ شَیْئا یَزیدُ فِی الْعُمْرِ اِلاّ صِلَهَ الرَّحِمِ، حَتّی اِنَّ الرَّجُلَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثَ سِنینَ فَیکونُ وَصولاً لِلرَّحِمِ فَیَزیدُ اللّه ُ فی عُمْرِهِ ثَلاثیْنَ سَنَهً فَیَجْعَلُها ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَهً، وَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَهً فَیَکونَ قاطِعا لِلرَّحِمِ، فَیَنْقُصُهُ اللّه ُ ثَلاثیْنَ سَنَهً وَ یَجْعَلُ اَجَلَهُ اِلی ثَلاثِ سِنینَ ؛
ما، غیر از صله رحم، چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آن جا که گاهی عمر کسی سه سال است، و وقتی که اهل صله رحم می شود، خداوند هم سی سال بر عمرش می افزاید و آن را سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و عمرش را به سه سال، کاهش می دهد .
کافی : ج 2، ص 152، ح 17
حدیث35
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن صاحَبَ النّاسَ بِالَّذی یُحِبُّ أن یُصاحِبوهُ کانَ عَدلاً .
هرکه با مردم چنان رفتار کند که دوست دارد آنان با او رفتار کنند ، عادل است .
کنز الفوائد : 2 / 162 منتخب میزان الحکمه : 360
حدیث36
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما مِن رَجُلٍ مُسلمٍ یُصابُ بشَیءٍ فی جَسَدِهِ فَیَتَصَدَّقُ بهِ إلاّ رَفَعَهُ اللّه بهِ دَرجَهً وحَطَّ عَنهُ بهِ خَطیئهً .
هیچ مرد مسلمانی نیست که به قسمتی از بدنش آسیبی وارد شود و از (قصاص) آن درگذرد ، مگر این که خداوند به سببِ آن یک درجه بالایش بَرد و یک گناه از او بزداید .
کنز العمّال : 39850 منتخب میزان الحکمه : 466
حدیث37
امام باقر علیه السلام :
صلهُ الأرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وتُسَمِّحُ الکَفَّ وتُطَیِّبُ النَّفْسَ ، وتَزِیدُ فی الرّزقِ وتُنسِئُ فی الأجَلِ ؛
صله رحم خلق و خوی را نیکو ، دست را بخشنده ، جان را پاکیزه و روزی را زیاد می کند و اجل را به تأخیر می اندازد .
الکافی : 2 / 152 / 12
حدیث38
امام علی علیه السلام :
مِ_ن کَرَمِ المَ_رءِ بُ_کاؤهُ علی ما مَضی مِن زَمانِهِ ، وحَنینُهُ إلی أوطانِهِ ، وحِفظُهُ قَدیمَ إخوانِهِ ؛
از بزرگواری انسان، گریستن اوست بر عمر سپری شده اش و علاقه او به میهنش و نگهداشتن دوستان دیرینه اش .
بحار الأنوار : 74 / 264 / 3 منتخب میزان الحکمه : 596
حدیث39
امام علی علیه السلام :
غایَهُ الفَضائلِ العِلم؛
اوج فضیلتها دانش است .
غرر الحکم : 6379
حدیث40
امام علی علیه السلام :
لا شَرَفَ کَالعِلم؛
هیچ شرافتی ، چون دانش نیست .
نهج البلاغه : الحکمه 113 منتخب میزان الحکمه : 396
حدیث41
امام علی علیه السلام :
رَأسُ الفَضائلِ العِلمُ ، غایَهُ الفَضائلِ العِلم ؛
سرآمد فضیلتها ، دانش است ؛ نقطه پایان فضیلتها دانش است .
غرر الحکم : 5234 6379 منتخب میزان الحکمه : 396
حدیث42
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
العِلمُ رَأسُ الخَیرِ کُلِّهِ ، والجَهلُ رَأسُ الشَّرِّ کُلِّهِ ؛
دانایی ، سرآم_د همه خوبیهاست و نادانی سرآمد همه بدیها .
بحار الأنوار : 77 / 175 / 9 منتخب میزان الحکمه : 396
حدیث43
امام حسن(سلام الله علیه):
رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَهُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛
خوشرفتاری با مردم، رأس خرد است.
میزان الحکمه: ح 13703
حدیث44
امام صادق(سلام الله علیه):
الصَّبرُ رَأسُ الإیمانِ؛
شکیبایی، سرِ ایمان است.
میزان الحکمه: ح 10221
حدیث45
إنَّ اللَّه عزّوجلّ لَم یَبْعثْ نَبیّاً إلّا بصِدقِ الحدیثِ وأداءِ الأمانهِ إلی البَرِّ والفاجرِ؛
خداوند عزّوجلّ هیچ پیامبری را برنگزید، مگر به راست گفتاری و امانتداری در حق خوب و بد.
الکافی: ج 2، ص 104، ح 1
حدیث46
امام سجّاد(سلام الله علیه):
القَولُ الحَسَنُ یُثرِی المالَ، ویُنمِی الرِّزقَ؛
گفتار نیک، دارایی را زیاد می کند و روزی را افزایش می دهد.
میزان الحکمه: ح 18063
حدیث47
امام علی(سلام الله علیه):
مَن لانَت عَرِیکَتُهُ وَجَبَت مَحَبَّتُهُ؛
هر که نرمخو و فروتن باشد محبّتش [بر دلها] لازم آید.
میزان الحکمه: ح 10454
حدیث48
امام صادق(سلام الله علیه):
إنَّ مِن التَّواضُعِ أن یَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ؛
تواضع در مجلس، آن است که کسی در کم تر از جایگاهش بنشیند.
الکافی: ج 2، ص 123، ح 9
حدیث49
امام صادق(سلام الله علیه):
اَلْعَدلُ أحلی مِنَ الْماءِ یُصِیبُهُ الظَّمآنُ؛
عدالت، گواراتر از آبی است که تشنه به آن می رسد.
الکافی، ج 2، ص 146
حدیث50
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛
گذشت، جز بر عزّت بنده نمی افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.
الکافی، ج 6، ص 108
حدیث51
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
خِیارُکُم أحاسِنُکُم أخلاقاً الَّذینَ یَألَفُونَ ویُؤلَفُونَ؛
بهترین شما، خوش خوترین شماست آنان که الفت می گیرند و الفت می پذیرند.
تحف العقول، ص 45
حدیث52
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:
خَصلَتانِ لیسَ فَوقَهُما مِنَ البِرِّ شَیءٌ الإیمانُ بِاللّه و النَّفعُ لِعبادِ اللّه؛
دو خصلت است که هیچ کار خوبی بالاتر از آن دو نیست : ایمان به خدا و سود رساندن به بندگان خدا
میزان الحکمه، ج 5 ، ص 502
حدیث53
امام کاظم(سلام الله علیه):
تمونُک لِلضَّعیفِ أفضَلُ الصَّدَقَهِ؛
کمک کردن تو به ناتوان، بهترین صدقه است.
تحف العقول، ص 414
حدیث54
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلصَّبرُ سِترٌ مِنَ الْکُروبِ وعَونٌ عَلَی الْخُطُوبِ؛
صبر، پوشاننده اندوه ها و یاور در برابر مشکلات است.
کنزالفوائد، ص 58
حدیث55
پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله):
إنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحتَرِفَ الْأمینَ؛
به راستی خداوند پیشروِ امانت دار را دوست دارد.
الکافی، ج 5، ص 113
حدیث56
امام باقر(سلام الله علیه):
إنَّ أشَدَّ العِبادَهِ الوَرَعُ؛
سخت ترین عبادت، پارسایی است.
میزان الحکمه: ح 11858
حدیث57
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
أکْثَرُ ما تَلِجُ بهِ اُمَّتی الجَنّهَ: تَقْوَی اللَّهِ وحُسْنُ الخُلقِ؛
بیشترین چیزی که مایه ورود امت من به بهشت می شود، پروای از خدا و اخلاقی خوش است.
الکافی: ج 2، ص 100، ح 6
حدیث58
امام رضا(سلام الله علیه):
مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَهً؛
هر که به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابی خواهد نوشت.
دوستی: ص 216 ح 535
حدیث59
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
نَصرُ الْمَظلُومِ وَالْأمرُ بِالْمَعرُوفِ وَالنَّهیُ عَنِ الْمُنکَرِ جِهادٌ؛
یاری رساندن به ستمدیده و امر به معروف و نهی از منکر جهاد در راه خداست.
جامع الأحادیث قمی، ص 125
حدیث60
امام سجاد(سلام الله علیه) فرمودند:
إنَّ أقرَبَکُم مِن اللَّهِ أوسَعَکُم خُلقاً؛
نزدیک ترین شما به خداوند، گشاده خوترین شماست.
الکافی: ج 8، ص 69، ح 24
حدیث61
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
انَّ أعجَل الخیرِ ثواباً صلهُ الرَّحم؛
پاداش صله رحم، سریع ترین پاداش کار خیری است که به انسان می رسد.
الکافی، ج 2، ص 160
حدیث62
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
وقتی مسلمانی از کنار برادر مسلمانش عبور می نماید و سلام نمی کند ملائکه از آن مسلمان تعجب می کنند.
محجه البیضاء جلد 3 صفحه 382
حدیث63
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
بهترین بندگان خدا آنها هستند که به وعده وفا کنند.
نهج الفصاحه، صفحه 172، حدیث 850
حدیث64
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛
گذشت، جز بر عزّت بنده نمی افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.
الکافی، ج 6، ص 108
حدیث65
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
مَن مَشی اِلی ذی قَرابَهٍ بِنَفسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجرَ مِأَهِ شَهیدٍ؛
هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداش یکصد شهید به او می دهد.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 16
حدیث66
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَمّا عَلامَهُ التّائِبِ فَاَربَعَهٌ: اَلنَّصیحَهُ لِلّهِ فی عَمَلِهِ وَ تَرکُ الباطِلِ وَ لُزومُ الحَقِّ وَ الحِرصُ عَلَی الخَیرِ ؛
نشانه توبه کننده چهار است: عمل خالصانه برای خدا، رها کردن باطل، پایبندی به حق و حریص بودن بر کار خیر.
(تحف العقول، ص 20)
حدیث67
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَلتَّوبَهُ حَسَنٌ وَ لکِن فِی الشَّبابِ اَحسَنُ ؛
توبه زیباست، ولی از جوان زیباتر .
(کنز العمّال، ح 43542)
حدیث68
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوفیقُ مِنَ السَّعادَهِ وَ الْخِذلانُ مِنَ الشَّقاوَهِ؛
توفیق [انجام کار نیک] از خوشبختی و بی توفیقی از بدبختی است.
بحارالأنوار، ج 78، ص 12، ح 70
حدیث69
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
اَفضَلُ العِبادَهِ عِفَّهُ البَطنِ وَ الفَرجِ؛
بالاترین عبادت، عفت شکم و شهوت است.
تحف العقول، ص 296
حدیث70
امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ الوُصُولَ اِلی اللهِ عَزّوجلَّ سَفَرٌ لا یُدرَکُ اِلّا بِامتِطاءِ اللَّیلِ؛
وصول به خداوند عزوجل سفری است که جز با عبادت در شب حاصل نگردد.
مسند الامام العسکری، ص290
حدیث71
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَهٌ؛
خوش اخلاقی عبادت است.
کنزالعمال، ج13، ص151، ح36472
حدیث72
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَْخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساهُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه ِ کَثیرا؛
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
معانی الأخبار، ص 191، ح 2
حدیث73
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلذِّکرُ یونِسُ اللُّبَّ وَیُنیرُ القَلبَ وَیَستَنزِلُ الرَّحمَهَ؛
یاد خدا عقل را آرامش می دهد، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد.
غررالحکم، ج2، ص66، ح1858
حدیث74
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
مَ_ن ف_رّج عن م_وم_ن ف_رّج الله عَن قَلبه ی_َوم القیامه؛
هر کس اندوه و مشکلی را از مومنی بر طرف نماید خداوند در روز قیامت ان_دوه را از قلبش بر طرف سازد.
(اصول کافی، ج 3، ص 268)
حدیث75
امام صادق (علیه السلام):
لِجَرّاحِ المَدائِنیِّ _ : ألا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؟ اَلصَّفحُ عَنِ النّاسِ ، وَمُواساهُ الرَّجُلِ أخاهُ فی مالِهِ ، وَذِکرُ اللّه کَثیرا؛
به جرّاح مدائنی فرمودند: آیا به تو بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، سهیم کردن برادر (دینی) در مال خود و بسیار به یاد خدا بودن.
(غررالحکم، ج2، ص451، ح3260)
حدیث76
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إنّ اللّه تَبارَکَ وَتَعالی خَصَّ رَسولَ اللّه صلی الله علیه و آله بِمَکارِمِ الأخلاقِ ، فَامتَحِنوا أنفُسَکُم فَإن کانَت فیکُم فَاحمَدوا اللّه عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَیهِ فی الزِّیادَهِ مِنها _ فَذَکَرَها عَشرَهً _ : الیَقینُ ، والقَناعَهُ ، والصَّبرُ ، والشُّکرُ ، والحِلمُ ، وحُسنُ الخُلقِ ، والسَّخاءُ ، والغَیرَهُ ، والشَّجاعَهُ ، والمُروءَهُ؛
خدای تبارک وتعالی رسول خدا صلی الله علیه و آله را به مکارم اخلاق مخصوص گردانید. پس شما نیز خود را بیازمایید، اگر این صفت ها در شما بود خدای عزوجل را سپاس گویید و از او این مکارم را بیشتر بخواهید. _ سپس آن ده خصلت را برشمردند _ : یقین، قناعت، صبر، شکر، بردباری، خوش اخلاقی، سخاوت، غیرت، شجاعت و جوانمردی.
(نهج البلاغه، خطبه 91)
حدیث77
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَهُ مَن قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلی نَفسِکَ؛
درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسی که به تو ظلم کرده، رابطه با کسی که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دریغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.
(نهج الفصاحه، ح 781)
حدیث78
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ الخَلائق الرِّفقُ؛
بهترین خوبی ها رفق است (مهربانی و لطف با مردم).
(غررالحکم)
حدیث79
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَهِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ عُموما فی جَمیعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَهِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است زیرا اگر مردم همگی عدالت را درباره همه بکار گیرند از شجاعت بی نیاز می شوند.
شرح نهج البلاغه، ج20، ص333، ح816
حدیث80
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا أَشجَعَ مِن لَبیبٍ؛
شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.
غررالحکم، ج6، ص373، ح10591
حدیث81
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَهُ الشَّجاعَهِ الغیرَهُ؛
غیرت میوه شجاعت است.
غررالحکم، ج3، ص328، ح4620
حدیث82
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
جُبِلَتِ الشَّجاعَهُ عَلی ثَلاثِ طَبائِعَ، لِکُلِ واحِدَهٍ مِنهُنَ فَضیلَهٌ لَیسَت لِلخری: اَلسَّخاءُ بِالنَّفسِ وَالنَفَهُ مِنَ الذُّلِّ وَطَلَبُ الذِّکرِ ... ؛
شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر یک از آنها فضیلتی دارد که دیگری فاقد آن است: از خودگذشتگی، تن ندادن به خواری و ذلّت و نامجویی.
تحف العقول، ص 323
حدیث83
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ وَالشَّجاعَهُ غَرائِزُ شَریفَهٌ، یَضَعُهَا اللّه سُبحانَهُ فیمَن أَحَبَّهُ وَامتَحَنَهُ؛
سخاوت و شجاعت خصلت های والایی هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد می گذارد.
غررالحکم، ج2، ص56، ح1820
حدیث84
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلشَّجاعَهُ نُصرَهٌ حاضِرَهٌ وَفَضیلَهٌ ظاهِرَهٌ؛
شجاعت، نصرتی نقد و فضیلتی آشکار است.
غررالحکم، ج2، ص30، ح1700
حدیث85
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العَفافُ یَصونُ النَّفسَ ویُنَزِّهُها عَنِ الدَّنایا؛
عفّت، نفس را مصون می دارد و آن را از پستیها دور نگه می دارد.
(غرر الحکم، ح 1989 - منتخب میزان الحکمه، ص 386)
حدیث86
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العِفَّهُ أفضَلُ الفُتُوَّهِ؛
عفّت ، برترین جوانمردی است.
(غرر الحکم، ح 529 - منتخب میزان الحکمه، ص 386)
حدیث87
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العِفَّهُ رَأسُ کُلِّ خَیرٍ؛
عفّت ، سرآمد هر خوبی است.
(غرر الحکم، ح 1168 - منتخب میزان الحکمه، ص 386)
حدیث88
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَصلُ المُروءَهِ الحَیاءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّهُ؛
ریشه مردانگی حیا و میوه اش پاکدامنی است.
(غررالحکم، ج2، ص418، ح3101)
حدیث89
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
عِفَّتُهُ (الرَّجُل) عَلی قدرِ غَیرَتِهِ؛
پاکدامنی مرد به اندازه غیرت اوست.
(نهج البلاغه، حکمت 47)
حدیث90
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَوَّلُ ما یوضَعُ فی میزانِ العَبدِ یَومَ القیامَهِ حُسنُ خُلقِهِ؛
نخستین چیزی که روز قیامت در ترازوی اعمال بنده گذاشته می شود، اخلاق خوب اوست.
(قرب الإسناد، ص 46، ح 149)
حدیث91
امام حسین (علیه السلام)فرمودند:
اَلبُکاءُ مِن خَشیهِ اللهِ نَجآهٌ مِنَ النّارِ؛
گریه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است
(حیات امام حسین، ج 1، ص 183)
حدیث92
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صِلَهُ الرحامِ تُزَ کّی العمالَ وَتُنمی الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوی وَتُیَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
(کافی، ج 2، ص 157، ح 33)
حدیث93
امام صادق (علیه السلام)فرمودند:
مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ؛
کسی که جلوی خشمش را بگیرد خداوند نقصها و کاستی های او را می پوشاند.
(جهاد النفس، ح 528)
حدیث94
امام صادق (علیه السلام)فرمودند:
ثَلاثٌ م_َن ک_ُنَّ فِیهِ ک_انِ سَیِّ_داً: کَظمُ الغَیظِ وَالعَف_وُ عَن المَسییءِ والصِّله بِ_النَف_سِ وَالم_الِ؛
سه چیز است که در ه_ر که ب_اش_د آق_ا و س_رور است: خش_م ف_رو خ_وردن ،گذشت از بدک_ردار، کمک و صله رح_م ب_ا ج_ان و م_ال.
(تحف العقول، ص 317)
حدیث95
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلکَفُّ عَمّا فی أَیدِی النّاسِ عِفَّهٌ وَکِبَرُ هِمَّهٍ؛
طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتی است.
(غررالحکم، ج1، ص365، ح1387)
حدیث96
امام حسن (علیه السلام) فرمودند:
اَلخَیرُ الَّذِی لا شَرَّ فِیهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَه وَ الصَّبرُ عَلَی النّازِلَه؛
خیری که هیچ شری در آن نیست، شکر بر نعمت و صبر بر مصیبت ناگوار است .
(تحف العقول، ص 237)
حدیث97
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
التَّواضُعُ نِعمَهٌ لایُحسَدُ عَلیها؛
تواضع و فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.
تحف العقول، ص489
حدیث98
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
تواضع درجاتی دارد: یکی از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدی دید آن را با خوبی جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
کافی، ج2، ص124، ح13
حدیث99
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَی اللّه َ بِواحِدَهٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه ُ لَهُ الْجَنَّهَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجب می گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده رویی با همگان و رفتار منصفانه.
(نهج الفصاحه، ح 1281)
حدیث100
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّهِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطیفٌ وَ قَلْبٌ رَحیمٌ وَ یَدٌ مُعْطیَهٌ؛
بهشتی ها چهار نشانه دارند: روی گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
(مجموعه ورام، ج 2، ص 91)
حدیث101
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
خَمسُ خِصالٍ مَن لَم تَکُن فیهِ خَصلَهٌ مِنها فَلَیسَ فیهِ کَثیرُ مُستَمتَعٍ أَوَّلُهَا: اَلوَفاءُ وَالثّانیَهُ التَّدبیرُ وَالثّالِثَهُ الحَیاءُ وَالرّابِعَهُ حُسنُ الخُلقِ وَالخامِسَهُ وَهِیَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ، الحُرِّیَّهُ؛
پنج خصلت است که در هر کس یکی از آنها نباشد خیر و بهره زیادی در او نیست: اول: وفاداری دوم: تدبیر سوم: حیا چهارم: خوش اخلاقی و پنجم: _ که چهار خصلت دیگر را نیز در خود دارد _ آزادگی.
(خصال، ص284، ح33)
حدیث102
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنامِ وَ الجوعُ یَزیدُ فی طیبِ الطَّعامِ؛
شب زنده داری، خواب را شیرین تر و گرسنگی، غذا را لذت بخش تر می کند.
(تنبیه الخواطر، ص 141، ح 18)
حدیث103
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساهُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه ِ کَثیرا؛
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
(معانی الأخبار، ص 191، ح 2)
حدیث104
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَکونَ فیکَ فَلتَکُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَهِ ، وَصِلَهُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّیفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُکافاهُ عَلیَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَیاءُ؛
مکارم ده تاست: اگر می توانی آنها را داشته باش ... : استقامت در سختی ها، راستگویی، امانتداری، صله رحم، میهمان نوازی، اطعام نیازمند، جبران کردن نیکی ها، رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا.
(غررالحکم، ج6، ص441، ح10926)
حدیث105
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛
انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایی رسد، متواضع می شود.
غررالحکم، ج3، ص133، ح4048
حدیث106
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرم خویی است.
غررالحکم، ج2، ص442، ح3223
حدیث107
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ الجَنَّهِ فَتَحَهُ اللّه لِخاصَّهِ أَولیائِهِ وَهُوَ لِباسُ التَّقوی وَدِرعُ اللّه الحَصینَهِ وَجُنَّتُهُ الوَثیقَهُ؛
براستی که جهاد یکی از درهای بهشت است که خداوند آن را برای اولیای خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.
(نهج البلاغه، خطبه 27)
حدیث108
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا یَفوزُ بِالجَنَّهِ اِلاّ مَن حَسُنَت سَریرَتُهُ وَخَلُصَت نیَّتُهُ؛
به پاداش بهشت نمی رسد مگر آن کس که باطنش نیکو و نیّتش خالص باشد.
(غررالحکم، ج6، ص423، ح10868)
حدیث109
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّ تَقوَی اللّه مِفتاحُ سَدادٍ ، وذَخیرَهُ مَعادٍ ، وعِتقٌ مِن کُلِّ مَلَکَهٍ ، ونَجاهٌ مِن کُلِّ هَلَکَهٍ ، بِها یَنجَحُ الطّالِبُ ، ویَنجو الهارِبُ ، وتُنال الرَّغائبُ؛
تقوای خدا، کلید پاکی و درستی و اندوخته ای برای معاد و باعث آزادی از هر بندگی و رهایی از هر نابودی است. به وسیله تقواست که جوینده به مطلوبش می رسد و گریزانِ (از عذاب و کیفر الهی) رهایی می یابد و به خواست ها رسیده می شود.
(نهج البلاغه، خطبه 230)
حدیث110
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت ها را فراوان می کند و سختی ها را از بین می برد.
غررالحکم، ح5836
حدیث111
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَالیثارِ؛
مکارم اخلاق به کمال نمی رسد، مگر با پاکدامنی و از خود گذشتگی.
(التوحید، ص 127)
حدیث112
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لَو کُنّا لانَرجو جَنَّهً وَلا نَخشی نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَکانَ یَنبَغی لَنا أَن نَطلُبَ مَکارِمَ الخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلی سَبیلِ النَّجاحِ؛
اگر هم به بهشت امید (و باور) نمی داشتیم و از دوزخ نمی هراسیدیم و پاداش و کیفری در میان نمی بود باز شایسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآییم، زیرا که راه موفقیت و پیروزی در تحصیل مکارم اخلاق است.
(التوحید، ص 63)
حدیث113
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اَلصَّرعَهُ کُلُّ الصَّرعَهِ الَّذی یَغضبُ فَیَشتَدُّ غَضَبُهُ وَیَحمَرُّ وَجهُهُ وَیَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَیَصرَعُ غَضَبَهُ؛
کمال دلیری آن است که کسی خشمگین شود و خشمش شدّت گیرد و چهره اش سرخ شود و موهایش بلرزد، امّا بر خشم خود چیره گردد.
نهج الفصاحه، ح 1872
حدیث114
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
یَروی عَن رَبِّهِ تَبارَکَ وَتَعالی _ حُقَّت مَحَبَّتی عَلَی المُتَزاوِرَینِ فیَّ وَحُقَّت مَحَبَّتی عَلَی المُتَباذِلینَ فیَّ وَهُم عَلی مَنابِرَ مِن نورٍ یَغبِطُهُمُ النَّبیّونَ وَالصِّدّیقونَ بِمَکانِهِم؛
خداوند متعال می فرماید: بر خود واجب کرده ام دوست داشتن کسانی را که به خاطر من به دیدار یکدیگر می روند و کسانی که در راه من به یکدیگر بخشش می نمایند، چنین کسانی (روز قیامت) بر منابری از نورند به گونه ای که پیامبران و صدیقین به جایگاه آنان غبطه می خورند.
(صحیح ابن حبّان، ج2، ص338)
حدیث115
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ اللّه َ یُحِبُّ الحَیِیَّ الحَلیمَ العَفیفَ المُتَعفِّفَ؛
خداوند انسان با حیایِ بردبارِ پاک دامنی را که پاکدامنی می ورزد، دوست دارد.
(کافی، ج2، ص112، ح8)
حدیث116
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
یا عَلیُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن یَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛
یا علی دانشمند سه نشانه دارد: راستگویی، حرام گریزی و فروتنی در برابر همه مردم.
التوحید، ص 127
حدیث117
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
ثَلاثَهٌ لایَزیدُ اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَیرا: اَلتَّواضُعُ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاَّ ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَیً؛
سه چیز است که خداوند به سبب آنها جز بر خیر و خوبی نمی افزاید: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگی نمی افزاید، شکسته نفسی که خداوند به سبب آن جز عزّت نمی افزاید و مناعت طبع که خداوند به سبب آن جز بی نیازی نمی افزاید.
بحارالأنوار، ج75، ص124، ح22
حدیث118
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّهُ اَلبَتَّهَ؛
هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب می شود.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
حدیث119
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
اِنَّ فِی الجَنَّهِ دارا یُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لایَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ یَتامَی المُؤمِنینَ؛
در بهشت خانه ای هست که آن را شادی سرا گویند و جز آنان که یتیمان مؤمنان را شاد کرده اند وارد آن نمی شوند.
(نهج الفصاحه، ح 864)
حدیث120
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به علی قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به علی صیامه؛
زمستان بهار مومن است از شبهای طولانی اش برای شب زنده داری واز روزهای کوتاهش برای روزه داری بهره می گیرد.
(وسائل الشیعه، ج 7 ص 302، ح 3)
حدیث121
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛
براستی که من برای به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.
(کنزالعمال،ج13، ص151، ح36472)
حدیث122
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛
با اخلاق نیکو، گفتار نرم می شود.
(غررالحکم، ح 4052)
حدیث123
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَهٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
(کافی، ج 8 ، ص 150، ح 132)
حدیث124
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیْسَرَ اِتْلافَها؛
فضائل اخلاقی و صفات پسندیده چه به سختی به دست می آیند و چه آسان از دست می روند.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20، ص 259، ح38)
حدیث125
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرم خویی است.
(غررالحکم، ج2، ص442، ح3223)
حدیث126
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ یُکسِبُ المَحَبَّهَ وَیُزَیِّنُ الخلاقَ؛
سخاوت، محبّت آور و زینت اخلاق است.
(غررالحکم، ج2، ص10، ح1600)
حدیث127
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَربَعٌ مَن أُعطیَهُنَّ فَقَد أُعطیَ خَیرَ الدُّنیا وَالخِرَهِ صِدقُ حَدیثٍ وَأَداءُ أَمانَهٍ وَعِفَّهُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛
چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: راستگویی، اداء امانت، حلال خوری و خوش اخلاقی.
(غررالحکم، ج2، ص151، ح2142)
حدیث128
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَهِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراهُ؛
کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردباری، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقی و مدارا.
(بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325، ح 14)
حدیث129
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم های نابکار در امان است .
(مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449)
حدیث130
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِی الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛
نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو می کند و روزی را زیاد و قرض را ادا می نماید و غم و اندوه را از بین می برد و چشم را نورانی می کند.
(ثواب الأعمال، ص 42)
حدیث131
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛
عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست.
(اصول کافی، ج 1، ص 27)
حدیث132
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صِلَهُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطیبُ النَّفسَ وَتَزیدُ فِی الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه جان می نماید و روزی را زیاد می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
(کافی، ج 2، ص 151، ح 6)
حدیث133
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ یَعمُرانِ الدِّیارَ وَیَزیدانِ فِی العمارِ؛
نیکی و خوش اخلاقی، شهرها را آباد و عمرها را زیاد می کند.
(التوحید، ص 63)
حدیث134
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ مِمّا یُزَیِّنُ السلامَ الخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاسِ؛
خوش اخلاقی در بین مردم زینت اسلام است.
(کنزالعمال، ج10، ص143، ح28731)
حدیث135
امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمودند:
رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَهُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛
خوشرفتاری با مردم، رأس خرد است.
(میزان الحکمه، ح 13703)
حدیث136
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَهٌ؛
خوش اخلاقی عبادت است.
(کنزالعمال، ج13، ص151، ح36472)
حدیث137
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
صِلَهُ الرحامِ تُزَ کّی العمالَ وَتُنمی الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوی وَتُیَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
کافی، ج 2، ص 157، ح 33
حدیث138
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
إنَّ مِمّا یُزَیِّنَ الإسلامَ الأخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاسِ:
خوش اخلاقی در بین مردم زینت اسلام است.
مشکاهالأنوار ص240
حدیث139
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یُستَدَلُّ عَلی کَرَمِ الرَّجُلِ بِحُسنِ بِشرِهِ ، وَ بَذلِ بِرِّهِ ؛
خوش رویی و احسان مرد ، دلیل کرامت اوست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10963
حدیث140
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَ الإیثارِ ؛
کرامت های اخلاقی جز با پاک دامنی و از خودگذشتگی کامل نمی شوند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10745
حدیث141
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ یَجِدُهُ فی نَفسِهِ ؛
دو روییِ آدمی از ذلّتی است که در خود می یابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9988
حدیث142
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
نِعمَ عَونُ الدُّعاءِ الخُشُوعُ ؛
خشوع ، چه نیک یاوری است برای دعا .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9945
حدیث143
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ما تَزَیَّنَ الإنسانُ بِزینَهٍ أجمَلَ مِنَ الفُتُوَّهِ ؛
انسان به زیوری زیباتر از جوان مردی آراسته نشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9659
حدیث144
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَا اتَّقی أحَدٌ إلاّ سَهَّلَ اللّه ُ مَخرَجَهُ ؛
هیچ کس پرهیزکاری پیشه نکرد ، مگر این که خدا راه برون شدن از سختی ها را برایش آسان کرد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9565
حدیث145
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَهِ بِهِ ، وَ المَحَبَّهَ لَهُ ، وَ المَهابَهَ عَنهُ ؛
راستگو با راست گویی اش سه چیز به دست می آورد : به او نیک اعتماد کنند ، دوستی اش بر دل ها نشیند ، و از وی اندیشه کنند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث11038
حدیث146
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا یَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِیالِهِ ؛
راستگو با راستی اش به چیزی می رسد که دروغگو با چاره جویی به آن نمی رسد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث11006
حدیث147
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن رَقی دَرَجاتِ الهِمَمِ عَظَّمَتهُ الأُمَمُ ؛
هر کس از نردبان همّت بالا رود ، مردمان او را بزرگ می دارند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8526
حدیث148
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن دارَی النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛
هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان می ماند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8465
حدیث149
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛
هر کس معاشرتش نیکو باشد ، برادرانش بسیار شوند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8392
حدیث150
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛
وفاداری ، سبب الفت است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5511
حدیث151
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
زِیادَهُ الشُّحِّ تَشینُ الفُتُوَّهَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّهَ ؛
بسیاریِ بخل ، جوان مردی را زشت و برادری را تباه می کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5508
حدیث152
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
رَأسُ الفَضائِلِ مِلکُ الغَضَبِ وَ اِماتَهُ الشَّهوَهِ ؛
سرآمدِ فضیلت ها در دست داشتنِ زمام خشم و میراندن خواهش نفس است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5237
حدیث153
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ذُو الکَرَمِ جَمیلُ الشِّیَمِ مُسدٍ لِلنِّعَمِ وَصُولٌ لِلرَّحِمِ ؛
صاحب کَرَم ، کسی است که خُلق و خویش زیبا ، برای هرگونه نعمتی سزاوار و در پیوند با خویشان ، پویا باشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5196
حدیث154
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الأبناءَ الأدَبَ ؛
بهترین چیزی که پدران برای فرزندان به میراث می گذارند ، ادب است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5036
حدیث155
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
حُسنُ الظَّنِّ راحَهُ القَلبِ وَ سَلامَهُ الدِّینِ ؛
خوش گمانی ، مایه آسایش دل و سلامت دین است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4816
حدیث156
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
جَمالُ العِلمِ نَشرُهُ وَ ثَمَرَتُهُ العَمَلُ بِهِ ، وَ صِیانَتُهُ وَضعُهُ فِی أهلِهِ ؛
زیبایی علم به نشر آن است ، و میوه اش عمل کردن به آن ، و نگاهداشتِ آن قراردادنش میان اهل آن .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4754
حدیث157
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ یُوجِبنَ المَحَبَّهَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛
سه خصلت موجب دوستی است : خوش خویی ، مهربانی و فروتنی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4684
حدیث158
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَهُ القَناعَهِ الإجمالُ فِی المُکتَسَبِ وَ العُزُوفُ عَنِ الطَّلَبِ ؛
میوه قناعت ، اعتدال در کسب و کار ، و ناخوش داشتن درخواست است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4634
حدیث159
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَهُ التَّواضُعِ المَحَبَّهُ ؛
دوستی میوه فروتنی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث 4613
حدیث160
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَهُ العِفَّهِ الصِّیانَهُ ؛
میوه عفّت ، خودنگاهداری است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4593
حدیث161
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
تَعجیِلُ البِرِّ زِیادَهٌ فِی البِرِّ ؛
شتاب کردن در نیکی ، زیادت در نیکی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4568
حدیث162
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بُکاءُ العَبدِ مِن خَشیَهِ اللّه ِ یُمَحِّصُ ذُنُوبَهُ ؛
گریستن بنده از خوف خدا ، گناهانش را از میان می برد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4432
حدیث163
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِرُّ الرَّجُلِ ذَوَی رَحِمِهِ صَدَقَهٌ ؛
نیکی مرد به خویشانش صدقه است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4427
حدیث164
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِالتَّوبَهِ تُمَحَّصُ السَّیِّئاتُ ؛
گناهان ، با توبه (بازگشت به سوی خدا) پاک می شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4324
حدیث165
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِحُسنِ الاَخلاقِ یَطیبُ العَیشُ ؛
با نیکویی اخلاق، زندگی خوش می شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4263
حدیث166
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَکاتُ ؛
با عدالت ، برکت ها دوچندان می شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4211
حدیث167
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إذا أرادَ اللّه ُ سُبحانَهُ صَلاحَ عَبدٍ ألهَمَهُ قِلَّهَ الکَلامِ وَ قِلَّهَ الطَّعامِ وَ قِلَّهَ المَنامِ؛
هرگاه خداوند صلاح بنده ای را بخواهد ، کم گویی ، کم خوری و کم خوابی را در دلش می اندازد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4117
حدیث168
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إذا صَنَعتَ مَعرُوفا فَاستُرهُ ؛
هرگاه کار نیکویی انجام دادی ، پنهانش دار .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3981
حدیث169
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إنَّ أفضَلَ الخَیرِ صَدَقَهُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ ؛
برترین خوبی ، صدقه پنهانی و نیکی به پدر و مادر و صله رحم است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3550
حدیث170
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ مِنَ العِبادَهِ لِینَ الکَلامِ وَ إفشاءَ السَّلامِ ؛
از جمله عبادت ها ، نرمیِ کلام و آشکار کردن سلام است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3421
حدیث171
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ الجُودِ إیصالُ الحُقُوقِ إلی اَهلِها ؛
برترین بخشش ، رساندن حقوق به اهل آن است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3153
حدیث172
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَغبَطُ النّاسِ المُسارِعُ إلَی الخَیراتِ ؛
نیکوحال ترینِ مردم، کسی است که به سوی نیکی ها بشتابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3122
حدیث173
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ النّاسِ مَن کَظَمَ غَیظَهُ وَ حَلُمَ عَن قُدرَهٍ ؛
برترینِ مردم، کسی است که خشمش را فرو بَرَد و با وجود قدرت بر انتقام ، بردباری کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3104
حدیث174
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَصلُ المُرُوءَهِ الحَیاءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّهُ ؛
ریشه مردانگی شرم است و میوه اش پاک دامنی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3101
حدیث175
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ الوَرَعِ حُسنُ الظَّنِّ ؛
برترین پارسایی ، خوش گمانی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3027
حدیث176
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ المَعرُوفِ إغاثَهُ المَلهُوفِ ؛
برترین کار نیک ، فریادرسیِ ستم دیده است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2959
حدیث177
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أفضَلُ الإیمانِ الأمانَهُ ؛
برترین ایمان، امانتداری است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2905
حدیث178
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اِرضَ لِلنّاسِ بِما تَرضاهُ لِنَفسِکَ تَکُن مُسلِما ؛
آنچه را برای خود می پسندی برای مردم بپسند ، تا مسلمان باشی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2329
حدیث179
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبُکاءُ مِن خَشیَهِ اللّه ِ یُنیرُ القَلبَ وَ یَعصِمُ مِن مُعاوَدَهِ الذَّنبِ ؛
گریستن از ترس خدا، دل را نورانی می کند و از بازگشت به گناه، ایمن می دارد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2016
حدیث180
اَلکَمالُ فِی ثَلاثٍ : اَلصَبرُ عَلَی النَّوائِبِ وَ التَوَرُّعُ فِی المَطالِبِ وَ إسعافُ الطّالِبِ ؛
کمال آدمی در سه چیز است : شکیبایی بر ناگواری ها ، پارسایی در خواسته ها و برآوردنِ خواهشِ درخواست کننده .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1777
حدیث181
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلإنصافُ یَرفَعُ الخِلافَ وَ یُوجِبُ الاِئتِلافَ ؛
انصاف داشتن ، اختلاف را از میان برمی دارد و الفت می آورد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1702
حدیث182
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلصِّدقُ مُطابَقَهُ المَنطِقِ لِلوَضعِ الإلهِیِ ؛
راستگویی، مطابقت گفتار است با نهاده الهی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1552
حدیث183
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَیاءُ مِنَ اللّه ِ یَمحوُ کَثیرا مِنَ الخَطایا ؛
شرم از خداوند ، بسیاری از گناهان را پاک می کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1548
حدیث184
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبِشرُ إسداءُ الصَّنیعَهِ بِغَیرِ مَؤُونَهِ ؛
گشاده رویی ، نیکوکاری ای است بدون هزینه .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1503
حدیث185
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلمُؤمِنُ هَیِّنٌ لَیِّنٌ سَهلٌ مُؤتَمَنٌ ؛
مؤمن ، آسان گیر ، نرم خو ، سهل گیر و مورد اعتماد است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1454
حدیث186
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوبَهُ تُطَهِّرُ القُلُوبَ وَ تَغسِلُ الذُّنُوبَ ؛
توبه ، دل ها را پاک می کند و گناهان را می شوید .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1355
حدیث187
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوَدُّدُ إلَی النّاسِ رَأسُ العَقلِ ؛
مهرورزی با مردم ، اساس خردمندی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1345
حدیث188
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
آلَهُ الرِّئاسَهِ سِعَهُ الصَّدرِ ؛
سعه صدر، ابزار ریاست است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1256
حدیث189
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلجَمالُ الظّاهِرُ حُسنُ الصُّورَهِ ، اَلجَمالُ الباطِنُ حُسنُ السَّریرَهِ ؛
زیبایی ظاهری ، نیکوییِ صورت است ، و زیبایی باطن ، نیکوییِ رفتار .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1193
حدیث190
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلسُّکُوتُ عَلَی الأحمَقِ أفضَلُ جَوابِهِ ؛
سکوت در برابر احمق، بهترین جواب به اوست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1160
حدیث191
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَلیمُ مَنِ احتَمَلَ إخوانَهُ ؛
بردبار، کسی است که [لغزش های] برادرانش را بر تابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1111
حدیث192
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبَشاشَهُ حِبالَهُ المَوَدَّهِ ؛
گشاده رویی ، دام دوستی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1075
حدیث193
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلقَناعَهُ أهنَأُ عَیشٍ ؛
قناعت ، گواراترین زندگی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث933
حدیث194
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ یَزرَعُ المَحَبَّهَ ؛
بخشش ، بذر دوستی می افشاند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث306
حدیث195
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلإنسانُ عَبدُ الإحسانِ ؛
انسان، بنده احسان است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث263
حدیث196
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلعَفوُ أحسَنُ الإحسانِ ؛
گذشت، نیکوترین نیکی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث259
حدیث197
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أحسَنِ الفَضلِ قَبُولُ عُذرِ الجانی ؛
پذیرش عذر گنهکار ، از نیکوترین فضیلتهاست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9294
حدیث198
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أشرَفِ أفعالِ الکَریمِ تَغافُلُهُ عَمّا یَعلَمُ ؛
از جمله شرافتمندانه ترین کارهای فرد کریم ، چشمپوشی از چیزهایی است که می داند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9321
حدیث199
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أماراتِ الخَیرِ الکَفُّ عَنِ الأذی ؛
از جمله نشانه های خوبی ، خودداری از آزردن [مردم] است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9330
حدیث200
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ما تَزَیَّنَ مُتَزَیِّنٌ بِمِثلِ طاعَهِ اللّه ِ ؛
هیچ آراسته ای به زیوری مانند طاعت خدا آراسته نشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9489
حدیث201
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِنَ الاِقتِصادِ سَخاءٌ بَغَیرِ سَرَفِ ، وَ مُرُوَّهٌ مِن غَیرِ تَلَفٍ ؛
بخشندگی بدون اسراف و مردانگی بدون تباه کردن [و ایجاد نابسامانی ] نشانه میانه روی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9419
حدیث202
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن کَمالِ السَّعادَهِ السَّعیُ فی إصلاحِ الجُمهُورِ ؛
تلاش برای مصلحت عموم مردم ، کمال سعادتمندی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9361
حدیث203
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اطلُبوا الخَیرَ عِندَ حِ_س_انِ الوُجوهِ ، فإنَّ فِعالَهُ_م أحْری أنْ تکونَ حُسْنا؛
خ_یر و خ_وب_ی را ن_زد خوشرویان بجویید ؛ زیرا کردار ایشان به زیبایی سزاوارتر است .
عیون أخبار الرضا علیه السلام : 2 / 74 / 344
حدیث204
امام علی علیه السلام :
زَینُ الإیمانِ طَهارَهُ السَّرائرِ وحُسنُ العَملِ فی الظّاهِرِ؛
زیور ایمان ، پاکی درون است و نیک رفتاری برون .
غرر الحکم : 5504
حدیث205
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أحسَنُ زِینَهِ الرَّجُلِ السَّکِینَهُ معَ إیمانٍ ؛
نیکوترین زیورِ مرد ، آرامش همراه ایمان است .
بحار الأنوار : 71 /337/2
حدیث206
امام علی علیه السلام :
ما تَزَیَّنَ مُتَزَیِّنٌ بمِثلِ طاعَهِ اللّه ؛
هیچ آراسته ای به زیوری مانند طاعت خدا ، آراسته نشد .
غرر الحکم : 9489
حدیث207
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أطعِمُوا المَرأَهَ فی شَهرِهَا الَّذی تَلِدُ فیهِ ، التَّمرَ؛ فَإِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقِیّا؛
به زن، در ماهی که فرزند به دنیا می آورد، خرمای تازه بدهید؛ چرا که در این صورت، کودک وی بردبار و پاک خواهد بود .
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 141 ، حدیث 58
حدیث208
امام علی علیه السلام :
العَفافُ زینَهُ الفَقرِ؛
خویشتنداری (و مناعت طبع) زیور فقر است .
نهج البلاغه: حکمت 68
حدیث209
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أکثِرُوا مِن الصَّدَقَهِ تُرزَقُوا؛
ص_دق_ه زیاد بدهید، تا خداوند به شما روزی بدهد .
بحار الأنوار : 77 / 176 / 10
حدیث210
امام علی علیه السلام :
مُواساهُ الأخِ فی اللّه عز و جل تَزِیدُ فی الرِّزقِ؛
کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می کند.
بحار الأنوار : 74 / 395 / 22
حدیث211
امام علی علیه السلام :
استِعمالُ الأمانَهِ یَزِیدُ فی الرِّزقِ؛
امانتداری، روزی را می افزاید.
بحار الأنوار : 75 / 172 / 8
حدیث212
امام علی علیه السلام :
مَن حَسُنَتْ نِیّتُهُ، زِیدَ فی رِزقِهِ؛
هر که خ_وش نیّت باش_د، روزیش زیاد شود .
بحار الأنوار : 103 / 21 / 18
حدیث213
امام باقر علیه السلام :
الزَّکاهُ تَزِیدُ فی الرِّزقِ؛
زکات دادن، روزی را می افزاید.
بحار الأنوار : 96 / 14 / 27
حدیث214
امام صادق علیه السلام :
مَن حَسَّنَ بِرَّهُ أهلَ بَیتِهِ زِیدَ فی رِزقِهِ؛
هرکه با خانواده خود نیکوکار باشد، روزیش زیاد شود .
بحار الأنوار : 69 / 408 / 117
حدیث215
امام صادق علیه السلام :
إنّ البِرَّ یَزِیدُ فی الرِّزقِ؛
نیکوکاری، روزی را زیاد می کند .
بحار الأنوار : 74 / 81 / 84
حدیث216
امام صادق علیه السلام :
حُسنُ الخُلُقِ یَزِیدُ فی الرِّزقِ؛
خوشخویی ، روزی را زیاد می کند .
بحار الأنوار : 71 / 396 / 77
حدیث217
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن سَرَّهُ أن یُبسَطَ لَهُ فی رِزقِهِ ویُنسَأَ لَهُ فی أجَلِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ؛
هر که خوش دارد روزیش زیاد و عمرش دراز شود ، صله رحم به جا آورد .
الخصال : 32 / 112
حدیث218
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
صِلَهُ الرَّحِمِ تَزیدُ فیالعُمرِ ، وتَنفی الفَقرَ؛
صله رحم، عمر را زی__اد می کند و فقر را از بین می برد .
بحار الأنوار : 74 / 103 / 61
حدیث219
امام باقر علیه السلام :
البِرُّ وصَدقَهُ السِّرِّیَنفِیانِ الفَقرَ؛
نیکی کردن و صدقه نهانی، فقر را از بین می برند.
بحار الأنوار : 74 / 81 / 83
حدیث220
امام صادق(علیه السلام):
من قَنِعَ بما رَزَقَهُ اللّه ُ فهُو مِن أغنَی الناسِ .
هر که به آنچه خداوند روزیش کرده است قانع باشد، توانگرترین مردم است .
الکافی : 2 / 139 / 9
حدیث221
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرمایند :
التّاجرُ الصَّدوقُ تَحتَ ظِلِّ العَرشِ یَومَ القیامهِ؛
کاسب راستگو در روز قیامت زیر سایه عرش است .
کنز العمال : 9218
حدیث222
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرمایند :
التّاجرُ الأمینُ الصَّدوقُ المسلِمُ معَ الشّهداءِ یَومَ القیامهِ؛
کاسب درستکارِ راستگوی مسلمان ، در قیامت با شهیدان است .
کنز العمال : 9216
حدیث223
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم ) می فرمایند:
خَیرُ الکَسبِ کَسبُ یَدَیِ العامِلِ إذا نَصَحَ؛
بهترین درآمد، درآم__دِ کارگری است که در کارش صداقت داشته باشد .
جامع الأحادیث : 76
حدیث224
قال الباقر - علیه السلام -:
ان الصدقه تضاعف فی یوم الجمعه ؛
پاداش صدقه در روز جمعه دو برابر است .
(مستدرک الوسائل ، ج 7، ص 187).
حدیث225
قال علی - علیه السلام -:
عبادالله ان تقوی الله حمت اولیاء محارمه و الزمت قلوبهم مخافته حتی اسهرت لیالیهم ؛
ای بندگان خدا پرهیزکاری دوستان خدا را از انجام کارهای حرام باز می دارد و ترس از خدا آنچنان در دل آنان جای می گیرد که شب ها را (برای نماز) بیدار می مانند.
(نهج البلاغه ، خطبه 113).
حدیث226
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
افضل العمل : الصلاه علی میقاتها، ثم بر الوالدین ، ثم ان یسلم الناس من لسانک ؛
بهترین عمل ، به پا داشتن نماز در وقت معین و زمان فضیلت آن است و سپس نیکی به پدر و مادر و بعد از آن در امان بودن مردم از زبان تو است .
(کنزالعمال ، ج 15، ص 948)
حدیث227
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
من اسبغ وضوءه و احسن صلاته ، و ادی زکاه ماله و کف غضبه و سجن لسانه ، و استغفر لذنبه ، و ادی النصیحه لاهل بیت نبیه فقد استکمل حقایق الایمان و ابواب الجنه مفتحه له ؛
کسی که وضوی خود را شاداب و کامل به جای آورد، و نماز خویش را نیکو بخواند، زکات مالش را بپردازد، و خشم خود را فرو نشاند و زبانش را از گناهان مربوط به زبان ببندد، و برای گناه خود با توبه طلب آمرزش کند، و نسبت به اهل بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد، البته تمام حقایق ایمان در او کامل شده و درهای بهشت به روی او باز است .
(ثواب الاعمال ، ص 64)
حدیث228
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
لو صلیتم حتی تکونوا کالاوتار و صمتم حتی تکونوا کالحنایا لم یقبل الله منکم الا بورع ؛
اگر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه کمان شوید، و آن قدر روزه بگیرید تا همچون کمان خم شوید، خدا از شما قبول نمی کند، مگر این که انسان با ورع باشید.
(بحارالانوار، ج 84، ص 258)
حدیث229
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
الخشوع زینه الصلاه ؛
خشوع ، زینت و زیور نماز است .
(بحارالانوار، ج 77، ص 131)
حدیث230
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
ان احب الاعمال الی الله - عز و جل - الصلاه و البر و الجهاد ؛
همانا محبوبترین اعمال در نزد خداوند: نماز، نیکی کردن و جهاد در راه خداست .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 27)
حدیث231
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
ما عمل ابن ادم شیئا افضل من الصلاه و صلاح ذات البین و خلق حسن ؛
فرزند آدم (انسان) هیچ عملی انجام نمی دهد که بهتر از نماز و آشتی دادن مردم و خوش اخلاقی باشد.
(نهج الفصاحه ، ص 547، حدیث 2651)
حدیث232
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
ثَلاثٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ فَلَیْسَ مِنّی وَ لا مِنَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ. قیلَ: یا رَسولَ اللّه ِ، وَ ما هُنَّ؟ قالَ: حِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَ حُسْنُ خُلْقٍ یَعیشُ بِهِ فِی النّاسِ وَ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعاصِی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ؛
سه چیز است که هر کس نداشته باشد نه از من است و نه از خدای عزّوجلّ. عرض شد: ای رسول خدا! آنها کدامند؟ فرمودند: بردباری که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند، اخلاق خوش که با آن در میان مردم زندگی کند و پارسایی که او را از نافرمانی خدا باز دارد.
(خصال، ص 145، ح 172)
حدیث233
امام صادق علیه السلام فرمودند:
اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبیّا اِلاّ بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَ اَداءِ الاَْمانَهِ اِلَی الْبَرِّ وَ الْفاجِرِ؛
خداوند عزوجل هیچ پیامبری را نفرستاد، مگر به راستگویی و برگرداندن امانت به نیکوکار و بدکار .
کافی، ج 1، ص 104، ح 1
حدیث234
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اَکْرَمُ اَخلاقِ النَّبیّینَ وَ الصِّدّیقینَ وَ الشُهَداءِ وَ الصّالِحینَ التَّزاوُرُ فِی اللّه ِ؛
بزرگوارانه ترین اخلاق پیامبران، صدیقین (انسان های راستین) شهدا و صالحین، دیدار یکدیگر برای خداست.
دعائم الاسلام، ج 2، ص 106
حدیث235
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراهِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَهِ الفَرائِضِ؛
ما پیامبران، همان گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.
امالی طوسی، ص 521
حدیث236
امام صادق علیه السلام فرمودند:
لَمْ یَبْعَثِ اللّه ُ نَبیّا قَطُّ اِلاّ بِالْبِرِّ وَالْعَدْلِ؛
خداوند هیچ پیامبری را جز به نیکی و عدالت بر نینگیخت.
بحارالأنوار، ج 24، ص 292
حدیث237
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
إِنَّ الانبیاءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه عَلی خَلقِهِ بِشِدَّهِ مُداراتِهِم لأَِعداءِ دینِ اللّه وَحُسنِ تَقیَّتِهِم لأَِجلِ إِخوانِهِم فِی اللّه ؛
خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برتری داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار می کردند و برای حفظ برادران همکیش خود نیکو تقیه می کردند.
بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42
حدیث238
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
کادَ الحَلیمُ أَن یَکونَ نَبیّا؛
آدم بردبار به پیامبری نزدیک است.
بحارالأنوار، ج43، ص70، ح61
حدیث239
امام رضا علیه السلام فرمودند:
مِن اَخلاقِ النبیاءِ التَّنَظُّفُ؛
پاکیزگی از اخلاق پیامبران است.
کافی، ج 5، ص 567، ح 50
حدیث240
الکَرَمُ نَتیجَهُ عُلُوِّ الهِمَّه؛
کَرَم داشتن، زاییده بلندی همّت است.
غرر الحکم، 1477
حدیث241
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
خداوند ، آشکار کردن سلام را دوست دارد .
تحف العقول ، ص 311
حدیث242
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
خداوند ، باحیای بردبار عفیف پرهیزکار را دوست دارد .
تحف العقول ، ص 310
حدیث243
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
چهار چیز از گنجهای نیکی است : نهان داشتن حاجت ، پنهان نمودن صدقه ، پوشیده داشتن درد ، و نهان کردن مصیبت .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 175
حدیث244
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر کس خشم خود را ، با آن که بر اظ هار آن تواناست ، فرو برد، خداوند در روز قیامت قلبش را از امنیت و آرامش پر می کند .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 7 ، ص 303
حدیث245
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
تواضع ، راضی بودن به نشستن در جایی است که کمتر از شانش باشد ، و اینکه به هر کس رسیدی سلام کنی ، و جدال را هر چند حق با تو باشد ، ترک کنی .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 176
حدیث246
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
پیوند با خویشان ، عملها را پاکیزه می نماید ، اموال را افزایش می دهد ، بلا رادور می کند ، حساب آخرت را آسان می نماید ، و مرگ را به تاخیر می اندازد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 71 ، ص 111
حدیث247
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر کس با خانواده اش خوشرفتار باشد ، بر عمرش افزوده می گردد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 175
حدیث248
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
سه چیز از خصلتهای نیک دنیا و آخرت است : از کسی که به تو ستم کرده است گذشت کنی ، به کسی که از تو بریده است بپیوندی ، و هنگامی که با تو به نادانی رفتار شود ، بردباری کنی .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 173
حدیث249
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
نهایت کمال ، فهم در دین و صبر بر مصیبت ، و اندازه گیری در خرج زندگانی است .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 172
حدیث250
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
از نشانه های تواضع، سلام کردن به هر رهگذر است.
(بحارالانوار/78/372)
حدیث251
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند :
فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.
(تحف العقول/520)
حدیث252
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
وجبت محبّه اللَّه علی من غضب فحلم؛
کسی که خشم آرد و بردباری کند، به صف محبان خداست.
نهج الفصاحه
حدیث253
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
نعم سلاح المؤمن الصّبر و الدّعاء؛
چه نیکو سلاحی است صبر و دعا برای مؤمن.
نهج الفصاحه
حدیث254
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الْمَعْرُوفُ بَابُ مِنْ أَبْوَابِ الجنه وَ هُوَ یدفع مَصَارِعَ السَّوْءِ ؛
نیکی دری از درهای بهشت است و از مرگ بد جلوگیری می کند.
نهج الفصاحه
حدیث255
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من المروّه أن ینصت الأخ لأخیه إذا حدّثه و من حسن المماشاه أن یقف الأخ لأخیه إذا أنقطع شسع نعله؛
از لوازم جوانمردی این است که برادر به گفتار برادر خویش وقتی با او سخن می کند، گوش فرا دارد و از نیک رفتاری این است که برادر با برادر خویش وقتی بند کفش وی بریده (و رفتن نتواند) توقف کند.
نهج الفصاحه
حدیث256
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من الصّدقه أن یعلّم الرّجل العلم فیعمل به و یعلّمه؛
از جمله صدقه این است که مرد علم آموزد و بدان عمل کند و تعلیم دهد.
نهج الفصاحه
حدیث257
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من الصّدقه أن تسّلّم علی النّاس و أنت طلق الوجه؛
از جمله صدقه این است که به مردم سلام کنی و گشاده رو باشی.
نهج الفصاحه
حدیث258
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من ستر أخاه المسلم فی الدّنیا فلم یفضحه ستره اللَّه یوم القیمه؛
هر که در دنیا راز برادر مسلمان خویش بپوشد و او را رسوا نکند خدا روز قیامت راز وی بپوشاند.
نهج الفصاحه
حدیث259
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من ردّ عن عرض أخیه ردّ اللَّه عن وجهه النّار؛
هر که از آبروی برادر خویش دفاع کند خدا آتش را از چهره وی باز دارد.
نهج الفصاحه
حدیث260
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من دفع غضبه دفع اللَّه عنه عذابه و من حفظ لسانه ستر اللَّه عورته؛
هر که غضب خویش باز دارد خدا عذاب خویش از وی باز دارد و هر که زبان خویش نگه دارد خدا عیب وی بپوشاند.
نهج الفصاحه
حدیث261
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من أطعم مریضا شهوته أطعمه اللَّه من ثمار الجنّه؛
هر که غذای دلخواه مریضی را به او بخوراند خدا از میوه های بهشت به او بخوراند.
نهج الفصاحه
حدیث262
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من أنظر معسرا إلی میسرته أنظره اللَّه بذنبه إلی توبته؛
هر که تنگدستی را مهلت دهد تا گشایش یابد خدا گناهش را مهلت دهد تا توبه کند.
نهج الفصاحه
حدیث263
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من کان سهّلا هیّنا لیّنا حرّمه اللَّه علی النّار؛
هر که آسانگیر و نرم و ملایم باشد خدا او را به جهنم حرام کند.
نهج الفصاحه
حدیث264
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من کنوز البرّ کتمان المصائب و الأمراض و الصّدقه؛
از گنجینه های نیکی نهان داشتن مصیبتها و مرضها و صدقه است.
نهج الفصاحه
حدیث265
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مداراه النّاس صدقه؛
با مردم مدارا کردن صدقه دادن است.
نهج الفصاحه
حدیث266
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من سعاده المرء حسن الخلق؛
نیک خوئی از سعادت مرد است.
نهج الفصاحه
حدیث267
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مکارم الأخلاق من أعمال الجنّه؛
اخلاق خوب از اعمال بهشت است.
نهج الفصاحه
حدیث268
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مداراه النّاس نصف الإیمان و الرّفق بهم نصف العیش؛
مدارا کردن با مردم یک نیمه ایمان است و ملایمت با آنها یک نیمه خوش زیستن است.
نهج الفصاحه
حدیث269
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من شی ء فی المیزان أثقل من حسن الخلق؛
در میزان اعمال چیزی سنگین تر از نیکخوئی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث270
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من جرعه أحبّ إلی اللَّه تعالی من جرعه غیظ یکظمها عبد، ما کظمها عبد إلّا ملاء اللَّه تعالی جوفه إیمانا؛
هیچ جرعه ای نزد خدا از جرعه خشمی که بنده ای فرو برد محبوب تر نیست. هر بنده ای جرعه خشم فرو برد خدا ضمیر او را از ایمان پر کند.
نهج الفصاحه
حدیث271
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما کان الرّفق فی شی ء إلّا زانه و لا نزع من شی ء إلّا شانه؛
مدارا در هر چه باشد آن را زینت دهد و از هر چه دور شود آن را خوار کند.
نهج الفصاحه
حدیث272
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما عمل ابن آدم شیئا أفضل من الصّلاه و صلاح ذات البین و خلق حسن؛
بنده آدم کاری بهتر از نماز و آشتی میان کسان و نیک خوئی نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث273
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما زان اللَّه العباد بزینه أفضل من زهاده فی الدنیا و عفاف فی بطنه و فرجه؛
خدا به بندگان خویش آرایشی بهتر از بی رغبتی به دنیا و عفت شکم و عورت نداده.
نهج الفصاحه
حدیث274
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أعطی أهل بیت الرّفق إلّا نفعهم؛
مدارا نصیب هیچ خاندانی نشود مگر سودشان دهد.
نهج الفصاحه
حدیث275
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أحسن القصد فی الغنی، ما أحسن القصد فی الفقر و أحسن القصد فی العباده؛
چه نیک است اعتدال هنگام بی نیازی، چه نیک است اعتدال هنگام نداری و چه نیک است اعتدال در عبادت.
نهج الفصاحه
حدیث276
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أحسن عبد الصّدقه إلّا أحسن اللَّه الخلافه علی ترکته؛
وقتی بنده ای صدقه نیکو دهد خدا سرانجام ترکه او را نیکو کند.
نهج الفصاحه
حدیث277
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما رزق العبد رزقا أوسع علیه من الصّبر؛
هیچ کس را روزی ای وسیعتر از صبر نداده اند.
نهج الفصاحه
حدیث278
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من جرعه أحبّ إلی اللَّه من جرعه غیظ کظمها رجل أو جرعه صبر علی مصیبه و ما من قطره أحبّ إلی اللَّه من قطره دمع أهریقت من خشیه اللَّه و قطره دم أهریقت فی سبیل اللَّه؛
هیچ جرعه ای نزد خدا از جرعه خشمی که مردی فرو برد یا جرعه صبری که بر مصیبت نوشد محبوب تر نیست و هیچ قطره ای نزد خدا از قطره اشگی که از ترس خدا ریخته شود یا قطره خونی که در راه خدا ریخته شود محبوبتر نیست.
نهج الفصاحه
حدیث279
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یستکمل العبد الإیمان حتّی یکون فیه ثلاث خصال الإنفاق من الإقتار و الإنصاف من نفسه و بذل السّلام؛
تا سه صفت در بنده ای نباشد ایمان وی کامل نشود صدقه دادن در تنگ دستی و انصاف دادن به ضرر خویش و سلام بسیار کردن.
نهج الفصاحه
حدیث280
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یستر عبد عبدا فی الدّنیا إلّا ستره اللَّه یوم القیمه؛
هر بنده ای که در دنیا برای دیگری راز پوشی کند، روز قیامت خدا راز پوش وی شود.
نهج الفصاحه
حدیث281
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا مظاهره أوثق من المشاوره و لا إیمان کالحیاء؛
تعاونی بهتر از مشورت نیست و ایمانی چون حیا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث282
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا دین إلّا بمروّه؛
دین جز به جوانمردی قوام نمی گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث283
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکون زاهدا حتّی تکون متواضعا؛
تا متواضع نباشی زاهد نباشی.
نهج الفصاحه
حدیث284
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس شی ء أثقل فی المیزان من الخلق الحسن؛
در میزان اعمال، چیزی سنگین تر از خوی نیک نیست.
نهج الفصاحه
حدیث285
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الکرم التّقوی، و الشّرف التّواضع و الیقین الغنی؛
کرامت به پرهیزکاری است و شرف به تواضع و بی نیازی به یقین.
نهج الفصاحه
حدیث286
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ ذی نعمه محسود إلّا صاحب التّواضع؛
هر که نعمتی دارد به معرض حسد است مگر آن که تواضع دارد.
نهج الفصاحه
حدیث287
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کاد الحلیم أن یکون نبیّا؛
نزدیک بود که شخص بردبار پیامبر شود.
نهج الفصاحه
حدیث288
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
القناعه مال لا ینفد؛
قناعت مالی است که تمام نمی شود.
نهج الفصاحه
حدیث289
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الغیره من الإیمان و المذاء من النّفاق؛
غیرتمندی از ایمان است و بی بندوباری از نفاق.
نهج الفصاحه
حدیث290
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العفو أحقّ ما عمل به؛
عفو شایسته ترین کاری است که کنند.
نهج الفصاحه
حدیث291
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العفاف زینه النّساء؛
عفت، زینت زنانست.
نهج الفصاحه
حدیث292
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العدل حسن و لکن فی الامراء أحسن، السّخاء حسن و لکن فی الأغنیاء أحسن، الورع حسن و لکن فی العلماء أحسن، الصّبر حسن و لکن فی الفقراء أحسن، التّوبه حسن و لکن فی الشّباب أحسن، الحیاء حسن و لکن فی النّساء أحسن؛
عدالت نیک است ولی از زمامداران نیکوتر است، سخاوت نیک است ولی از اغنیا نیکوتر است، تقوی نیک است ولی از علما نیکوتر است صبر نیک است ولی از فقرا نیکوتر است. توبه نیک است ولی از جوانان نیکوتر است شرم نیک است ولی از زنان نیکوتر است.
نهج الفصاحه
حدیث293
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عمل الجنّه الصّدق و إذا صدق العبد برّ و إذا برّ أمن و إذا أمن دخل الجنّه، و عمل النّار الکذب و إذا کذب العبد فجر و إذا فجر کفر و إذا کفر دخل النّار؛
عمل بهشت راست گوئی است و چون بنده راست گوید نیکی کند و چون نیکی کند ایمن شود و چون ایمن شود به بهشت در آید و عمل جهنم دروغ است و چون بنده دروغ گوید بد کار شود و چون بدکار شود به کفر گراید و چون به کفر گراید به جهنم رود.
نهج الفصاحه
حدیث294
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عدل ساعه خیر من عباده سنه؛
یک ساعت عدالت از یک سال عبادت بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث295
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّمت سیّد الأخلاق و من مزح استخفّ به؛
خاموشی سرور اخلاق است و هر که مزاح کند، سبکش گیرند.
نهج الفصاحه
حدیث296
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّمت زین للعالم و ستر للجاهل؛
خاموشی زینت دانا و پرده نادانست.
نهج الفصاحه
حدیث297
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّمت أرفع العباده؛
خاموشی والاترین عبادتهاست.
نهج الفصاحه
حدیث298
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّمت حکم و قلیل فاعله؛
خاموشی خردمندی است و خاموشی گزینان کمند.
نهج الفصاحه
حدیث299
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصرعه کلّ الصرعه الّذی یغضب فیشتدّ غضبه و یحمرّ وجهه و یقشعرّ شعره فیصرع غضبه؛
کمال دلیری آن است که کسی خشمگین شود و خشمش سخت شود و چهره اش سرخ شود و مویش بلرزد و بر خشم خود خیره شود.
نهج الفصاحه
حدیث300
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّبر من الإیمان بمنزله الرّأس من الجسد؛
صبر نسبت به ایمان چون سر نسبت به تن است.
نهج الفصاحه
حدیث301
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّبر و الاحتساب أفضل من عتق الرّقاب و یدخل اللَّه صاحبهنّ الجنّه بغیر حساب؛
صبر و سکون از آزاد کردن بندگان بهتر است و خدا صاحب آن را بدون حساب به بهشت می برد.
نهج الفصاحه
حدیث302
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّبر رضا؛
صبر مایه خشنودی است.
نهج الفصاحه
حدیث303
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّبر نصف الإیمان و الیقین الإیمان کلّه؛
صبر یک نیمه ایمان است و یقین همه ایمانست.
نهج الفصاحه
حدیث304
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صله الرّحم و حسن الخلق و حسن الجوار یعمران الدّیار و یزدن فی الأعمار؛
پیوند خویشان و نیک خویی و خوش همسایگی شهرها را آباد کند و عمرها را فزونی دهد.
نهج الفصاحه
حدیث305
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صله الرّحم تزید فی العمر و تدفع میته السّوء؛
پیوند خویشان عمر را فزونی دهد و از مرگ بد جلوگیری کند.
نهج الفصاحه
حدیث306
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّخاء خلق اللَّه الأعظم؛
سخاوت، خلق بزرگ خداست.
نهج الفصاحه
حدیث307
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّفق رأس الحکمه؛
مدارا اساس حکمت است.
نهج الفصاحه
حدیث308
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّفق به الزّیاده و البرکه و من یحرم الرّفق یحرم الخیر؛
مدارا قرین فزونی و برکت است و هر که از مدارا بی بهره باشد، از خوبی بی بهره است.
نهج الفصاحه
حدیث309
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس العقل بعد الإیمان باللَّه الحیاء و حسن الخلق؛
اساس عقل پس از ایمان به خدا، حیا و نیکخوئی است.
نهج الفصاحه
حدیث310
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس العقل بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس و ما یستغنی رجل عن مشوره و إنّ أهل المعروف فی الدّنیا هم أهل المعروف فی الآخره و إنّ أهل المنکر فی الدّنیاهم أهل المنکر فی الآخره؛
اساس عقل پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست: نیکوکاران این جهان نیکوکاران آن جهانند و بدکاران این جهان بدکاران آن جهانند.
نهج الفصاحه
حدیث311
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس العقل بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس و اصطناع المعروف إلی کلّ برّ و فاجر؛
اساس عقل پس از ایمان به خدا دوستی با مردم و نیکوکاری با نیک و بد است.
نهج الفصاحه
حدیث312
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس العقل المداراه و أهل المعروف فی الدّنیا أهل المعروف فی الآخره؛
اساس عقل مداراست و نیکوکاران دنیا نیکوکاران آخرتند.
نهج الفصاحه
حدیث313
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس الدّین النّصیحه للَّه و لدینه و لرسوله و لکتابه و لأئمّه المسلمین و للمسلمین عامّه؛
اساس دین، خیرخواهی برای خدا و دین خدا و پیامبر خدا و کتاب خدا و پیشوایان مسلمانان و همه مسلمانان است.
نهج الفصاحه
حدیث314
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس الدّین الورع؛
اساس دین، پرهیزکاری است.
نهج الفصاحه
حدیث315
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّین النّصیحه؛
کمال دین خیر خواهی است.
نهج الفصاحه
حدیث316
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الخلق الحسن یذیب الخطایا کما یذیب الماء الجلید و الخلق السّوء یفسد العمل کما یفسد الخلّ العسل؛
خوی نیک گناهان را محو می کند چنان که آب یخ را ذوب می کند و خوی بد اعمال را فاسد می کند چنان که سرکه عسل را تباه می کند.
نهج الفصاحه
حدیث317
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر ما أعطی النّاس خلق حسن؛
بهترین چیزی که به مردم داده اند، خوی نیکست.
نهج الفصاحه
حدیث318
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر دینکم الورع؛
بهترین صفات دین شما پرهیزکاری است.
نهج الفصاحه
حدیث319
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیار أمّتی علماؤها و خیار علمائها حلماؤها؛
بهترین امت من دانشمندانند و بهترین دانشمندان امت من بردبارانند.
نهج الفصاحه
حدیث320
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خمس من سنن المرسلین: الحیاء و الحلم و الحجامه و السّواک و التّعطّر؛
پنج چیز از سنت پیغمبران است حیا و حلم و حجامت و مسواک و عطر زدن.
نهج الفصاحه
حدیث321
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خصلتان لیس فوقهما من البرّ شی ء الإیمان باللَّه و النّفع لعباد اللَّه؛
دو خصلت است که نیک تر از آن نیست ایمان به خدا و سودمندی برای بندگان خدا.
نهج الفصاحه
حدیث322
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خشیه اللَّه رأس کلّ حکمه و الورع سیّد العمل؛
ترس خدا سر همه حکمتهاست و ورع پیشوای اعمال است.
نهج الفصاحه
حدیث323
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء و الإیمان قرنا جمیعا فإذا رفع أحدهما رفع الآخر؛
حیا و ایمان قرین یکدیگرند اگر یکی از میان برخاست دیگری هم برود.
نهج الفصاحه
حدیث324
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء هو الدّین کلّه؛
حیا تمام دین است.
نهج الفصاحه
حدیث325
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء لا یأتی إلّا بخیر؛
از حیا جز نیکی نمی آید.
نهج الفصاحه
حدیث326
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء شعبه من الإیمان؛
حیا شعبه ای از ایمان است.
نهج الفصاحه
حدیث327
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء زینه و التّقی کرم و خیر المرکب الصّبر و انتظار الفرج من اللَّه عزّ و جلّ عباده؛
حیا مایه زینت و تقوی مایه بزرگی است و بهترین وسیله وصول به مقصود صبر است و انتظار گشایش از طرف خداوند عبادت است.
نهج الفصاحه
حدیث328
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء خیر کلّه؛
حیا سراسر نیکی است.
نهج الفصاحه
حدیث329
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحلیم سیّد فی الدّنیا و سیّد فی الآخره؛
بردبار در دنیا و آخرت بزرگوار است.
نهج الفصاحه
حدیث330
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الخلق یذیب الخطایا کما تذیب الشّمس الجلید؛
نیک خوئی، گناهان را محو می کند چنان که خورشید یخ را آب می کند.
نهج الفصاحه
حدیث331
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الخلق یثبت المودّه؛
نیک خوئی، دوستی را استوار می کند.
نهج الفصاحه
حدیث332
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الخلق نصف الدّین؛
نیک خوئی یک نیمه دین است.
نهج الفصاحه
حدیث333
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الخلق خلق اللَّه الأعظم؛
نیک خوئی، خلق بزرگ خداوند است.
نهج الفصاحه
حدیث334
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن البشر یذهب بالسّخیمه؛
گشاده روئی کینه را ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث335
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّم علی النّار کلّ هیّن لیّن سهل قریب من النّاس؛
هر که نرم و ملایم و آسان گیر و نزدیک به مردم باشد بر آتش حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث336
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجنّه دار الأسخیاء؛
بهشت خانه سخاوت مندان است.
نهج الفصاحه
حدیث337
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من مکارم الأخلاق فی الدّنیا و الآخره أن تعفو عمّن ظلمک و تصل من قطعک و تحلم عمّن جهل علیک؛
سه چیز در جهان از فضائل اخلاق است: از ستمگر درگذری، و با کسی که از تو بریده پیوند گیری و با کسی که با تو سبک سری می کند، به حلم رفتار کنی.
نهج الفصاحه
حدیث338
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنوز البرّ: إخفاء الصّدقه و کتمان المصیبه و کتمان الشّکوی یقول اللَّه: إذا ابتلیت عبدی فصبر و لم یشکنی إلی عوّاده أبدلته لحما خیرا من لحمه و دما خیرا من دمه فإن أبرأته أبرأته و لا ذنب له و إن توفّیته فإلی رحمتی؛
سه چیز از گنجینه های نیکی است: مخفی ساختن صدقه و پنهان داشتن مصیبت و مستور ساختن شکایت، خداوند گوید: وقتی بنده خود را مبتلا ساختم و صبر کرد و با عیادت کنندگان خود از من شکایت نکرد گوشتی بهتر از گوشت او و خونی بهتر از خون وی بدو می دهم اگر او را شفا دادم همه گناهانش محو شده است و اگر جانش را گرفتم او را مشمول رحمت خود کرده ام.
نهج الفصاحه
حدیث339
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه نشر اللَّه تعالی علیه کنفه و أدخله جنّته: رفق بالضّعیف و شفقه علی- الوالدین و الإحسان إلی- المملوک؛
سه چیز است که در هر که باشد خداوند وی را پناه دهد و ببهشت برد:مدارا با ناتوان و مهربانی با پدر و مادر و نیکی با زیر دست.
نهج الفصاحه
حدیث340
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه فهو من الأبدال: الرّضا بالقضا و الصّبر عن محارم اللَّه و الغضب فی ذات اللَّه عزّ و جلّ؛
سه چیز است که در هر که باشد از نیکان است، رضا به قضا و صرف نظر از محرمات خدا و خشمگین شدن در راه خدا.
نهج الفصاحه
حدیث341
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه حاسبه اللَّه تعالی حسابا یسیرا و أدخله الجنّه برحمته: تعطی من حرمک و تعفو عمّن ظلمک و تصل من قطعک؛
سه چیز است که در هر که باشد خدا حساب را بر او آسان گیرد و وی را به اقتضای رحمت خود به بهشت در آورد:عطا به آن کس که تو را محروم کرده است و عفو آن کس که بر تو ستم روا داشته است و پیوند با آن کس که از تو بریده است.
نهج الفصاحه
حدیث342
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه استوجب الثّواب و استکمل الإیمان: خلق یعیش به فی النّاس و ورع یحجزه عن محارم اللَّه تعالی و حلم یردّه عن جهل الجاهل؛
سه چیز است که در هر که باشد سزاوار ثواب است و ایمانش کامل است: اخلاقی که به وسیله آن با مردم زندگی کند و تقوایی که وی را از محرمات خدا دور سازد و حلمی که او را از جهالت با جاهل بر کنار دارد.
نهج الفصاحه
حدیث343
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه استکمل خصال الإیمان الّذی إذا رضی لم یدخله رضاه فی باطل و إذا غضب لم یخرجه الغضب من الحقّ و إذا قدر لم یتعاط ما لیس له؛
سه چیز است که در هر که باشد صفات ایمان در او کامل است آن که وقتی خشنود شد به باطل نگراید و وقتی خشمگین شد از حق تجاوز نکند و وقتی قدرت یافت به مال کسان دست نبرد.
نهج الفصاحه
حدیث344
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه آواه اللَّه فی کنفه و نشر علیه رحمته و أدخله جنّته: من إذا أعطی؛
سه چیز است که در هر که باشد خداوند او را در پناه خود جای دهد و رحمت خویش را بر او بگستراند و داخل بهشت کند: آن که وقتی عطا بیند، شکر گزارد و وقتی قدرت دارد، عفو کند و وقتی به خشم آید، سستی پیشه نماید.
نهج الفصاحه
حدیث345
إنّ من أکمل المؤمنین إیمانا أحسنهم خلقا و ألطفهم بأهله؛
از همه مؤمنان ایمان آن کس کاملتر است که اخلاقش نیک تر است و با کسان خود بهتر رفتار می کند.
نهج الفصاحه
حدیث346
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من أحبّکم إلیّ أحسنکم أخلاقا؛
هر کس از شما خوش خلق تر است پیش من محبوبتر است.
نهج الفصاحه
حدیث347
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ دین خلقا و إنّ خلق هذا الدّین الحیاء؛
هر دینی خوی خاص دارد و خوی دین ما حیاست.
نهج الفصاحه
حدیث348
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ حسن الخلق لیذیب الخطیئه کما تذیب الشّمس الجلید؛
خوش اخلاقی گناه را محو می کند چنان که آفتاب یخ را آب می کند.
نهج الفصاحه
حدیث349
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ المؤمن لیدرک بحسن الخلق درجه القائم الصّائم؛
مؤمن به وسیله خوش خلقی به مقام نماز شب گزار و روزه دار می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث350
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ العبد التّقیّ الغنیّ الحفیّ؛
خداوند بنده پرهیزکار ثروتمند مهربان را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث351
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ من عباده الغیور؛
خداوند از بندگان خود شخص غیور را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث352
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ السّهل الطّلیق؛
خداوند شخص آسانگیر آزاده را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث353
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ الرّفق فی الأمر کلّه؛
خداوند ملایمت را در همه چیز دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث354
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی غیور یحبّ الغیور.
خداوند غیرتمند است و مرد غیرتمند را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث355
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی عفوّ یحبّ العفو.
خداوند بخشنده است و بخشش را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث356
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی رفیق یحبّ الرّفق و یعطی علیه ما لا یعطی علی العنف.
خداوند ملایم است و ملایمت را دوست دارد و به وسیله آن چیزها می دهد که به وسیله خشونت نمی دهد.
نهج الفصاحه
حدیث357
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی جواد یحبّ الجود و یحبّ معالی الأخلاق و یکره سفسافها؛
خداوند بخشنده است و بخشش را دوست دارد و اخلاق عالی را دوست دارد و اخلاق پست را دوست ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث358
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی جمیل یحبّ الجمال سخیّ یحبّ السّخاء، نظیف یحبّ النّظافه؛
خداوند زیباست و زیبائی را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث359
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ العبد لیدرک بحسن الخلق درجه الصّائم القائم؛
بنده به وسیله خوش خلقی به مقام روزه دار و نمازگزار می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث360
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ العبد لیتصدّق بالکسره تربو عند اللَّه حتّی تکون مثل أحد؛
بنده یک پاره نان صدقه می دهد و پیش خدا بزرگ می شود تا مثل کوه احد می شود.
نهج الفصاحه
حدیث361
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ البرّ و الصّله یستطیلان الأعمار و یعمّران الدّیار و یکثّران الأموال و لو کان القوم فجّارا؛
نیکی با کسان و مهربانی با خویشان عمرها را دراز و شهرها را آباد و اموال را زیاد می کند اگر چه انجام دهندگان آن بدکاران باشند.
نهج الفصاحه
حدیث362
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أکثر ما یدخل الجنّه النّاس تقوی اللَّه و حسن الخلق؛
مردم بیشتر به واسطه ترس خدا و نیک خلقی به بهشت می روند.
نهج الفصاحه
حدیث363
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمر بین أمرین و خیر الامور أوساطها؛
راهی میان افراط و تفریط است و بهترین کارها میانه روی است.
نهج الفصاحه
حدیث364
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ أغننی بالعلم و زیّنّی بالحلم و أکرمنی بالتّقوی و جمّلنی بالعافیه؛
خدایا مرا به علم توانگر ساز و به حلم زینت بخش و به تقوی عزیز کن و به عافیت زیبائی ده.
نهج الفصاحه
حدیث365
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرکم بأیسر العباده و أهونها علی البدن؟ الصّمت و حسن الخلق؛
می خواهید شما را به عبادتی که از همه عبادتها بر بدن آسانتر است خبر دهم؟ سکوت و نیک خوئی.
نهج الفصاحه
حدیث366
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرکم بمن یحرم علیه النّار غدا؟ علی کلّ هیّن لیّن قریب سهل؛
می خواهید شما را خبر دهم که فردا آتش بر چه کس حرام است؟
هر کس که ملایم و نرم و زودجوش و آسان گیر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث367
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل النّاس من تواضع عن رفعه و زهد عن غنیه و أنصف عن قوّه و حلم عن قدره؛
بهتر از همه مردم کسی است که در حال رفعت فروتنی کند و در عین ثروت زاهد باشد و در عین قوت انصاف دهد و در حال قدرت برد باری کند.
نهج الفصاحه
حدیث368
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الفضائل أن تصل من قطعک و تعطی من حرمک و تصفح عمّن ظلمک؛
بهترین فضایل این است که با آن که از تو ببرد پیوند گیری و به کسی که تو را محروم می کند عطا کنی و از آن که بر تو ستم کند، درگذری.
نهج الفصاحه
حدیث369
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الإیمان الصّبر و السّماحه؛
بهترین خصال ایمان صبر و گذشت است.
نهج الفصاحه
حدیث370
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال ثلاثه:التّواضع عند الدّوله و العفو عند القدره و العطیّه بغیر المنّه؛
بهترین کارها سه چیز است، تواضع به هنگام دولت و عفو به هنگام قدرت و بخشش بدون منت.
نهج الفصاحه
حدیث371
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعقل النّاس أشدّهم مداراه للنّاس؛
عاقل تر از همه مردم کسی است که با مردم بیشتر مدارا کند.
نهج الفصاحه
حدیث372
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشدّکم من ملک نفسه عند الغضب و أحلمکم من عفی بعد المقدره؛
نیرومندترین شما کسی است که هنگام غضب بر خود تسلط داشته باشد و بردبارترین شما کسی است که پس از قدرت از گناه کسان درگذرد.
نهج الفصاحه
حدیث373
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أربع من أعطیهنّ فقد أعطی خیر الدّنیا و الآخره لسان ذاکر و قلب شاکر و بدن علی البلاء صابر و زوجه لا تبغیه خونا فی نفسها و لا ماله؛
چهار چیز است که هر کس از آن بهره دارد از نیکی دو جهان بهره ور است، زبانی که یاد خدا کند و قلبی که سپاس پروردگار گذارد و تنی که بر بلا صبور باشد و زنی که بناموس و مال وی خیانت نکند.
نهج الفصاحه
حدیث374
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أربع إذا کنّ فیک فلا علیک ما فاتک من الدّنیا صدق الحدیث و حفظ الأمانه و حسن الخلق و عفّه مطعم؛
چهار چیز است که اگر داری بر آنچه نداری غم مخور: راستی گفتار و حفظ امانت و نیکی خلق و عفت در کار خوراک.
نهج الفصاحه
حدیث375
امام علی _ علیه السّلام _ می فرمایند :
أفضل العباده العفاف؛
برترین عبادت، پاکدامنی است.
الکافی: 2 / 468 / 8.
حدیث376
قال الامام علی _ علیه السّلام _ :
انّ من العباده لین الکلام و افشاء السّلام؛
به نرمی سخن گفتن و سلام کردن به مردم عبادت است.
غرر الحکم: 3421.
حدیث377
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
لو تمیزت الاشیاء لکان الصدق مع الشجاعه؛
اگر اشیاء دسته بندی شوند بدون شک صدق وراستی با شجاعت وقهرمانی همراه خواهد بود.
غرر الحکم : 5 / 118
حدیث378
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
ثمره الشجاعه الغیره؛
غیرت، ثمره و حاصل شجاعت وقهرمانی است.
غرر الحکم : 3 / 328
حدیث379
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
الصبر رأس الایمان ؛
صبر سر ایمان است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 140
حدیث380
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
کان أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه یقول : أفضل العباده العفاف؛
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمودند : بهترین عبادت عفت است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 125
حدیث381
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
خَمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَْلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَهُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ؛
پنج چیز از سنت پیغمبران است: حیا، بردباری، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.
نهج الفصاحه، ح 1463 .
حدیث382
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَقْرَبُکُمْ غَدا مِنّی فِی الْمَوْقِفِ اَصْدَقُکُمْ لِلْحَدیثِ وَ اَدّاکُمْ لِلاَْمانَهِ وَ اَوفاکُمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُکُمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُکُمْ مِنَ النّاسِ؛
نزدیک ترین شما به من در قیامت: راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد و پیمان، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.
امالی طوسی، ص 229 .
حدیث383
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَوصانی رَبّی بِسَبعٍ: اَوصانی بِالاِْخلاصِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلانیَهِ وَ اَن اَعْفُوَ عَمَّن ظَلَمَنی و اُعْطیَ مَن حَرَمَنی و اَصِلَ مَنْ قَطَعَنی و اَن یَکونَ صَمْتی فِکْرا وَ نَظَری عِبَرا؛
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند : پروردگارم هفت چیز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشکار، گذشت از کسی که به من ظلم نموده، بخشش به کسی که مرا محروم کرده، رابطه با کسی که با من قطع رابطه کرده، و سکوتم همراه با تفکّر و نگاهم برای عبرت باشد.
کنزالفوائد، ص 184 .
حدیث384
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراهِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَهِ الفَرائِضِ؛
ما پیامبران، همان گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.
امالی طوسی، ص 521.
حدیث385
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
آیا شما را از شبیه ترینتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آری ای رسول خدا! فرمودند: هر کس خوش اخلاق تر، نرم خوتر، به خویشانش نیکوکارتر، نسبت به برادران دینی اش دوست دارتر، بر حق شکیباتر، خشم را فروخورنده تر و با گذشت تر و در خرسندی و خشم با انصاف تر باشد.
کافی، ج 2، ص 240، ح 35 .
حدیث386
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَکی عَمَلُهُ و مَن حَسُنَت نِیَّتُهُ زیدَ فی رِزقِهِ و مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهْلِ بَیْتِهِ مُدَّ لَهُ فی عُمُرِهِ؛
هر کس راستگو باشد، عملش پاکیزه می شود و رشد می کند؛ هر کس نیتش خوب باشد روزیش زیاد می شود و هر کس به شایستگی در حق خانواده اش نیکی کند، عمرش طولانی می شود.
کافی، ج 2، ص 105، ح 11.
حدیث387
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اَرْبَعٌ تَزیدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ کَفُّ الاَْذی وَ قِلَّهُ الضَّجْرِ؛
چهار چیز روزی را زیاد می کند: خوش اخلاقی، خوش رفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم کردن بی تابی.
معدن الجواهر، ص 39.
حدیث388
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
مَنْ تَوَکَّلَ عَلَی اللَّهِ کَفاهُ مُؤْنَتَهُ وَ رِزْقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ؛
هر کس به خدا توکّل کند، خداوند هزینه زندگی اش را کفایت کند و از جایی که گمان نمی برد، به او روزی می دهد.
کنزالعمال، ح 5693 .
حدیث389
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلْبِرُّ یَزیدُ فِی الرِّزْقِ؛
نیکوکاری روزی را زیاد می کند.
کتاب الزهد، ص 33 .
حدیث390
تقواپیشگان، نشانه هایی دارند که با آنها شناخته می شوند: راستگویی، امانتداری، وفای به عهد، کم فخر فروشی، کم بخل ورزیدن، صله رحِم، رحْم به ضعیفان، کم موافقت کردن با زنان، به همه نیکی کردن، خوش اخلاقی، بردباری بسیار و پیروی از علم نزدیک کننده به خداوند. و آنان طوبی و سرانجام نیک دارند. طوبی درختی است که ریشه آن در خانه پیامبر خداصلی الله علیه وآله است .
خصال، ص 483، ح 56
حدیث391
امام علی علیه السلام :
اِنَّ الاَْتْقیاءَ کُلُّ سَخیٍّ مُتَعَفِّفٍ مُحْسِنٍ؛
همه تقوا پیشگان سخاوتمند، پاکدامن و نیکوکارند.
غررالحکم، ح 3401.
حدیث392
امام علی علیه السلام :
اَلْمُتَّقونَ فیها (فِی الدُّنیا) هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَ مَشْیُهُمُ التَّواضُعُ؛
تقواپیشگان، در دنیا اهل فضایلند، گفتارشان راست و درست، روششان میانه روی و رفتارشان متواضعانه است.
نهج البلاغه، از خطبه 184 .
حدیث393
امام علی علیه السلام :
اَلتَّقْوی ظاهِرُهُ شَرَفُ الدُّنْیا وَ باطِنُهُ شَرَفُ الْآخِرَهِ ؛
تقوا، ظاهرش شرافت دنیا و باطنش شرافت آخرت است.
غررالحکم، ح 1990 .
حدیث394
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
ثَلاثٌ مَنْ اَتَی اللّه َ بِواحِدَهٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه ُ لَهُ الْجَنَّهَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِْنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجب می گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده رویی با همگان و رفتار منصفانه.
کافی، ج 2، ص 103، ح 2.
حدیث395
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سادَهُ النّاسِ فِی الدُّنْیا الأسْخِیاء، سادَهُ النّاسِ فِی الاخِرَهِ الاْتْقِیاء؛
سرور و سید مردم در دنیا افراد سخاوتمند خواهند بود، و سید و سرور انسان ها در قیامت پرهیزکاران هستند.
بحارالأنوار: ج 68، ص 350، ح 1
حدیث396
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الحِسابَ وَیَعْصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛
صله رحم و نیکی، حساب (قیامت) را آسان و از گناهان جلوگیری می کند.
کافی، ج 2، ص 157، ح 31 .
حدیث397
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
صِلَهُ الاَْرحامِ تُزَ کّی الاَْعمالَ وَتُنْمی الاَْموالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلوی وَتُیَسِّرَ الْحِسابَ وَتُنْسِئُ فِی الاَْجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
کافی، ج 2، ص 157، ح 33 .
حدیث398
امام علی علیه السلام می فرمایند :
صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدْفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت ها را فراوان می کند و سختی ها را از بین می برد.
غررالحکم، ح 5836.
حدیث399
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند :
ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئاً اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ ؛
انسان هیچ کاری بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقی نکرده است.
نهج الفصاحه، ح 2651 .
حدیث400
امام علی علیه السلام :
اَلْعَدلُ اَفْضَلُ مِنَ الشَّجاعَهِ لاَِنَّ النّاسَ لَوِ اسْتَعْمَلُوا الْعَدْلَ عُموما فی جَمیعِهِمْ لاَسْتَغْنَوْا عَنِ الشَّجاعَهِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است، زیرا اگر مردم همگی عدالت را درباره یکدیگر به کار گیرند، از شجاعت بی نیاز می شوند.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،ح20،ص333،ح816 .
حدیث401
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِذا اُعْطِیَ شَکَرَ وَ اِذَا ابْتُلِیَ صَبَرَ وَ اِذا ظُلِمَ غَفَرَ؛
بهترین مردم کسی است که چون چیزی به او داده شود شکر کند و چنانچه گرفتار شود صبر نماید و اگر به او ظلم شود درگذرد.
غررالحکم، ج 3، ص 433، ح 5020.
حدیث402
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ مَنْ کافی عَلَی الْقَبیحِ بِالْجَمیلِ؛
بهترین مردم کسی است که در برابر بدی، خوبی نماید.
غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5750.
حدیث403
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ هذِهِ الاُْمَّهِ النَّمَطُ الاَْوْسَطُ؛
بهترین این امت، میانه روها هستند.
بحارالأنوار، ج 4، ص 41، ح 18.
حدیث404
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُ اَهْلِ الدُّنْیا وَ اَهْلِ الآْخِرَهِ اَخْلاقا مَنْ یَعْفوعَمَّنْ ظَلَمَهُ وَمَنْ یُعْطی مَنْ حَرَمَهُ وَمَنْ یَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ مِنْ ذَوی اَرْحامِهِ وَ اَهْلِ وِلایَتِهِ؛
بهترین اهل دنیا و آخرت از نظر اخلاق کسی است که اگر کسی به او ستم کرده، عفوش نماید و به کسی که محرومش نموده عطا کند و با خویشاوندان و دوستانش که با وی قطع رابطه کرده اند، رابطه برقرار کند.
مستدرک الوسائل، ج 9، ص 10، ح 10052.
حدیث405
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
اِنَّ فِی الرِّفْقِ الزّیادَهَ وَ الْبَرَکَهَ وَ مَنْ یُحْرَمِ الرِّفْقُ یُحْرَمِ الْخَیْرَ؛
در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.
(کافی، ج 2، ص 119، ح 7. )
حدیث406
امام صادق علیه السلام :
ما مِنْ عَبْدٍ کَظَمَ غَیْظا اِلاّ زادَهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ عِزّا فِی الدُّنْیا وَالآخِرَهِ؛
هیچ بنده ای نیست که خشمی را فرو خورد مگر آنکه خداوند عزوجل در دنیا و آخرت بر عزت او بیفزاید.
اصول کافی، ج 2، ص 110 .
حدیث407
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ کَفَّ اللّه ُ عَنْهُ عَذابَهُ؛
هر کس خشم خود را نگه دارد خداوند عذابش را از او باز می دارد.
بحارالأنوار، ج 73، ص 263، ح7 .
حدیث408
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
مَنْ کَظَمَ غَیْظا وَهُوَ قادِرٌ عَلی اَنْ یُنْفِذَهُ مَلأََهُ اللّه ُ أَمْنا وَایمانا؛
هر کس در حالی که می تواند خشم خود را عملی کند، آن را فرو برد، خداوند او را سرشار از آرامش و ایمان می کند.
نهج الفصاحه، ح 2778.
حدیث409
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
ما تَجَرَّعَ عَبدٌ جُرعَهً اَفضَلَ عِنْدَ اللّه ِ مِنْ جُرعَهِ غَیْظٍ کَظَمَها اِبتِغاءَ وَجهِ اللّه ِ؛
انسان هیچ جرعه ای ننوشید که نزد خدا از جرعه خشمی که برای رضای خدا فرو خورد بهتر باشد.
میزان الحکمه ج 9 ، ص 4334.
حدیث410
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
اَلا اِنَّ خَیرَ الرِّجالِ مَن کانَ بَطی ءَ الغَضَبِ سَریعَ الرِّضا؛
بدانید که بهترین انسان ها کسانی هستند که دیر به خشم آیند و زود راضی شوند.
میزان الحکمه ج 4 ، ص 1610.
حدیث411
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ لِباسُ الْعالِمِ فَلا تَعْرَیَنَّ مِنْهُ؛
بردباری لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار.
کافی، ج 8، ص 55 .
حدیث412
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ نورٌ جَوهَرُهُ الْعَقْلُ؛
بردباری نوری است که جوهره آن عقل است.
غررالحکم، ج 1، ص 311، ح 1185.
حدیث413
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَوَّلُ عِوَضِ الْحَلیمِ مِنْ حِلْمِهِ اَنَّ النّاسَ اَنْصارُهُ عَلَی الْجاهِلِ؛
اول نتیجه ای که شخص بردبار از بردباریش می گیرد، پشتیبانی مردم از او در برابر نادان است.
وسائل الشیعه، ج 11، ص 212.
حدیث414
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِذا اَحَبَّ اللّه ُ عَبْدا زَیَّنَهُ بِالسَّکینَهِ وَالْحِلْمِ؛
هر گاه خداوند بنده ای را دوست بدارد او را با آرامش و بردباری آراسته می گرداند.
غررالحکم، ج 3، ص 161، ح 4099.
حدیث415
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ وَالاَْناهُ تَواَمانِ، یُنْتِجُهُما عَلُوُّ الْهِمَّهِ؛
بردباری و وقار دو همزادند که همّت عالی آنها را به وجود می آورد.
نهج البلاغه، حکمت 460.
حدیث416
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مِنْ عَلامَهِ اَحَدِهِمْ (المُتَقینَ) اَنَّکَ تَری لَهُ قُوَّهً فی دینٍ... وَحِرْصا فی عِلْمٍ وَعِلْما فی حِلْمٍ؛
از نشانه های پرهیزکاران این است که می بینی در دین نیرومند... در کسب دانش حریص و دارای علم همراه با بردباری اند.
نهج البلاغه، خطبه 193.
حدیث417
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
ثَلاثٌ مِنْ مَکارِمِ الاَْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَالآخِرَهِ اَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَکَ وَتَصِلَ مَنْ قَطَعَکَ وَ تَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَیْکَ؛
سه چیز در دنیا و آخرت از مکارم اخلاق است: از کسی که به تو ظلم کرده درگذری، با کسی که با تو قطع رابطه کرده، رابطه برقرار کنی و با کسی که با تو سبکسری می کند بردباری نمایی.
نهج الفصاحه، ح 1288.
حدیث418
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
فَأَمَّا الْحِلْمُ فَمِنْهُ رُکوبُ الْجَمیلِ، وَصُحْبَهُ الأَْبْرارِ وَرَفْعٌ مِنَ الضَّعَهِ وَرَفْعٌ مِنْ الْخَساسَهِ وَتَشَهِّی الْخَیْرِ وَتَقَرُّبُ صاحِبِهِ مِنْ مَعالِی الدَّرَجاتِ وَالْعَفْوُ وَالْمَهَلُ وَالْمَعْروفُ وَالصَّمْتُ فَهذا ما یَتَشَعَّبُ لِلْعاقِلِ بِحِلْمِهِ؛
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
حاصل بردباری: آراسته شدن به خوبیها، هم نشینی با نیکان، ارجمند شدن، عزیز گشتن، رغبت به نیکی، نزدیک شدن بردبار به درجات عالی، گذشت، آرامش و تأنی، احسان و خاموشی. اینها ثمره بردباری عاقل است.
تحف العقول، ص16 .
حدیث419
امام کاظم علیه السلام :
وَاللّه ِ ما اُعْطِیَ مُوْمِنُ قَطَّ خَیْرَ الدُّنْیا وَالآْخِرَهِ، اِلاّ بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِاللّه ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَجائِهِ لَهُ وَ حُسْنِ خُلْقِهِ وَالْکَفِّ عَنِ اغْتیاب الْمُؤمِنینَ؛
به خدا قسم خیر دنیا و آخرت را به مؤمنی ندهند مگر به سبب حسن ظن و امیدواری او به خدا و خوش اخلاقی اش و خودداری از غیبت مؤمنان.
بحارالأنوار، ج 6، ص 28، ح29 .
حدیث420
امام علی علیه السلام :
مَنْ تَوکَّلَ عَلَی اللّه ِ ذَلَّتْ لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الأَْسْبابِ؛
هر کس به خدا توکل کند، دشواری ها برای او آسان می شود و اسباب برایش فراهم می گردد.
غررالحکم، ح 9028.
حدیث421
امام علی علیه السلام :
اِنَّ اَهْنَأَ النّاسِ عَیْشا مَنْ کانَ بِما قَسَمَ اللّه ُ لَهُ راضیا؛
هر کس به آنچه خداوند به او داده است راضی باشد، راحت ترین زندگی را دارد.
غررالحکم، ح 3397.
حدیث422
امام باقر علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقی بِالتَّقْوی عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَیُجَلّی بِالتَّقوی عَنْهُ عَماهُ وَجَهْلَهُ؛
خداوند به وسیله تقوا بنده را حفظ می کند از آنچه که عقلش به آن نمی رسد و کور دلی و نادانی او را بر طرف می سازد.
کافی، ج 8 ، ص 52، ح 16 .
حدیث423
امام علی علیه السلام :
لَوْ اَنَّ السَّماواتِ وَالاَْرْضَ کانَتا عَلی عَبْدٍ رَتْقا ثُمَّ اتَّقَی اللّه َ لَجَعَلَ اللّه ُ لَهُ مِنْها مَخْرَجا وَرَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ؛
اگر آسمان ها و زمین، راه را بر بنده ای ببندند و او تقوای الهی پیشه کند، خداوند حتما راه گشایشی برای او فراهم خواهد کرد و از جایی که گمان ندارد روزی اش خواهد داد.
غررالحکم، ح7599.
حدیث424
پیامبر صلی الله علیه و آله :
لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یَظُنُّ بِاللّه ِ خَیْرا إلاّ کانَ عِنْدَ ظَنِّهِ بِهِ؛
بنده ای نیست که به خداوند خوش گمان باشد مگر آن که خداوند نیز طبق همان گمان با او رفتار کند.
بحارالأنوار، ج 70، ص 384، ح42.
حدیث425
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
الخیر کله صیانه الانسان نفسه؛
تمام خیر آن است که انسان، خویشتن دار باشد.
تحف العقول، ص 448.
حدیث426
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
لایقل عمل مع تقوی و کیف یقل ما یتحبل ؛
هیچ عملی آنگاه که از پشتوانه تقوا برخوردار باشد، اندک نخواهد بود. پس چگونه عملی که به درگاه خداوند مقبول افتاده است، اندک باشد؟
تحف العقول، ص 448.
حدیث427
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
من قنع بما قسم الله له فهو من اغنی الناس؛
کسی که به آنچه خدا برایش در نظر گرفته است، قانع باشد، او از بی نیازترین مردمان به شمار می آید.
تحف العقول، ص 448.
حدیث428
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که توفیق توبه یافت (و این عنایت الهی به او شد) از پذیرفته شدن آن محروم نگردد.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث429
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که توبه کند به سوی خدا بازگشته است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث430
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
میوه توبه ، بازیافت کردن تقصیرات نفس و جبران و تدارک آن است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث431
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
توبه رحمت حق را به زمین نازل گرداند.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث432
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تأنّی داشته باشد شایسته آن است که به هدف خویش برسد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث433
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار دور اندیشی است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث434
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار پشت گرمی آورد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث435
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار، آن را از سستی و بی پایگی ایمن سازد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث436
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با تأنّی مطلب ها آسان گردد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث437
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با تأنّی اسباب کار فراهم و آسان گردد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث438
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به عقب انداختن کیفر نشانه کمال حلم و بردباری است.
(غررالحکم ، باب تأخیر)
حدیث439
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگواری کامل نگردد جز به پاکدامنی و ایثار.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث440
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از نیکوترین احسانها ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث441
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از برترین انتخابها آن است که آدمی خود را به زیور ایثار بیاراید.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث442
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در مال خود بر تو ایثار کند تو را بر خویش برگزیده (و شایسته نام ایثارگری است).
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث443
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دیگری را بر خود مقدّم دارد شایسته نام فضیلت و برتری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث444
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دیگران را بر خود برگزیند به کمال جوانمردی رسیده است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث445
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای بزرگواری انسان ایثار بس است (و برای رسیدن به بزرگی کافی است که خوی ایثار در آدمی پدید آید).
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث446
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در هنگام ایثار دیگران بر خویشتن گوهر مردمان بزرگوار آشکار گردد.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث447
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بهترین صفات انسانی ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث448
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برترین جود و بخشش ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث449
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار شیوه نیکان و خلق و خوی برگزیدگان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث450
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار بهترین نیکوکاری ها و والاترین مرتبه های ایمان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث451
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار برترین مرتبه های بزرگواری و بالاترین خلق و خوی انسانی است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث452
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار برترین عبادت و بزرگترین آقایی است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث453
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار شریف ترین بزرگواری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث454
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار نهایت نیکوکاری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث455
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار خوی نیکان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث456
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
(برگزیدن دیگران بر خود) فضیلت و برتری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث457
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
با انصاف ، دوستان و نزدیکان فراوان دارد.
(شرح غررالحکم ، ج 2، ص 543)
حدیث458
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بدانید که هر کس با مردم به انصاف رفتار کند، خداوند جز بر عزّت او نیفزاید.
(کافی ، ج 2، ص 144)
حدیث459
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
انصاف خصلت بزرگان است .
(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 152)
حدیث460
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بالاترین شرافتها خود داری از تبذیر و اسراف است.
(غررالحکم ، باب تبذیر و اسراف)
حدیث461
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
زیوری همچون ادب نیست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث462
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب نیکو، زشتی نسب را بپوشاند.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث463
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب نیکو، برترین نسبها و شریف ترین وسیله هاست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث464
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
سه خصلت است که بر آنها چیزی فزونی نیابد: ادب نیکو، دوری گزیدن از تهمت، خودداری از انجام محرّمات الهی.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث465
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من حقائق الإیمان: الإنفاق من الإقتار و إنصافک النّاس من نفسک و بذل العلم للمتعلّم؛
سه چیز از حقایق ایمان است: بخشش با تنگدستی و رعایت انصاف در باره مردم بر ضرر خویش و بذل علم برای دانش آموز.
نهج الفصاحه
حدیث466
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من الإیمان: الإنفاق من الإقتار و بذل السّلام للعالم و الإنصاف من نفسک؛
سه چیز از لوازم ایمان است: بخشش به هنگام تنگدستی و سلام به دانشمند و رعایت انصاف بر ضرر خویش.
نهج الفصاحه
حدیث467
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من أبواب البرّ سخاء النّفس و طیب الکلام و الصّبر علی الأذی؛
سه چیز از لوازم نیکوکاری است: جانبازی و نیکی گفتار و صبر بر آزار.
نهج الفصاحه
حدیث468
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه یتحدّثون فی ظلّ العرش آمنین و النّاس فی الحساب: رجل لم تأخذه فی اللَّه لومه لائم و رجل لم یمدّ یدیه إلی ما لا یحلّ له و رجل لم ینظر إلی ما حرّم اللَّه علیه؛
سه کسند که در سایه عرش آسوده گفتگو می کنند و مردم گرفتار حسابند: آن که در راه خدا از ملامت گران باک ندارد و آن که دستهای خود را به آنچه بر او حلال نیست دراز نکند و کسی که به آنچه خدا بر او حرام کرده ننگرد.
نهج الفصاحه
حدیث469
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه من مکارم الأخلاق عند اللَّه: أن تعفو عمّن ظلمک و تعطی من حرمک و تصل من قطعک؛
سه چیز است که در پیش خدا از فضائل اخلاق است: آن که از ستم گر درگذری و کسی را که تو را محروم کرده است عطا دهی و با آن که از تو بریده است پیوند گیری.
نهج الفصاحه
حدیث470
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّوبه النّصوح النّدم علی الذّنب: حین یفرط منک فتستغفر اللَّه تعالی ثمّ لا تعود إلیه أبدا؛
توبه کامل پشیمانی از گناه است که وقتی گناه از تو سر زد از خدا آمرزش طلبی و دیگر هرگز مرتکب آن نشوی.
نهج الفصاحه
حدیث471
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّواضع لا یزید العبد إلّا رفعه فتواضعوا یرفعکم اللَّه و العفو لا یزید العبد إلّا عزّا فاعفوا یعزّکم اللَّه و الصّدقه لا یزید المال إلّا کثره فتصدّقوا یرحمکم اللَّه؛
تواضع مایه رفعت است تواضع کنید تا خدا شما را رفعت بخشد، بخشش مایه عزت است بخشش کنید تا خدا شما را عزیز سازد. صدقه موجب فزونی مال است صدقه بدهید تا خدا شما را رحمت آرد.
نهج الفصاحه
حدیث472
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بعثت بمداراه النّاس؛
من به مدارا با مردم مبعوث شده ام.
نهج الفصاحه
حدیث473
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأکل مع الخادم من التّواضع؛
چیز خوردن با خادم از فروتنی است.
نهج الفصاحه
حدیث474
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الاقتصاد نصف العیش و حسن الخلق نصف الدّین؛
میانه روی یک نیمه معیشت است و خوش خلقی یک نیمه دین است.
نهج الفصاحه
حدیث475
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الاقتصاد فی النّفقه نصف المعیشه و التّودّد إلی النّاس نصف العقل و حسن السّؤال نصف العلم؛
میانه روی در خرج یک نیمه معیشت است و دوستی با مردم یک نیمه عقل است و خوب پرسیدن یک نیمه دانش است.
نهج الفصاحه
حدیث476
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما راع لم یرحم رعیّته حرّم اللَّه علیه الجنّه؛
هر کس به زیر دستان خود رحم نکند، خداوند بهشت را بر او حرام کند.
نهج الفصاحه
حدیث477
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أوّل ما یوزن فی المیزان الخلق الحسن؛
نخستین چیزی که در ترازو گذاشته می شود خلق نیک است.
نهج الفصاحه
حدیث478
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أوّل العباده الصّمت؛
نخستین مرحله عبادت، خاموشی است.
نهج الفصاحه
حدیث479
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما بعثت لأتمّم مکارم الأخلاق؛
من مبعوث شدم تا فضائل اخلاق را به کمال رسانم.
نهج الفصاحه
حدیث480
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأیت من أخیک ثلاث خصال فارجه: الحیاء و الأمانه و الصّدق و إذا لم ترها فلا ترجه؛
وقتی در برادر خود سه صفت دیدی بدو امیدوار باش، حیا و امانت و راستی و اگر این صفات را ندارد از او امیدی نداشته باش.
نهج الفصاحه
حدیث481
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ عباد اللَّه إلی اللَّه أحسنهم خلقا؛
بهترین بندگان در پیش خدا کسی است که خلقش نیک تر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث482
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
از نشانه های تواضع، سلام کردن به هر رهگذر است.
(بحارالانوار/78/372)
حدیث483
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
دو صفت هست که بالاتر از آنها چیزی نیست: 1- ایمان به خدا، 2- سود رسانی به برادران دینی
(تحف العقول/520)
حدیث484
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من کان الورع سجیته ، و الکرم طبیعته ، و الحلم خلته ، کثر صدیقه؛
کسی که پارسایی خوی او ، و بخشندگی طبیعت او ، و بردباری خصلت او باشد ، دوستانش بسیار شوند .
مسند الامام العسکری ، ص 289
حدیث485
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
هر کس با خانواده اش خوش رفتار باشد ، بر عمرش افزوده می گردد .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 175
حدیث486
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
نزدیکترین و سریعترین طاعت در ثواب ، پیوند با خویشان است .
تحف العقول ، ص 303
حدیث487
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
جوانمردی نیست مگر به تقوی.
(بحارالانوار/75/147)
حدیث488
امام سجاد(علیه السلام)می فرمایند:
بهترین سر آغاز کارها راستگویی و بهترین خاتمه ی آن وفاداری است.
(بحارالانوار/75/141)
حدیث489
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إنَّ الْغِنی وَ اْلِعزَّ خَرَجا یَجُولانِ، فَلَقیا التَّوَکُلَّ فَاسْتَوْطَنا ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
عزّت و بی نیازی _ هر دو _ شتاب زده به دنبال پناهگاهی می دویدند، چون به توکّل برخورد کردند، آرامش پیدا نموده و آن را پناهگاه خود قرار دادند.
مستدرک الوسائل، ج 11، ص 218، ح 15
حدیث490
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
اَوْصانی رَبّی بِتِسْع: اَوْصانی بِالاْخْلاصِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلانِیَهِ، وَ الْعَدْلِ فِی الرِّضا وَ الْغَضَبِ، وَ الْقَصْدِ فِی الْفَقْرِ وَ الْغِنی، وَ اَنْ أعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنی، وَ أعطِیَ مَنْ حَرَمَنی، وَ أصِلَ مَنْ قَطَعَنی، وَ اَنْ یَکُونَ صُمْتی فِکْراً، وَ مَنْطِقی ذِکْراً، وَ نَظَری عِبْراً ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
پروردگار متعال، مرا به 9 چیز سفارش نمود: اخلاص در آشکار و پنهان، دادگری در خوشنودی و خشم، میانه روی در نیاز و توانمندی، بخشیدن کسی که در حقّ من ستم روا داشته است، کمک به کسی که مرا محروم گردانده، دیدار خویشاوندانی که با من قطع رابطه نموده اند، و این که خاموشیم اندیشه و سخنم، یادآوری خداوند; و نگاهم عبرت و پند باشد.
اعیان الشّیعه، ج 1، ص 300
حدیث491
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
ما تَواضَعَ أحَدٌ إلاّ رَفَعَهُ اللّهُ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
کسی اظهار تواضع و فروتنی نکرده، مگر آن که خداوند متعال او را رفعت و عزّت بخشیده است.
بحارالأنوار، ج 72، ص 120، ح 7
حدیث492
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
عَلَیْکُمْ بِمَکارِمِ الاْخْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَنی بِها، وَ إنَّ مِنْ مَکارِمِ الاْخْلاقِ: أنْ یَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ یُعْطِیَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ یَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ أنْ یَعُودَ مَنْ لایَعُودُهُ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
بر شما باد رعایت مکارم اخلاق، که خداوند مرا بر آن ها مبعوث نمود، و _ بعضی از _ آن ها عبارتند از: کسی که بر تو ظلم کند _ به جهت غرض شخصی _ او را ببخش، کسی که تو را نسبت به چیزی محروم گرداند کمکش نما، با شخصی که با تو قطع دوستی کند رابطه دوستی داشته باش، شخصی که به دیدار تو نیاید به دیدارش برو.
بحارالأنوار، ج 66، ص 375، ح 24.
حدیث493
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
ما الخشوع ؟ قال : التواضع فی الصلاه و ان یقبل العبد بقلبه کله علی ربه ... ؛
از پیامبر اکرم (ص ) سؤال شد: خشوع چیست ؟ فرمود:فروتنی و خاکساری درنماز و این که بنده با تمام قلبش به سوی خدا برود...
( بحار الانوار، ج ,84 ص 264 )
حدیث494
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
مروه الحضر، قراءه القران ومجالسه العلماء و النظر فی الفقه و المحافظه علی الصلاه فی الجماعات؛
از علی بن ابی طالب (علیه السلام ) نقل شده که فرمود: جوانمردی در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشینی با علماء و نگریستن در احکام دین و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 10 )
حدیث495
امام علی _ علیه السّلام _ می فرمایند :
أفضل العباده العفاف؛
برترین عبادت، پاکدامنی است.
الکافی: 2 / 468 / 8.
حدیث496
قال الامام علی _ علیه السّلام _ :
انّ من العباده لین الکلام و افشاء السّلام؛
به نرمی سخن گفتن و سلام کردن به مردم عبادت است.
غرر الحکم: 3421.
حدیث497
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
لو تمیزت الاشیاء لکان الصدق مع الشجاعه؛
اگر اشیاء دسته بندی شوند بدون شک صدق وراستی با شجاعت وقهرمانی همراه خواهد بود.
غرر الحکم : 5 / 118
حدیث498
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
ثمره الشجاعه الغیره؛
غیرت، ثمره و حاصل شجاعت وقهرمانی است.
غرر الحکم : 3 / 328
حدیث499
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
الصبر رأس الایمان ؛
صبر سر ایمان است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 140
حدیث500
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
کان أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه یقول : أفضل العباده العفاف؛
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمودند : بهترین عبادت عفت است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 125
حدیث501
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
خَمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَْلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَهُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ؛
پنج چیز از سنت پیغمبران است: حیا، بردباری، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.
نهج الفصاحه، ح 1463 .
حدیث502
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَقْرَبُکُمْ غَدا مِنّی فِی الْمَوْقِفِ اَصْدَقُکُمْ لِلْحَدیثِ وَ اَدّاکُمْ لِلاَْمانَهِ وَ اَوفاکُمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُکُمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُکُمْ مِنَ النّاسِ؛
نزدیک ترین شما به من در قیامت: راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد و پیمان، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.
امالی طوسی، ص 229 .
حدیث503
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَوصانی رَبّی بِسَبعٍ: اَوصانی بِالاِْخلاصِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلانیَهِ وَ اَن اَعْفُوَ عَمَّن ظَلَمَنی و اُعْطیَ مَن حَرَمَنی و اَصِلَ مَنْ قَطَعَنی و اَن یَکونَ صَمْتی فِکْرا وَ نَظَری عِبَرا؛
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند : پروردگارم هفت چیز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشکار، گذشت از کسی که به من ظلم نموده، بخشش به کسی که مرا محروم کرده، رابطه با کسی که با من قطع رابطه کرده، و سکوتم همراه با تفکّر و نگاهم برای عبرت باشد.
کنزالفوائد، ص 184 .
حدیث504
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراهِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَهِ الفَرائِضِ؛
ما پیامبران، همان گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.
امالی طوسی، ص 521.
حدیث505
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
آیا شما را از شبیه ترینتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آری ای رسول خدا! فرمودند: هر کس خوش اخلاق تر، نرم خوتر، به خویشانش نیکوکارتر، نسبت به برادران دینی اش دوست دارتر، بر حق شکیباتر، خشم را فروخورنده تر و با گذشت تر و در خرسندی و خشم با انصاف تر باشد.
کافی، ج 2، ص 240، ح 35 .
حدیث506
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَکی عَمَلُهُ و مَن حَسُنَت نِیَّتُهُ زیدَ فی رِزقِهِ و مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهْلِ بَیْتِهِ مُدَّ لَهُ فی عُمُرِهِ؛
هر کس راستگو باشد، عملش پاکیزه می شود و رشد می کند؛ هر کس نیتش خوب باشد روزیش زیاد می شود و هر کس به شایستگی در حق خانواده اش نیکی کند، عمرش طولانی می شود.
کافی، ج 2، ص 105، ح 11.
حدیث507
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اَرْبَعٌ تَزیدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ کَفُّ الاَْذی وَ قِلَّهُ الضَّجْرِ؛
چهار چیز روزی را زیاد می کند: خوش اخلاقی، خوش رفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم کردن بی تابی.
معدن الجواهر، ص 39.
حدیث508
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
مَنْ تَوَکَّلَ عَلَی اللَّهِ کَفاهُ مُؤْنَتَهُ وَ رِزْقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ؛
هر کس به خدا توکّل کند، خداوند هزینه زندگی اش را کفایت کند و از جایی که گمان نمی برد، به او روزی می دهد.
کنزالعمال، ح 5693 .
حدیث509
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلْبِرُّ یَزیدُ فِی الرِّزْقِ؛
نیکوکاری روزی را زیاد می کند.
کتاب الزهد، ص 33 .
حدیث510
مام علی علیه السلام :
تقواپیشگان، نشانه هایی دارند که با آنها شناخته می شوند: راستگویی، امانتداری، وفای به عهد، کم فخر فروشی، کم بخل ورزیدن، صله رحِم، رحْم به ضعیفان، کم موافقت کردن با زنان، به همه نیکی کردن، خوش اخلاقی، بردباری بسیار و پیروی از علم نزدیک کننده به خداوند. و آنان طوبی و سرانجام نیک دارند. طوبی درختی است که ریشه آن در خانه پیامبر خداصلی الله علیه وآله است .
خصال، ص 483، ح 56
حدیث511
امام علی علیه السلام :
اِنَّ الاَْتْقیاءَ کُلُّ سَخیٍّ مُتَعَفِّفٍ مُحْسِنٍ؛
همه تقوا پیشگان سخاوتمند، پاکدامن و نیکوکارند.
غررالحکم، ح 3401.
حدیث512
امام علی علیه السلام :
اَلْمُتَّقونَ فیها (فِی الدُّنیا) هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَ مَشْیُهُمُ التَّواضُعُ؛
تقواپیشگان، در دنیا اهل فضایلند، گفتارشان راست و درست، روششان میانه روی و رفتارشان متواضعانه است.
نهج البلاغه، از خطبه 184 .
حدیث513
امام علی علیه السلام :
اَلتَّقْوی ظاهِرُهُ شَرَفُ الدُّنْیا وَ باطِنُهُ شَرَفُ الْآخِرَهِ ؛
تقوا، ظاهرش شرافت دنیا و باطنش شرافت آخرت است.
غررالحکم، ح 1990 .
حدیث514
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
ثَلاثٌ مَنْ اَتَی اللّه َ بِواحِدَهٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه ُ لَهُ الْجَنَّهَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِْنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجب می گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده رویی با همگان و رفتار منصفانه.
کافی، ج 2، ص 103، ح 2.
حدیث515
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سادَهُ النّاسِ فِی الدُّنْیا الأسْخِیاء، سادَهُ النّاسِ فِی الاخِرَهِ الاْتْقِیاء؛
سرور و سید مردم در دنیا افراد سخاوتمند خواهند بود، و سید و سرور انسان ها در قیامت پرهیزکاران هستند.
بحارالأنوار: ج 68، ص 350، ح 1
حدیث516
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الحِسابَ وَیَعْصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛
صله رحم و نیکی، حساب (قیامت) را آسان و از گناهان جلوگیری می کند.
کافی، ج 2، ص 157، ح 31 .
حدیث517
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
صِلَهُ الاَْرحامِ تُزَ کّی الاَْعمالَ وَتُنْمی الاَْموالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلوی وَتُیَسِّرَ الْحِسابَ وَتُنْسِئُ فِی الاَْجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
کافی، ج 2، ص 157، ح 33 .
حدیث518
امام علی علیه السلام می فرمایند :
صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدْفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت ها را فراوان می کند و سختی ها را از بین می برد.
غررالحکم، ح 5836.
حدیث519
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند :
ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئاً اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ ؛
انسان هیچ کاری بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقی نکرده است.
نهج الفصاحه، ح 2651 .
حدیث520
امام علی علیه السلام :
اَلْعَدلُ اَفْضَلُ مِنَ الشَّجاعَهِ لاَِنَّ النّاسَ لَوِ اسْتَعْمَلُوا الْعَدْلَ عُموما فی جَمیعِهِمْ لاَسْتَغْنَوْا عَنِ الشَّجاعَهِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است، زیرا اگر مردم همگی عدالت را درباره یکدیگر به کار گیرند، از شجاعت بی نیاز می شوند.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،ح20،ص333،ح816 .
حدیث521
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِذا اُعْطِیَ شَکَرَ وَ اِذَا ابْتُلِیَ صَبَرَ وَ اِذا ظُلِمَ غَفَرَ؛
بهترین مردم کسی است که چون چیزی به او داده شود شکر کند و چنانچه گرفتار شود صبر نماید و اگر به او ظلم شود درگذرد.
غررالحکم، ج 3، ص 433، ح 5020.
حدیث522
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ مَنْ کافی عَلَی الْقَبیحِ بِالْجَمیلِ؛
بهترین مردم کسی است که در برابر بدی، خوبی نماید.
غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5750.
حدیث523
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ هذِهِ الاُْمَّهِ النَّمَطُ الاَْوْسَطُ؛
بهترین این امت، میانه روها هستند.
بحارالأنوار، ج 4، ص 41، ح 18.
حدیث524
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُ اَهْلِ الدُّنْیا وَ اَهْلِ الآْخِرَهِ اَخْلاقا مَنْ یَعْفوعَمَّنْ ظَلَمَهُ وَمَنْ یُعْطی مَنْ حَرَمَهُ وَمَنْ یَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ مِنْ ذَوی اَرْحامِهِ وَ اَهْلِ وِلایَتِهِ؛
بهترین اهل دنیا و آخرت از نظر اخلاق کسی است که اگر کسی به او ستم کرده، عفوش نماید و به کسی که محرومش نموده عطا کند و با خویشاوندان و دوستانش که با وی قطع رابطه کرده اند، رابطه برقرار کند.
مستدرک الوسائل، ج 9، ص 10، ح 10052.
حدیث525
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
اِنَّ فِی الرِّفْقِ الزّیادَهَ وَ الْبَرَکَهَ وَ مَنْ یُحْرَمِ الرِّفْقُ یُحْرَمِ الْخَیْرَ؛
در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.
(کافی، ج 2، ص 119، ح 7. )
حدیث526
امام صادق علیه السلام :
ما مِنْ عَبْدٍ کَظَمَ غَیْظا اِلاّ زادَهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ عِزّا فِی الدُّنْیا وَالآخِرَهِ؛
هیچ بنده ای نیست که خشمی را فرو خورد مگر آنکه خداوند عزوجل در دنیا و آخرت بر عزت او بیفزاید.
اصول کافی، ج 2، ص 110 .
حدیث527
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ کَفَّ اللّه ُ عَنْهُ عَذابَهُ؛
هر کس خشم خود را نگه دارد خداوند عذابش را از او باز می دارد.
بحارالأنوار، ج 73، ص 263، ح7 .
حدیث528
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
مَنْ کَظَمَ غَیْظا وَهُوَ قادِرٌ عَلی اَنْ یُنْفِذَهُ مَلأََهُ اللّه ُ أَمْنا وَایمانا؛
هر کس در حالی که می تواند خشم خود را عملی کند، آن را فرو برد، خداوند او را سرشار از آرامش و ایمان می کند.
نهج الفصاحه، ح 2778.
حدیث529
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
ما تَجَرَّعَ عَبدٌ جُرعَهً اَفضَلَ عِنْدَ اللّه ِ مِنْ جُرعَهِ غَیْظٍ کَظَمَها اِبتِغاءَ وَجهِ اللّه ِ؛
انسان هیچ جرعه ای ننوشید که نزد خدا از جرعه خشمی که برای رضای خدا فرو خورد بهتر باشد.
میزان الحکمه ج 9 ، ص 4334.
حدیث530
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
اَلا اِنَّ خَیرَ الرِّجالِ مَن کانَ بَطی ءَ الغَضَبِ سَریعَ الرِّضا؛
بدانید که بهترین انسان ها کسانی هستند که دیر به خشم آیند و زود راضی شوند.
میزان الحکمه ج 4 ، ص 1610.
حدیث531
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ لِباسُ الْعالِمِ فَلا تَعْرَیَنَّ مِنْهُ؛
بردباری لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار.
کافی، ج 8، ص 55 .
حدیث532
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ نورٌ جَوهَرُهُ الْعَقْلُ؛
بردباری نوری است که جوهره آن عقل است.
غررالحکم، ج 1، ص 311، ح 1185.
حدیث533
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَوَّلُ عِوَضِ الْحَلیمِ مِنْ حِلْمِهِ اَنَّ النّاسَ اَنْصارُهُ عَلَی الْجاهِلِ؛
اول نتیجه ای که شخص بردبار از بردباریش می گیرد، پشتیبانی مردم از او در برابر نادان است.
وسائل الشیعه، ج 11، ص 212.
حدیث534
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِذا اَحَبَّ اللّه ُ عَبْدا زَیَّنَهُ بِالسَّکینَهِ وَالْحِلْمِ؛
هر گاه خداوند بنده ای را دوست بدارد او را با آرامش و بردباری آراسته می گرداند.
غررالحکم، ج 3، ص 161، ح 4099.
حدیث535
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ وَالاَْناهُ تَواَمانِ، یُنْتِجُهُما عَلُوُّ الْهِمَّهِ؛
بردباری و وقار دو همزادند که همّت عالی آنها را به وجود می آورد.
نهج البلاغه، حکمت 460.
حدیث536
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مِنْ عَلامَهِ اَحَدِهِمْ (المُتَقینَ) اَنَّکَ تَری لَهُ قُوَّهً فی دینٍ... وَحِرْصا فی عِلْمٍ وَعِلْما فی حِلْمٍ؛
از نشانه های پرهیزکاران این است که می بینی در دین نیرومند... در کسب دانش حریص و دارای علم همراه با بردباری اند.
نهج البلاغه، خطبه 193.
حدیث537
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
ثَلاثٌ مِنْ مَکارِمِ الاَْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَالآخِرَهِ اَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَکَ وَتَصِلَ مَنْ قَطَعَکَ وَ تَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَیْکَ؛
سه چیز در دنیا و آخرت از مکارم اخلاق است: از کسی که به تو ظلم کرده درگذری، با کسی که با تو قطع رابطه کرده، رابطه برقرار کنی و با کسی که با تو سبکسری می کند بردباری نمایی.
نهج الفصاحه، ح 1288.
حدیث538
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
فَأَمَّا الْحِلْمُ فَمِنْهُ رُکوبُ الْجَمیلِ، وَصُحْبَهُ الأَْبْرارِ وَرَفْعٌ مِنَ الضَّعَهِ وَرَفْعٌ مِنْ الْخَساسَهِ وَتَشَهِّی الْخَیْرِ وَتَقَرُّبُ صاحِبِهِ مِنْ مَعالِی الدَّرَجاتِ وَالْعَفْوُ وَالْمَهَلُ وَالْمَعْروفُ وَالصَّمْتُ فَهذا ما یَتَشَعَّبُ لِلْعاقِلِ بِحِلْمِهِ؛
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
حاصل بردباری: آراسته شدن به خوبیها، هم نشینی با نیکان، ارجمند شدن، عزیز گشتن، رغبت به نیکی، نزدیک شدن بردبار به درجات عالی، گذشت، آرامش و تأنی، احسان و خاموشی. اینها ثمره بردباری عاقل است.
تحف العقول، ص16 .
حدیث539
امام کاظم علیه السلام :
وَاللّه ِ ما اُعْطِیَ مُوْمِنُ قَطَّ خَیْرَ الدُّنْیا وَالآْخِرَهِ، اِلاّ بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِاللّه ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَجائِهِ لَهُ وَ حُسْنِ خُلْقِهِ وَالْکَفِّ عَنِ اغْتیاب الْمُؤمِنینَ؛
به خدا قسم خیر دنیا و آخرت را به مؤمنی ندهند مگر به سبب حسن ظن و امیدواری او به خدا و خوش اخلاقی اش و خودداری از غیبت مؤمنان.
بحارالأنوار، ج 6، ص 28، ح29 .
حدیث540
امام علی علیه السلام :
مَنْ تَوکَّلَ عَلَی اللّه ِ ذَلَّتْ لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الأَْسْبابِ؛
هر کس به خدا توکل کند، دشواری ها برای او آسان می شود و اسباب برایش فراهم می گردد.
غررالحکم، ح 9028.
حدیث541
امام علی علیه السلام :
اِنَّ اَهْنَأَ النّاسِ عَیْشا مَنْ کانَ بِما قَسَمَ اللّه ُ لَهُ راضیا؛
هر کس به آنچه خداوند به او داده است راضی باشد، راحت ترین زندگی را دارد.
غررالحکم، ح 3397.
حدیث542
امام باقر علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقی بِالتَّقْوی عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَیُجَلّی بِالتَّقوی عَنْهُ عَماهُ وَجَهْلَهُ؛
خداوند به وسیله تقوا بنده را حفظ می کند از آنچه که عقلش به آن نمی رسد و کور دلی و نادانی او را بر طرف می سازد.
کافی، ج 8 ، ص 52، ح 16 .
حدیث543
امام علی علیه السلام :
لَوْ اَنَّ السَّماواتِ وَالاَْرْضَ کانَتا عَلی عَبْدٍ رَتْقا ثُمَّ اتَّقَی اللّه َ لَجَعَلَ اللّه ُ لَهُ مِنْها مَخْرَجا وَرَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ؛
اگر آسمان ها و زمین، راه را بر بنده ای ببندند و او تقوای الهی پیشه کند، خداوند حتما راه گشایشی برای او فراهم خواهد کرد و از جایی که گمان ندارد روزی اش خواهد داد.
غررالحکم، ح7599.
حدیث544
پیامبر صلی الله علیه و آله :
لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یَظُنُّ بِاللّه ِ خَیْرا إلاّ کانَ عِنْدَ ظَنِّهِ بِهِ؛
بنده ای نیست که به خداوند خوش گمان باشد مگر آن که خداوند نیز طبق همان گمان با او رفتار کند.
بحارالأنوار، ج 70، ص 384، ح42.
حدیث545
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
الخیر کله صیانه الانسان نفسه؛
تمام خیر آن است که انسان، خویشتن دار باشد.
تحف العقول، ص 448.
حدیث546
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
لایقل عمل مع تقوی و کیف یقل ما یتحبل ؛
هیچ عملی آنگاه که از پشتوانه تقوا برخوردار باشد، اندک نخواهد بود. پس چگونه عملی که به درگاه خداوند مقبول افتاده است، اندک باشد؟
تحف العقول، ص 448.
حدیث547
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
من قنع بما قسم الله له فهو من اغنی الناس؛
کسی که به آنچه خدا برایش در نظر گرفته است، قانع باشد، او از بی نیازترین مردمان به شمار می آید.
تحف العقول، ص 448.
حدیث548
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که توفیق توبه یافت (و این عنایت الهی به او شد) از پذیرفته شدن آن محروم نگردد.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث549
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که توبه کند به سوی خدا بازگشته است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث550
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
میوه توبه ، بازیافت کردن تقصیرات نفس و جبران و تدارک آن است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث551
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
توبه رحمت حق را به زمین نازل گرداند.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث552
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تأنّی داشته باشد شایسته آن است که به هدف خویش برسد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث553
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار دور اندیشی است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث554
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار پشت گرمی آورد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث555
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنّی در کار، آن را از سستی و بی پایگی ایمن سازد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث556
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با تأنّی مطلب ها آسان گردد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث557
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با تأنّی اسباب کار فراهم و آسان گردد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث558
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به عقب انداختن کیفر نشانه کمال حلم و بردباری است.
(غررالحکم ، باب تأخیر)
حدیث559
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگواری کامل نگردد جز به پاکدامنی و ایثار.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث560
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از نیکوترین احسانها ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث561
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از برترین انتخابها آن است که آدمی خود را به زیور ایثار بیاراید.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث562
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در مال خود بر تو ایثار کند تو را بر خویش برگزیده (و شایسته نام ایثارگری است).
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث563
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دیگری را بر خود مقدّم دارد شایسته نام فضیلت و برتری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث564
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دیگران را بر خود برگزیند به کمال جوانمردی رسیده است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث565
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای بزرگواری انسان ایثار بس است (و برای رسیدن به بزرگی کافی است که خوی ایثار در آدمی پدید آید).
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث566
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در هنگام ایثار دیگران بر خویشتن گوهر مردمان بزرگوار آشکار گردد.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث567
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بهترین صفات انسانی ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث568
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برترین جود و بخشش ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث569
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار شیوه نیکان و خلق و خوی برگزیدگان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث570
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار بهترین نیکوکاری ها و والاترین مرتبه های ایمان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث571
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار برترین مرتبه های بزرگواری و بالاترین خلق و خوی انسانی است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث572
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار برترین عبادت و بزرگترین آقایی است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث573
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار شریف ترین بزرگواری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث574
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار نهایت نیکوکاری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث575
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ایثار خوی نیکان است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث576
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
(برگزیدن دیگران بر خود) فضیلت و برتری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث577
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
با انصاف ، دوستان و نزدیکان فراوان دارد.
(شرح غررالحکم ، ج 2، ص 543)
حدیث578
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بدانید که هر کس با مردم به انصاف رفتار کند، خداوند جز بر عزّت او نیفزاید.
(کافی ، ج 2، ص 144)
حدیث579
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
انصاف خصلت بزرگان است .
(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 152)
حدیث580
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بالاترین شرافتها خود داری از تبذیر و اسراف است.
(غررالحکم ، باب تبذیر و اسراف)
حدیث581
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
زیوری همچون ادب نیست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث582
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب نیکو، زشتی نسب را بپوشاند.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث583
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب نیکو، برترین نسبها و شریف ترین وسیله هاست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث584
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
سه خصلت است که بر آنها چیزی فزونی نیابد: ادب نیکو، دوری گزیدن از تهمت، خودداری از انجام محرّمات الهی.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث585
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
میوه ادب، نیکویی خلق است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث586
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب کمال مرد است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث587
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب بهترین خوی و خصلت است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث588
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادبها جامه هایی تازه و نو است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث589
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
بهترین خُلق ها آن است که از ستیزه جویی دورتر باشد.
(شرح غررالحکم ، ج 3، ص 425)
حدیث590
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوش خلقی محبّت به جای می گذارد و به مودّت تحکیم می بخشد.
(شرح غررالحکم ، ج 3، ص 418)
حدیث591
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوشرویی ، سرآغاز بخشش است.
شرح غررالحکم ، ج 1، ص 167
حدیث592
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوشرویی به دوستان اُنس بیشتری می دهد.
شرح غررالحکم ، ج 1، ص 191
حدیث593
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوشرویی احسانی است بی هزینه.
شرح غررالحکم ، ج 1، ص388
حدیث594
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
گشاده رویی خصلت آزاد مرد است.
شرح غررالحکم ، ج 1، ص 127
حدیث595
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوشرویی ، آتش دشمنی را خاموش می کند.
(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 150)
حدیث596
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
گرامی ترین حسب و اصالت خانوادگی ، خوش خُلقی است.
نهج البلاغه
حدیث597
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خوش خوئی بهترین همدم است .
(تحف العقول ، ص 219)
حدیث598
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اخلاق خوب از اعمال بهشت است.
(نهج الفصاحه ، 2739)
حدیث599
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر کس از شما خوش خلق تر است ، پیش من محبوب تر است.
(نهج الفصاحه ، 907)
حدیث600
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بهترین شما کسانی هستند که اخلاقشان بهتر است و با مردم سازگارند و کسان را با یکدیگر سازگاری دهند.
(نهج الفصاحه ، 1472)
حدیث601
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خوش اخلاقی گناه را محو می کند ، چنانکه آفتاب یخ را آب می کند.
(نهج الفصاحه ، 845)
حدیث602
امام علی (علیه السلام) می قرمایند :
دوراندیشی سرمایه است .
(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 12)
حدیث603
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
مومن باید هشت صفت داشته باشد : وقار در حوادث سخت و صبر به هنگام بلیّه و شکر به هنگام گشایش و قناعت به روزای که خدای والا داده است , به دشمنان ستم نکند و مزاحم دوستان نشود , تنش به رنج باشد و مردم از او در آسایش باشند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 3220)
حدیث604
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
هر که آسانگیر و نرم و ملایم باشد خدا او را به جهنم حرام کند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 2911)
حدیث605
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از نشانه های خیر و خوبی، خود داری کردن از آزار دیگران است.
غررالحکم ، باب آزار
حدیث606
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از آزار دیگران خودداری کند هیچ کس با او دشمنی نکند.
غررالحکم ، باب آزار
حدیث607
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برترین شرافتها خودداری از آزار دیگران و بذل احسان به آنهاست.
غررالحکم ، باب آزار
حدیث608
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آن که بخشش اموال بر او سهل باشد، امیدها به او رو کنند.
(شرح غررالحکم ، ج 5، ص 229)
حدیث609
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
زهدی همچون خویشتن داری از حرام نیست.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث610
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از بهترین مکارم اخلاق اجتناب از محرمات الهی است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث611
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سه چیز است که نجات و رستگاری در آنهاست : ملازمت با حق ، دوری کردن از باطل ، و بر نشستن بر مرکب تلاش و کوشش.
غررالحکم ، باب حق
حدیث612
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مؤمن نیست مگر بردبار و مهربان.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث613
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
راهنمایی شود بر بردباری مرد به تحمل بسیارش، و بر جود و کرمش به انعام و نعمت بخشی بسیارش.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث614
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عزّتی برتر از حلم نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث615
بزرگواری و شرفی والاتر از بردباری نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث616
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
فضیلت و برتری ، همچون حلم نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث617
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
پشتیبانی ، همچون بردباری و حلم نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث618
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حلم و بردباری برای علم و دانش وزیر خوبی است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث619
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از شریف ترین علم ها و دانش ها آراسته شدن آن به حلم و بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث620
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عقل آراسته نگردد تا آن گاه که حلم کمک کار و وزیرش گردد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث621
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
درخت علم و دانش به بار ننشیند ، تا آن گاه که حلم با او مقرون گردد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث622
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که خود را به بردباری وادار کند و یا جویای آن باشد ، بردبار شود.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث623
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که خود را به حلم و بردباری بیاراید سبکسری و خشم او فرو نشیند.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث624
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری برای وقار و سنگینی انسان بس است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث625
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کمال علم و دانش به بردباری است و کمال بردباری به بسیاری تحمّل و فرو بردن خشم است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث626
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
وسیله وقار و سنگینی بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث627
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اساس علم و دانش حلم و بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث628
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری نیکو ، دلیل و نشانه علم بسیار است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث629
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
زیبایی و جمال انسانی به حلم و بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث630
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با زیادی عقل بردباری و حلم فراوان گردد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث631
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به وسیله حلم ، یاران زیاد گردند.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث632
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه خداوند بنده ای را دوست دارد او را به آرامش و بردباری بیاراید.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث633
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی بردبار کسی است که چون آزارش کنند صبر کند و چون ستمی به او رسد بیامرزد و بگذرد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث634
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری جز فرو بردن خشم و زمام خویش به دست گرفتن نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث635
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی بها و ارزشی که به تو می دهند به خاطر ادب تو است پس آن را به بردباری بیارای.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث636
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اگر در خشم ، انتقامجویی و تسلّای نفس است ، ولی در حلم و بردباری پاداش نیک نیکوکاران نهفته است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث637
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که برترین مردم کسی است که در هنگام قدرت (بر انتقام) بردباری کند و در هنگام ثروتمندی و غنا زهد ورزد و در هنگام داشتن نیرو و قوت به عدل و انصاف عمل کند.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث638
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری در هنگام خشم سخت ، ایمن سازد (انسان را) از خشم خدای جبّار.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث639
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آراسته ترین خصلت ها بردباری و پاکدامنی است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث640
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از خشم ، به وسیله بردباری خود را در پرده گیر و بپوشان و از پندار و گمان بیهوده نیز به وسیله فهم ، چشم پوشی کن.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث641
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، آتش خشم را خاموش سازد و تندی کردن ، آن را بر افروزد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث642
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، زیور علم و سبب مسالمت و سازش است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث643
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردبار کسی است که دشوار نیست بر او به کار بردن حلم و بردباری (و به خوبی می تواند آن را در جای خود به کار برد)
غررالحکم ، باب حلم
حدیث644
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، نوری است که گوهر آن عقل است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث645
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، نشانه کمال عقل است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث646
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، زیور علم و دانش است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث647
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری کن تا گرامی ات دارند.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث648
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برترین بردباری ها فرو بردن خشم و در اختیار گرفتن نفس در هنگام قدرت (بر تلافی و انتقام) است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث649
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نیرومندترین مردمان کسی است که به وسیله بردباری بر خشم خویش فائق آید.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث650
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شجاع ترین مردم کسی است که با کمک حلم و بردباری ، بر جهل و نادانی غالب و پیروز آید.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث651
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که بهترین اخلاق مردان ، حلم و بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث652
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آشتی و مسالمت ، میوه حلم و بردباری است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث653
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، میوه علم و دانش است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث654
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، اساس ریاست و آقایی است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث655
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، سر آغاز فضیلت و برتری انسان است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث656
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردباری ، زیور خلق و خوی انسانی است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث657
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خصلتی ، همچون شرم و حیا نیست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث658
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از کمال مردانگی است که از خود شرم کنی.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث659
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که گفتارش با شرم و حیاء همراه باشد تباهی و نابودی در کار خود ندارد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث660
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم بسیار مرد ، نشانه و دلیل ایمان او است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث661
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم انسان از خویش میوه ایمان است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث662
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ریشه مردانگی حیاست و میوه آن هم پاکدامنی است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث663
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برترین شرم ها شرم از خدای سبحان است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث664
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که حیا و عفت از خلق و خو های ایمان است و به راستی این هر دو ، خصلت آزادگان و خوی نیکان است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث665
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین جامه ها و پوشش های دین ، شرم و حیاست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث666
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عاقل ترین مردم با حیاترین آنهاست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث667
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عفیف ترین شما با حیاترین شماست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث668
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم از خدای سبحان انسان را از عذاب دوزخ نگه دارد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث669
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سخاوت و حیا برترین خصلت ها هستند.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث670
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ایمان و حیا هر دو به یک ریسمان بسته و با یکدیگر هستند و از هم جدا نشوند.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث671
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم ، از خداوند بسیاری از خطاها را محو کند.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث672
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم ، انسان را از کار زشت باز دارد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث673
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم تمامی بزرگواری و بهترین خصلت هاست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث674
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا و شرم با عفت و پرهیزکاری همراه است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث675
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شرم و حیا خوی پسندیده ای است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث676
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا ، چشم پوشی کردن(از محرمات) است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث677
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا و شرم با محرومیت (ظاهری) همراه است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث678
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا ، کلید هر خیری است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث679
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا ، باز دارنده است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث680
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حیا و شرم ، زیباست.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث681
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی بسیار، نشانه بخشندگی است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث682
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گشادگی رو و به شکفتگی ، و عطا بخشی و نیکوکاری و بذل هدیه ، همه اینها وسیله ای است برای جلب دوستی و محبت مردمان.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث683
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
وسیله محبت و دوستی خوشرویی است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث684
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی از نشانه های رستگاری است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث685
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی راهنمای کرامت نفس و بزرگواری تو است، و فروتنی و تواضعت خبر از شرافت خوی تو می دهد.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث686
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی تو سر آغاز نیکوکاری و وعده ات سر آغاز عطا و بخشش تو است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث687
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با خوشرویی و گشاده رویی جایگاه بخشش (نزد خدای تعالی و مردم) نیکو شود.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث688
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گشاده رویی منظری زیبا و شگفت آور است و خویی درخشنده است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث689
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی برای بذل احسان به دیگران وسیله بی خرجی است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث690
خوشرویی رفیقان را (با انسان) انس دهد.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث691
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شکفته رویی آتش دشمنی را خاموش کند.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث692
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گشاده رویی (نوعی) احسان است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث693
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گشاده رویی شیوه آزادگان است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث694
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی سر آغاز نیکوکاری است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث695
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشرویی نیکوکاری است و ترش رویی گناه و آزار است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث696
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سه چیز است که محبت و دوستی مردم را در پی دارد : خوش خلقی ، خوش رفاقتی ، فروتنی.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث697
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شریف ترین خلق و خوی ، رعایت کردن دوستی است ، و بهترین همّت ها و تصمیم ها انجام وعده است.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث698
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
وَ الصَّدَقَهُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِمْ؛
صدقه دادن دارویی ثمر بخش است ، و کردار بندگان در دنیا ، فردا در پیش روی آنان جلوه گر است.
نهج البلاغه، حکمت 7
حدیث699
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خدای سبحان را پایگاه امیدش قرار دهد، خدای تعالی کار دین و دنیای او را کفایت کند.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث700
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ جوانمردی مانند پاکدامنی از گناهان نیست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب گناه
حدیث701
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ پارسایی همچون پرهیز از گناهان نیست.
غررالحکم و دررالکلم ، باب گناه
حدیث702
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُکُمْ مَنْ اَطابَ الْکَلامَ وَاَطْعَمَ الطَّعامَ وَ صَلّی بِاللَّیلِ وَالنّاسُ نیامٌ؛
بهترین شما کسی است که خوش زبان باشد، به دیگران طعام بدهد و هنگامی که مردم در خوابند نماز (شب) بخواند.
عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 71.
حدیث703
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اِنَّ مِنْ خَیْرِ رِجالِکُمُ التَّقِیُّ النَّقِیُّ السَّمِحُ الْکَفَّیْنِ النَّقیُّ الطَّرَفَیْنِ البَرُّ بِوالِدَیْهِ وَلا یُلْجِی ءُ عِیالَهُ اِلی غَیْرِهِ؛
به درستی که از بهترین مردان شما کسی است که با تقوا، پاک، با سخاوت، حلال زاده، حلال خور، پاکدامن، پرهیزگار از ناسزاگویی باشد و به پدر و مادر خود نیکی کند و خانواده خود را به پناه دیگری نفرستد.
کافی، ج 2، ص 57، ح 7.
حدیث704
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ یُطفی نارَ الْغَضَبِ وَالْحِدَّهُ تُؤَجِّجُ إِحْراقَهُ؛
بردباری آتش خشم را فرو می نشاند و تندی، آن را شعله ورتر می کند.
غررالحکم، ج 2، ص 123، ح 2063.
حدیث705
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ سِراجُ اللّه ِ... وَالْحِلْمُ یَدورُ عَلی خَمْسَهِ أَوْجُهٍ: أَنْ یَکونَ عَزیزا فَیَذِلَّ أَوْ یَکونَ صادِقا فَیُتَّهَمَ أَوْ یَدْعُوَ إِلَی الْحَقِّ فَیُسْتَخَفَّ بِهِ أَوْ أَنْ یُؤْذی بِلا جُرْمٍ أَوْ أَنْ یُطالِبَ بِالْحَقِّ وَیُخالِفوهُ فیهِ، فَإِنْ آتَیْتَ کُلاًّ مِنْها حَقَّهُ فَقَدْ اَصَبْتَ... ؛
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
بردباری چراغ خداست... پنج چیز است که بردباری می طلبد: شخص عزیز باشد و خوار شود، راستگو باشد و نسبت ناروا داده شود، به حق دعوت کند و سبکش بشمارند، بی گناه باشد و اذیت شود، حق طلبی کند و با او مخالفت کنند. اگر در هر پنج مورد، به حق رفتار کنی، بردبار هستی... .
بحارالأنوار، ج 71، ص 422، ح61.
حدیث706
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
عائِدُ الْمَریضِ فی مَخْرَفَهِ الْجَنَّهِ، فَإِذا جَلَسَ عِنْدَهُ غَمَرَتْهُ الرَّحْمَهَ؛
عیادت کننده از بیمار، در نخلستان بهشت میوه می چیند و هرگاه نزد بیمار بنشیند، رحمت خدا او را فرا می گیرد.
کنزالعمال، ح 25127.
حدیث707
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ لا یَرْحَمِ النّاسَ لا یَرْحَمْهُ اللّه ُ؛
هر کس به مردم رحم نکند، خداوند به او رحم نمی کند.
نهج الفصاحه، ح 2899 .
حدیث708
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
اَلتَّواضُعُ دَرَجاتٌ: مِنْها أَنْ یَعْرِفَ الْمَرْءُ قَدْرَ نَفْسِهِ فَیُنْزِلَها مَنْزِلَتَها بِقَلْبٍ سَلیمٍ، لایُحِبُّ أَنْ یَأْتیَ إِلی أَحَدٍ إِلاّ مِثْلَ مایُؤْتی إِلَیْهِ، إِنْ رَأی سَیِّئَهً دَرَأَها بِالْحَسَنَهِ، کاظِمُ الْغَیْظِ عافٍ عَنِ النّاسِ، وَاللّه ُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛
تواضع درجاتی دارد: یکی از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدی دید آن را با خوبی جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
کافی، ج 2، ص 124، ح 13.
حدیث709
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
أمَّا الحَیاءُ فَیَتَشَعَّبُ مِنهُ اللِّینُ ، والرّأفَهُ، والمُراقَبَهُ للّه ِِ فِی السِّرِّ والعَلانیَهِ ، والسَّلامَهُ، واجْتِنابُ الشَّرِّ، والبَشاشَهُ، والسَّماحَهُ ، والظَّفَرُ، وحُسْنُ الثَّناءِ عَلَی المَرءِ فِی النّاسِ، فَهذا ما أصابَ العاقِلَ بِالحَیاءِ، فَطُوبی لِمَن قَبِلَ نَصیحَهَ اللّه ِ وخافَ فَضیحَتَهُ؛
اما شاخه های حیا عبارتند از: نرمش، مهربانی، در نظر داشتن خدا در آشکار و نهان، سلامت، دوری از بدی، خوشرویی، گذشت، بخشندگی ، پیروزی و خوشنامی در میان مردم، اینها فوایدی است که خردمند از حیا می برد. خوشا به حال کسی که نصیحت خدا را بپذیرد و از رسوایی خودش بترسد.
تحف العقول، ص 17.
حدیث710
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلسَّخیُّ قَریبٌ مِنَ اللّه ِ ، قَریبٌ مِنَ النّاسِ ، قَریبٌ مِنَ الجَنَّهِ؛
سخاوتمند به خدا، مردم و بهشت نزدیک است.
بحارالأنوار، ج 73، ص 308، ح 37.
حدیث711
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إنَّ أَوْلَی النّاسِ بِاللّه ِ وَبِرَسولِهِ مَنْ بَدا بِالسَّلامِ؛
نزدیک ترین مردم به خدا و رسول او کسی است که آغازگر سلام باشد.
بحارالأنوار، ج 76، ص 12، ح 50 .
حدیث712
امام علی علیه السلام می فرمایند:
ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ فَقَدْ رُزِقَ خَیْرُ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ، هُنَّ الرِّضا بِالقَضاءِ وَ الصَّبْرُ عَلَی الْبَلاءِ وَ الشُّکْرُ فِی الرَّخاءِ؛
به راستی خیر دنیا و آخرت روزیِ کسی می گردد که از سه ویژگی برخوردار باشد: خشنودی به مقدرات، صبر در بلا و شکر در آسایش.
غررالحکم، ح 4670.
حدیث713
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
ما وُضِعَ الرِّفْقُ عَلی شَیْ ءٍ اِلاّ زانَهُ وَ لا وُضِعَ الخُرْقُ عَلی شَیْ ءٍ اِلاّ شانَهُ؛ فَمَنْ اُعْطیَ الرِّفْقَ اُعْطیَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ، وَ مَنْ حُرِمَهُ حُرِمَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ؛
هر چیزی که با مدارا همراه شد، زیبا گردید و هر چیزی که با ناسازگاری همراه شد، زشت گردید. پس هر کس اهل مدارا شد، از خیر دنیا و آخرت برخوردار گردید و هر کس از مدارا محروم ماند، از خیر دنیا و آخرت بی بهره مانده است.
بحارالأنوار، ج 72، ص 55، ح 19 .
حدیث714
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
خَصْلَتانِ مَنْ رَزَقَهُما قَدْ اُعْطیَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ مَنْ اِذَا ابْتُلیَ صَبَرَ وَ اِذا اُعْطیَ شَکَرَ؛
دو خصلت است که به هر کس داده شد، خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: هرگاه گرفتار شد صبر نماید و هرگاه به او عطا شد شکرگزاری کند.
مجموعه ورام، ج 2، ص 247.
حدیث715
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اِنَّ جَبْرَئیلَ الرُّوحَ الاَمینَ نَزَلَ عَلَیَّ مِنْ عِنْدِ رَبِّ الْعالَمینَ فَقالَ یا مُحَمَّدُ: عَلَیْکَ بِحُسْنِ الْخُلُقِ فَاِنَّ سُوءَ الْخُلُقِ یَذْهَبُ بِخَیْرِ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ أَلا وَ اِنَّ اَشْبَهَکُمْ بی اَحْسَنُکُمْ خُلُقا؛
رسول خدا فرمود: همانا جبرائیل روح الأمین از طرف پروردگار عالمیان بر من نازل شد و گفت ای محمد: تو را به خوش اخلاقی سفارش می کنم، به درستی که بد اخلاقی خیر دنیا و آخرت را از بین می برد، آگاه باش! به راستی که شبیه ترین شما به من، خوش اخلاق ترین شماست.
امالی صدوق، ص 344، ح 415 .
حدیث716
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَرْبَعٌ مَنْ اُعْطِیَهُنَّ فَقَدْ اُعْطیَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ: صِدْقُ حَدیثٍ وَ اَداءُ اَمانَهٍ وَ عِفَّهُ بَطْنٍ وَ حُسْنُ خُلُقٍ؛
چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده: راستگویی، امانتداری، حلال خوری و خوش اخلاقی.
غررالحکم، ح2142.
حدیث717
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلا اَدُلُّکُمْ عَلی خَیْرِ اَخْلاقِ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ؟ تَصِلُ مَنْ قَطَعَکَ وَ تُعْطی مَنْ حَرَمَکَ وَ تَعْفو عَمَّنْ ظَلَمَکَ؛
آیا شما را به بهترین اخلاق دنیا و آخرت راهنمایی نکنم؟ رابطه با کسی است که با تو قطع رابطه کرده، بخشش به کسی که از تو دریغ نموده و عفو کسی که به تو ظلم کرده است.
کافی، ج 2، ص 107 .
حدیث718
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ یَتَّقِ اللّه َ فَقَدْ اَحْرَزَ نَفْسَهُ مِنَ النّارِ بِاِذْنِ اللّه ِ وَ اَصابَ الْخَیْرَ کُلَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ؛
هر کس تقوای الهی پیشه کند، خود را به خواست خداوند از آتش حفظ کرده و به همه خیر دنیا و آخرت دست یافته است.
بحارالأنوار، ج 24، ص 286، ح 1.
حدیث719
امام علی علیه السلام می فرمایند:
ما اَعْطَی اللّه ُ سُبْحانَهُ الْعَبْدَ شَیْئا مِنْ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ اِلاّ بِحُسْنِ خُلُقِهِ وَ حُسْنِ نیَّتِهِ؛
خداوند خیر دنیا و آخرت را جز به خاطر خوش اخلاقی و خوش نیتی به بنده نمی دهد.
غررالحکم، ح 9670.
حدیث720
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ جَمَعَ اللّه ُ لَهُ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ: اَلرِّضا بِالقَضاءِ وَ الصَّبْرُ عِنْدَ الْبَلاءِ وَ الدُّعاءُ عِنْدَ الشِّدَّهِ وَ الرَّخاءِ؛
کسی که سه خصلت در او باشد، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او فراهم می کند: خشنودی به مقدرات، صبر در بلا و دعا در سختی و راحتی.
بحارالأنوار، ج 71، ص 156، ح 71 .
حدیث721
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ اُعْطِیَ اَرْبَعَ خِصالٍ فِی الدُّنْیا فَقَدْ اُعْطِیَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ وَ فازَ بِحَظِّهِ مِنْهُما؛ وَرَعٌ یَعْصِمُهُ عَنْ مَحارِمِ اللّه ِ وَ حُسْنُ خُلُقٍ یَعیشُ بِهِ فِی النّاسِ وَ حِلْمٌ یَدْفَعُ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَزَوجَهٌ صالِحَهٌ تُعینُهُ عَلی اَمْرِ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ؛
به هر کس در دنیا چهار خصلت داده شود، خیر دنیا و آخرت به او داده شده و بهره خویش را از آن دو بر گرفته است: تقوایی که او را از حرام های خدا باز دارد، اخلاق خوشی که با آن در میان مردم زندگی کند، حلمی که با آن جهالت نادان را از خود دور سازد و زنی شایسته که در کار دنیا و آخرت او را یاری رساند.
بحارالأنوار، ج 69، ص 404، ح 106.
حدیث722
امام علی علیه السلام می فرمایند:
یَکْتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدْقِهِ ثَلاثا: حُسْنَ الثِّقَهِ بِهِ، وَالْمَحَبَّهَ لَهُ، وَالْمَهابَهَ عَنْهُ؛
راستگو با راستگویی خود، سه چیز را به دست می آورد: اعتماد، محبت و شکوه (در دل ها).
غررالحکم، ج 6، ص 480، ح 11038.
حدیث723
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِذا اَحَبَّ اللّه ُ عَبْدا اَلْهَمَهُ الصِّدْقَ؛
هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد، راستگویی را به او الهام می نماید.
غررالحکم، ج 3، ص 161، ح 4101.
حدیث724
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَا السَّیْفُ الصّارِمُ فی کَفِّ الشُّجاعِ بِاَعَزَّ لَهُ مِنَ الصِّدْقِ؛
شمشیر بُرّنده در دست شجاع برای او دشمن شکن تر از راستگویی نیست.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج20، ص296، ح387.
حدیث725
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ تَحَرَّی الصِّدْقَ خَفَّتْ عَلَیهِ المُؤُنُ؛
هر کس صداقت و راستگویی پیشه کند، بار زندگی برای او سبک می شود.
تحف العقول، ص 91.
حدیث726
امام سجاد علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ مَفاتیحِ الاُمورِ الصِّدقُ وَ خَیْرُ خَواتیمِهَا الْوَفاءُ؛
بهترین شروع کارها صداقت و راستگویی و بهترین پایان آنها وفا است.
بحارالأنوار، ج 78، ص 161 .
حدیث727
امام علی علیه السلام می فرمایند:
یَبْلُغُ الصّادِقَ بِصِدْقِهِ ما یَبْلُغُهُ الْکاذِبَ بِاحْتیالِهِ؛
راستگو، با راستگویی خود به همان می رسد که دروغگو با حیله گری خود.
غررالحکم، ج 6، ص 471، ح 11006.
حدیث728
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ صَدُقَ لِسانُهُ زَکی عَمَلُهُ؛
هر کس راستگو باشد عملش پاکیزه می شود و رشد می کند.
کافی، ج 2، ص 105، ح 11.
حدیث729
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
إِنَّ الصّادِقَ أَوَّلُ مَنْ یُصَدِّقُهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ یَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ وَتُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ أَنَّهُ صادِقٌ؛
راستگو را نخستین کسی که تصدیق می کند، خدای عزوجل است که می داند او راستگوست و نیز نفس او تصدیقش می کند که می داند راستگوست.
کافی، ج 2، ص 104، ح6.
حدیث730
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
إِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبیّا إِلاّ بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَأَداءِ الأَْمانَهِ إِلَی الْبَرِّ وَالْفاجِرِ؛
خدای عزوجل هیچ پیامبری را نفرستاد، مگر با راستگویی، و برگرداندن امانت به نیکوکار و یا بدکار.
کافی، ج 2، ص 104، ح 1.
حدیث731
امام صادق علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الْعَدْلَ؛
خداوند عدالت را دوست دارد.
محاسن، ج 2، ص 108.
حدیث732
امام باقر علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ اِطْعامَ الطَّعامِ وَ اِفشاءَ السَّلامِ؛
خداوند غذا دادن و به همه سلام کردن را دوست دارد.
محاسن، ج 2، ص 143، ح 1371.
حدیث733
امام علی علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الْمُتَواضِعینَ؛
خداوند متواضعان را دوست دارد.
تحف العقول، ص 143.
حدیث734
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الْفالَ الحَسَنَ؛
خداوند فال نیک زدن را دوست دارد.
عوالی اللآلی، ج1، ص 291، ح155.
حدیث735
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ السَّهْلَ الطَّلیقَ؛
خداوند انسان آسان گیرِ گشاده رو را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 748.
حدیث736
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ مِنْ عِبادِهِ الْغَیورَ؛
خداوند بندگان غیرتمند خود را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 752.
حدیث737
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ اِغاثَهَ اللَّهْفانِ؛
خداوند فریاد رسیِ دلسوختگان و درماندگان را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 756.
حدیث738
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الرِّفْقَ وَ یُعینُ عَلَیْهِ؛
خداوند مدارا کردن را دوست دارد و بر آن یاری می دهد.
کافی، ج2، ص 120، ح 12.
حدیث739
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
اِنَّما تَفْسیرُ حُسْنِ الْخُلْقِ: ما اَصابَ الدُّنْیا یَرْضی وَ اِنْ لَمْ یُصِبْهُ لَمْ یَسْخَطْ؛
تفسیر خوش اخلاقی این است که اگر دنیا به انسان رو کرد، راضی و خشنود باشد و اگر رو نکرد خشمگین و ناراحت نشود.
کنزالعمّال، ح 5229
حدیث740
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
اَلْعَدْلُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاُْمَراءِ اَحْسَنُ، وَ السَّخاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاَْغْنیاءِ اَحْسَنُ، اَلْوَرَعُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْعُلَماءِ اَحْسَنُ، اَلصَّبْرُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْفُقَراءِ اَحْسَنُ، اَلتَّوبَهُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الشَّبابِ اَحْسَنُ، اَلْحَیاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی النِّساءِ اَحْسَنُ؛
عدالت نیکو است اما از دولتمردان نیکوتر، سخاوت نیکو است اما از ثروتمندان نیکوتر؛ تقوا نیکو است اما از علما نیکوتر؛ صبر نیکو است اما از فقرا نیکوتر، توبه نیکو است اما از جوانان نیکوتر و حیا نیکو است اما از زنان نیکوتر.
نهج الفصاحه، ح 2006
حدیث741
امام علی علیه السلام می فرمایند:
حُسْنُ الْخُلْقِ فی ثَلاثٍ: اِجْتِنابُ الْمَحارِمِ وَ طَ_لَبُ الْحَلالِ وَ التَّ_وَسُّعُ عَلَی الْعِیالِ؛
خوش اخلاقی در سه چیز است: دوری کردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردن آسایش و رفاه برای خانواده.
بحارالأنوار، ج 71، ص 394
حدیث742
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛
با اخلاق نیکو، گفتار نرم می شود.
غررالحکم، ح 4052
حدیث743
امام علی علیه السلام می فرمایند:
فی سَعَهِ الاَْخْلاقِ کُنوزُ الاَْرْزاقِ؛
گنج های روزی در وسعت اخلاق نهفته است.
کافی، ج 8 ، ص 23
حدیث744
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ لاَِهْلِ الْجَنَّهِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطیفٌ وَ قَلْبٌ رَحیمٌ وَ یَدٌ مُعْطیَهٌ؛
بهشتی ها چهار نشانه دارند: روی گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
مجموعه ورام، ج 2، ص 91.
حدیث745
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
ثَلاثٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ فَلَیْسَ مِنّی وَ لا مِنَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ. قیلَ: یا رَسولَ اللّه ِ، وَ ما هُنَّ؟ قالَ: حِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَ حُسْنُ خُلْقٍ یَعیشُ بِهِ فِی النّاسِ وَ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعاصِی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ؛
سه چیز است که هر کس نداشته باشد نه از من است و نه از خدای عزّوجلّ. عرض شد: ای رسول خدا! آنها کدامند؟ فرمودند: بردباری که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند، اخلاق خوش که با آن در میان مردم زندگی کند و پارسایی که او را از نافرمانی خدا باز دارد.
خصال، ص 145، ح 172.
حدیث746
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَْخْیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم های نابکار در امان است
مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449.
حدیث747
امام علی علیه السلام می فرمایند:
ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیْسَرَ اِتْلافَها؛
فضائل اخلاقی و صفات پسندیده چه به سختی به دست می آیند و چه آسان از دست می روند.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج20، ص 259.
حدیث748
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَْخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساهُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه ِ کَثیرا؛
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
معانی الأخبار، ص 191، ح 2.
حدیث749
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ مِمّا یُزَیِّنُ الاِْسْلامَ الاَْخْلاقُ الْحَسَنَهُ فیما بَیْنَ النّاسِ؛
خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.
مشکاه الأنوار، ص 422.
حدیث750
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ؛
هر کس چشم خود را [از نامحرم] فرو بندد، قلبش راحت می شود.
غررالحکم، ح 9122 .
حدیث751
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
وَ لَمْ یُخِفِ النّاسَ فَ_لَ_مْ یَخَفْهُمْ وَ لَمْ یُذْنِبْ اِلَیْهِمْ فَسَلِمَ مِنْهُمْ وَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنْ کُلِّ شَی ءٍ ففازَ وَ اسْتَکْمَلَ الْفَضْلَ وَ اَبْصَرَ العافیَهَ فَاَمِنَ النَّدامَهَ؛
اِنَّ صاحِبَ الدّینِ فَکَّرَ فَ_عَ_لَ_تْهُ السَّکینَهُ وَ اسْتَ_کانَ فَ_تَواضَعَ وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنی وَ رَضیَ بِما اُعْطیَ وَ انْفَرَدَ فَکُفیَ الاِْخْوانَ وَ رَفَضَ الشَّهَواتِ فَصارَ حُرّا وَ خَلَعَ الدُّنْیا فَتَحامَی الشُّرورَ وَ اطَّرَحَ الْحَسَدَ فَظَهَرتِ الْمَحَبَّهُ
آدم دین دار چون می اندیشد، آرامش بر جان او حاکم است. چون خضوع می کند متواضع است. چون قناعت می کند، بی نیاز است. به آنچه داده شده خشنود است. چون تنهایی را برگزیده از دوستان بی نیاز است. چون هوا و هوس را رها کرده آزاد است. چون دنیا را فرو گذارده از بدی ها و گزندهای آن در امان است. چون حسادت را دور افکنده محبتش آشکار است.
امالی مفید، ص 52، ح 14 .
حدیث752
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلْمُفَوِّضُ أَمْرَهُ إلَی اللّه ِ فی راحَهِ الأَبَدِ وَالعَیْشِ الدّائِمِ الرَّغَدِ وَالْمُفَوِّضُ حَقّا هُوَ الْعالی عَنْ کُلِّ هِمَّهٍ دُونَ اللّه ِ تَعالی؛
کسی که کارهای خود را به خدا بسپارد همواره از آسایش و خیر و برکت در زندگی برخوردار است و واگذارنده حقیقی کارها به خدا، کسی است که تمام همّتش تنها به سوی خدا باشد.
مصباح الشریعه، ج 1، ص 175
حدیث753
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
کَمالُ الاَْدَبِ وَالْمُروءَهِ سَبْعُ خِصالٍ : اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ ، وَالصَّبْرُ ، وَالرِّفْقُ ، وَالصَّمْتُ ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراهُ؛
کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردباری، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقی و مدارا.
بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325
حدیث754
امام علی علیه السلام می فرمایند:
تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَهٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
کافی، ج 8 ، ص 150.
حدیث755
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَطْعِمُوا الْمَرأَهَ فی شَهْرِها الَّذی تَلِدُ فیهِ التَّمْرَ فَاِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقیّا ؛
به زن، در ماهی که زایمان کرده ، خرما بدهید ، چرا که فرزند او بردبار و پاک می شود .
مکارم الأخلاق ، ص 169 .
حدیث756
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فی کَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَیْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِی ءَ لَهُ فی اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فی رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُ_قِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ ؛
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
به هر کس، راستگویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر می افتد، روزیش زیاد می گردد، از عقلش بهره مند می شود و هنگام سئوال [مأموران الهی] پاسخ لازم به او تلقین می گردد.
اعلام الدین ، ص 265
حدیث757
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلتَّوبَهُ حَسَنٌ وَ لکِنْ فِی الشَّبابِ اَحْسَنُ ؛
توبه زیباست، ولی از جوان زیباتر .
کنز العمّال ، ح 43542 .
حدیث758
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
تواضع و فروتنی مراتبی دارد ، مرتبه ای از آن این است که انسان موقعیت خود را بشناسد و بیش از آنچه شایستگی آن را دارد از کسی متوقع نباشد و با مردم به گونه ای معاشرت و رفتار نماید که دوست دارد با او آن گونه رفتار شود و اگر کسی به او بدی نمود در مقابل خوبی کند ، خشم خود را فرو خورد و گذشت پیشه کند و اهل احسان و نیکی باشد .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 355)
حدیث759
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
تواضع این است که به مردم دهی آنچه را می خواهی به تو دهند .
(اصول کافی ، ج 3 ، ص 189)
حدیث760
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
توبه کار به منزله کسی است که گناهی نکرده است .
(بحار الانوار ، ج 6 ، ص 21)
حدیث761
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
احسان و اطعام به مردم ، و دادرسی از ستمدیده ، و رسیدگی به حاجتمندان از بالاترین صفات پسندیده است .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 357)
حدیث762
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
از نشانه های دین فهمی ، حلم و علم است ، و خاموشی دری از درهای حکمت است . خاموشی و سکوت ، دوستی آور و راهنمای هر کار خیری است .
(تحف العقول ، ص 469)
حدیث763
امام علی علیه السلام می فرمایند :
وُصولُ الْمَرْءِ اِلی کُلِّ ما یَبْتَغیهِ مِنْ طیبِ عَیْشِهِ وَ اَمنِ سِرْبِهِ وَ سَعَهِ رِزْقِهِ بِحُسْنِ نیَّتِهِ وَ سَعَهِ خُلْقِهِ؛
انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوی آن است، از زندگی خوش و امنیت محیط و روزی زیاد، دست می یابد.
غررالحکم، ح 10141 .
حدیث764
امام علی علیه السلام می فرمایند:
حُسنُ النِّیَّهِ مِن سَلامَهِ الطَّویَّهِ؛
نیّت خوب، برخاسته از سلامت درون است.
التوحید ص 63
حدیث765
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
إنَّ القَصدَ یورِثُ الغِنی؛
میانه روی ، ثروتمندی می آورد.
الکافی، ج 4 ، ص 53
حدیث766
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَن اَکثَرَ مِنَ الاِستِغفارِ جَعَلَ اللّه ُ لَهُ مِن کُلِّ هَمٍّ فَرَجا وَمِن کُلِّ ضَیقٍ مَخرَجا وَرَزَقَهُ مِن حَیثُ لایَحتَسِبُ؛
هر کس بسیار استغفار کند خدا برای او از هر غمی گشایش، از هر تنگنایی رهایی و از جایی که انتظار ندارد روزی می دهد.
نهج الفصاحه، ح2941
حدیث767
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِنَّ فِی الرِّفق الزّیادَهَ وَ البَرَکَهَ وَ مَن یُحرَم الرِّفقُ یُحرَمِ الخَیرَ؛
در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.
کافی، ج 4، ص 10، ح 3
حدیث768
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
مَن لَم یَرجُ النّاسَ فی شَیءٍ وَرَدَّ أَمرَهُ إلَی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ فی جَمیعِ اُمورِهِ استَجابَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ فی کُلِّ شَی ءٍ؛
هر کس در هیچ کاری به مردم امید نبندد و همه کارهای خود را به خدای عزوجل واگذارد، خداوند هر خواسته ای که او داشته باشد اجابت کند.
اصول کافی ج2، ص148
حدیث769
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلتَّوَکُّلُ بَعدَ الکَیسِ مَؤعِظه؛
توکّل کردن (به خدا) بعد از به کار بردن عقل، خود موعظه است.
کنزالعمال ج3،ص103
حدیث770
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
إنَّ الغِنی وَالعِزَّ یَجولانِ فَإذا ظَفِرا بِمَوضِعِ التَّوَکُّلِ أَوطنا؛
بی نیازی و عزّت به هر طرف می گردند و چون به جایگاه توکل دست یافتند در آنجا قرار می گیرند.
اصول کافی ج 2 ، ص65
حدیث771
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلتَّوَکُلُّ عَلَی اللّه ِ نَجاهً مِنْ کُلِّ سوءٍ وَحِرْزٌ مِنْ کُلِّ عَدُوٍّ؛
توکل بر خداوند، مایه نجات از هر بدی و محفوظ بودن از هر دشمنی است.
بحارالأنوار ج78/ص79
حدیث772
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
مَنِ اقتَصَرَ عَلی بُلغَهِ الکَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الراحَهَ وَ تَبَوَّأَ خَفضَ الدَّعَهِ؛
هر کس به مقدار کفایت، قناعت کند، آسایش می یابد و برای خویش زمینه گشایش فراهم می کند.
نهج البلاغه، حکمت 377
حدیث773
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
اِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَقی بِالتَّقوی عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ یُجَلّی بِالتَّقوی عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ؛
خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمی رسد، حفظ می کند و کوردلی و نادانی را از او دور می نماید.
کافی، ج 8، ص 52، ح 16
حدیث774
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اَلظَّنُّ الصَّوابُ مِن شیَمِ اُولِی الاَلباب؛
خوش گمانی، از اخلاق عاقلان است.
غررالحکم، ح 1386
حدیث775
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
اِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الحِسابَ وَیَعصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛
صله رحم و نیکی، حساب (قیامت) را آسان و از گناهان جلوگیری می کند.
کافی، ج 2، ص 157، ح 31
حدیث776
حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
أَشرَفُ الخَلاَئِقِ اَلوَفَا بِالعَهد؛
شریفترین خصلتها وفای به عهد است.
غررالحکم، ص251
حدیث777
حضرت امیر المومنین، علی(علیه السلام) می فرمایند:
تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَهٍ وَ اَفْضَلُ اَدَب؛
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
کافی، ج 8 ، ص 150، ح 132
حدیث778
حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
اَدَّبتُ نَفسی فَما وَجَدتُ لَها بِغَیرِ تَقوَی الاِلهِ مِن اَدَبِ؛
به ادب و تربیت نفس خود پرداختم و برای آن ادبی بهتر از تقوای الهی در تمام حالاتش نیافتم.
اعلام الدین، ص 273
حدیث779
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلحَیاءُ مِنَ اللَّهِ یَمحوُ کَثیراً مِنَ الخَطایا؛
شرم از خداوند ، بسیاری از گناهان را پاک می کند.
غررالحکم و دررالکلم ، ح 1548
حدیث780
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَقرَبُکُم غَدا مِنّی فِی المَوقِفِ اَصدَقُکُم لِلحَدیثِ وَ اَدّاکُم لِلاَمانَهِ وَ اَوفاکُم باعَهدِ وَ اَحسَنُکُم خُلقا وَ اَقرَبُکُم مِنَ النّاس؛
نزدیک ترین شما به من در قیامت: راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد و پیمان، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.
امالی طوسی، ص 229
حدیث781
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
عَونُکَ لِلضَّعیفِ مِن أفضَلِ الصَّدَقَهِ؛
یاریِ تو به ناتوان ، از بهترینِ صدقه هاست.
تحف العقول ، ص 446
حدیث782
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَحسَنُ الاَدابِ ما کَفَّکَ عَنِ المَحارِمِ
بهترینِ ادب ها آن است که تو را از حرام ها باز دارد.
معدن الجواهر، ص 59
حدیث783
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رَاسُ العَقلِ بَعدَ الایمانِ بِاللّه ِ مُداراهُ النّاسِ فی غَیرِ تَرکِ حَقٍّ
کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود
تحف العقول، ص 42
حدیث784
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحزَمُ النّاسِ أکظَمُهُم لِلغَیظِ؛
دوراندیش ترین مردم کسی است که بیش از هر کس بر خشم خویش چیره آید.
الأمالی ، صدوق ، ص 28
حدیث785
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
وُصولُ الْمَرْءِ اِلی کُلِّ ما یَبْتَغیهِ مِنْ طیبِ عَیْشِهِ وَ اَمنِ سِرْبِهِ وَ سَعَهِ رِزْقِهِ بِحُسْنِ نیَّتِهِ وَ سَعَهِ خُلْقِهِ
انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوی آن است، از زندگی خوش و امنیت محیط و روزی زیاد، دست می یابد.
حدیث786
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
إنَّ مِمّا یُزَیِّنُ الإِسلامَ الأَْخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاسِ؛
خوش اخلاقی در بین مردم زینت اسلام است.
کنزالعمال جلد10 ، ص143
حدیث787
امام علی علیه السلام می فرمایند:
ما اَعْطَی اللّه ُ سُبْحانَهُ الْعَبْدَ شَیْئا مِنْ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ اِلاّ بِحُسْنِ خُلُقِهِ وَ حُسْنِ نیَّتِهِ
خداوند خیر دنیا و آخرت را جز به خاطر خوش اخلاقی و خوش نیتی به بنده نمی دهد.
غررالحکم، ح 9670
حدیث788
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلصَّبْرُ فِی الاُْمورِ بِمَنْزِلَهِ الرَّأسِ مِنَ الْجَسَدِ، فَاِذا فارَقَ الرَّأسُ الجَسَدَ فَسَدَ الْجَسَدُ وَ اِذا فارَقَ الصَّبْرُ الاُْمورَ فَسَدَتِ الاُْمورُ
نقش صبر در کارها همانند نقش سر در بدن است؛ همچنان که اگر سر از بدن جدا شود، بدن از بین می رود، صبر نیز هرگاه همراه کارها نباشد، کارها تباه می گردند.
کافی، ج 2، ص 90، ح 9
حدیث789
امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
خَیرُ مَفاتیح الاُمور الصِّدقُ وَ خَیرُ خَواتیمِهَا الوَفاءُ
بهترین شروع کارها صداقت و راستگویی و بهترین پایان آنها وفا است.
بحارالأنوار، ج 78، ص 161
حدیث790
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثَهٌ تُورِثُ المَحَبَّهَ : الدّینُ وَالتَّواضُعُ وَالبَذل؛
سه چیز است که محبّت می آورد : دین ، فروتنی و بخشش.
تحف العقول، ص 316
حدیث791
امام حسن(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّقوی بابُ کُلِّ تَوبَهٍ ورَأسُ کُلِّ حِکمَهٍ وشَرَفُ کُلِّ عَمَل؛
تقوا ، باب هر توبه و سرآمد هر حکمت ، و [مایه ] شرافت هر کاری است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 110
حدیث792
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلاِنصافُ راحَهٌ؛
انصاف، مایه آسایش است.
(غررالحکم، ح 16)
حدیث793
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت خَلیقَ_تُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛
هر کس خوش اخلاق باشد، زندگی اش پاکیزه و گوارا می شود.
(غررالحکم، ح 8153)
حدیث794
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن حُرِمَ الرِّفقَ فَقَد حُرِمَ الخَیرَ کلَّهُ؛
هر کس از مدارا بی بهره باشد، از همه خوبی ها بی بهره مانده است.
(نهج الفصاحه، ح 3057)
حدیث795
مِن کفّاراتِ الذُّنوبِ العِظامِ: اِغاثَهُ المَلهوفِ وَ التَّنفیسُ عَنِ المَکروبِ؛
یاری رساندن به ستمدیده فریاد خواه و شاد کردن غمناک، از کفّاره های گناهان بزرگ است.
(نهج البلاغه حکمت 24)
حدیث796
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ فِی الرِّفقِ الزّیادَهَ وَ البَرَکهَ وَ مَن یحرَمِ الرِّفقُ یحرَمِ الخَیرَ ؛
در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.
(کافی، ج 2، ص 119، ح 7 )
حدیث797
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت ها را فراوان می کند و سختی ها را از بین می برد.
(غررالحکم، ح 5836)
حدیث798
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ اللهَ یُحِبُّ الحَییَّ الحَلیمَ؛
همانا خداوند انسان با حیا و بردبار را دوست دارد.
(جهاد با نفس، ح259 )
حدیث799
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ هذِهِ الاُُمَّهِ النَّمَطُ الاَوسَطُ؛
بهترین این امت، میانه روها هستند.
(بحارالأنوار، ج 4، ص 41، ح 18)
حدیث800
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ثَلاثٌ مَن کنَّ فیهِ جَمَعَ اللّه ُ لَهُ خَیرَ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ: اَلرِّضا بِالقَضاءِ وَ الصَّبرُ عِندَ البَلاءِ وَ الدُّعاءُ عِندَ الشِّدَّهِ وَ الرَّخاءِ؛
کسی که سه خصلت در او باشد، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او فراهم می کند: خشنودی به مقدرات، صبر در بلا و دعا در سختی و راحتی.
(بحارالأنوار، ج 71، ص 156، ح 71)
حدیث801
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ما عَمِلَ ابنُ آدَمَ شَیئاً اَفضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ البَینِ وَ خُلق حَسَن؛
انسان هیچ کاری بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقی نکرده است.
(نهج الفصاحه، ح 2651 )
حدیث802
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ مِمّا یزَینُ الاِسلامَ الاَخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاس؛
خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.
(مشکاه الأنوار، ص 422)
حدیث803
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اذا رَأَیتَ مِن أَخیک ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُهُ: اَلحَیاءُ وَالأَمانَهُ وَالصِّدقُ؛
هر گاه در برادر (دینی) خود سه صفت دیدی به او امیدوار باش: حیا، امانتداری و راستگویی .
(نهج الفصاحه، ح 205)
حدیث804
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ لاَِهلِ الجَنَّهِ اَربَعَ عَلاماتٍ: وَجهٌ مُنبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطیفٌ وَ قَلبٌ رَحیمٌ وَ یدٌ مُعطیهٌ؛
بهشتی ها چهار نشانه دارند: روی گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
( مجموعه ورام، ج 2، ص 91 )
حدیث805
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن اَحسَنَ خُلقَهُ اَحَبَّهُ الاخیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم های نابکار در امان است .
(مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449)
حدیث806
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُک بِمَکارِمِ الاَخلاقِ؟ الصَّفحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساهُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکرُ اللّه ِ کثیراِ
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
(معانی الأخبار، ص 191، ح 2)
حدیث807
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما اَعطَی اللّه ُ سُبحانَهُ العَبدَ شَیئا مِن خَیرِ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ اِلاّ بِحُسنِ خُلُقِهِ وَ حُسنِ نیتِهِ
خداوند خیر دنیا و آخرت را جز به خاطر خوش اخلاقی و خوش نیتی به بنده نمی دهد.
(غررالحکم، ح 9670)
حدیث808
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَربَعٌ مَن اُعطِیهُنَّ فَقَد اُعطیَ خَیرَ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ: صِدقُ حَدیثٍ وَ اَداءُ اَمانَهٍ وَ عِفَّهُ بَطنٍ وَ حُسنُ خُلُقٍ
چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده: راستگویی، امانتداری، حلال خوری و خوش اخلاقی .
(غررالحکم، ح2142)
حدیث809
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
اَلحِلمُ لِباسُ العالِمِ فَلا تَعرَینَّ مِنهُ
بردباری لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار.
(کافی، ج 8، ص 55)
حدیث810
مَن تَوکلَ عَلَی اللّه ِ ذَلَّت لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَت عَلَیهِ الأسبابِ
هر کس به خدا توکل کند، دشواری ها برای او آسان می شود و اسباب برایش فراهم می گردد.
(غررالحکم، ح 9028)
حدیث811
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ اللهَ رَفیقٌ یُحِبُّ الرِّفقَ
خداوند اهل مدارا است و مدارا را دوست دارد.
(جهاد با نفس، ح 283)
حدیث812
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلسَّخیُّ قَریبٌ مِنَ اللّه ِ ، قَریبٌ مِنَ النّاسِ ، قَریبٌ مِنَ الجَنَّهِ
سخاوتمند به خدا، مردم و بهشت نزدیک است.
(بحارالأنوار، ج 73، ص 308، ح37)
حدیث813
حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
جعل الله ... الجهاد عزا للإسلام، و الصبر معونه علی استیجاب الأجر
خداوند جهاد را موجب عزت و هیبت اسلام، و صبر را وسیله استحقاق و شایستگی پاداش حق تعالی قرار داد.
(احتجاج طبرسی، ج 1، ص 258)
حدیث814
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لَو کَانَ الرِّفقُ خَلقاً یُریَ مَا کَانَ مِمَّا خَلَقَ اللهُ شَیءٌ اَحسَنَ مِنهُ.
اگر مدارا مخلوقی بود که دیده می شد هیچ مخلوقی از مخلوقات خدا از او نیکوتر نبود.
(جهاد با نفس، ح 274)
حدیث815
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَحسَنُ العَدلِ نُصرَهُ المَظلومِ
بهترین عدالت یاری مظلوم است.
(غررالحکم، ج2، ح 2977)
حدیث816
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
أَمَرَنی رَبّی بِمُداراهِ النّاسِ کما أَمَرَنی بِأَداءِ الفَرائِضِ.
پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است.
(کافی، ج 2، ص 117، ح 4.)
حدیث817
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
عَدلُ ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَهِ سَبعینَ سَنَهً قِیامِ لَیلِها وَ صِیامِ نَهارِها
ساعتی عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است که شب هایش به نماز و روزهایش به روزه بگذرد.
(مشکاه الأنوار، ص 544)
حدیث818
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
القَنَاعَهُ مَالٌ لا یَنفَدُ؛
قناعت مالی است که تمام شدنی نیست.
(جهاد با نفس، ح 299)
حدیث819
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
أَمَرَنی رَبّی بِمُداراهِ النّاسِ کما أَمَرَنی بِأَداءِ الفَرائِضِ.
پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است.
(کافی، ج 2، ص 117، ح 4.)
حدیث820
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
عَدلُ ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَهِ سَبعینَ سَنَهً قِیامِ لَیلِها وَ صِیامِ نَهارِها
ساعتی عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است که شب هایش به نماز و روزهایش به روزه بگذرد.
(مشکاه الأنوار، ص 544)
حدیث821
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن رُزِقَ تُقیً فَقَد رُزِقَ خَیرَ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ
هر کس تقوا روزی اش شود، خیر دنیا و آخرت روزی او شده است.
(نهج الفصاحه، ح 3015)
حدیث822
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ أجوَدَ النَّاسِ مَن أعطیَ مَن لا یرجُو؛
بخشنده ترین مردم کسی است که به آنکه چشم امید به او نبسته، بخشش کند.
(کشف الغمّه، ج2، ص239 )
حدیث823
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مِن عَلامَهِ اَحَدِهِم (المُتَقینَ) اَنَّک تَری لَهُ قُوَّهً فی دینٍ... وَحِرصا فی عِلمٍ وَعِلما فی حِلمٍ
از نشانه های پرهیزکاران این است که می بینی در دین نیرومند ... در کسب دانش حریص و دارای علم همراه با بردباری اند.
(نهج البلاغه، خطبه 193)
حدیث824
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
انَّ امیر المومنین(علیه السلام) یَقُولُ: افضلُ العِبادَهِ العَفَاف؛
امیر المومنین(علیه السلام) می فرمودند:برترین عبادت پاکدامنی است.
(جهاد با نفس، ح 211)
حدیث825
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ اللّه َ یحِبُّ مِن عِبادِهِ الغَیورَ؛
خداوند بندگان غیرتمند خود را دوست دارد.
(نهج الفصاحه، ح 752)
حدیث826
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
قَالَ رَسُول اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): إنَّ اللهَ یُحِبُّ الحَییَّ الحَلِیمَ العَفِیفَ المُتَعَفِّفَ؛
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: خداوند دوست می دارد کسی را که با حیا، بردبار، پاکدامن، و باز ایستنده ی از حرام باشد.
(جهاد با نفس، ح 257)
حدیث827
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
مَا حَسَنَهُ الدُّنیا إلّا صِلَهُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛
خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.
(بحار الأنوار، ج46، ص 291)
حدیث828
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
الصَّبرُ یُنَاضِلُ الحِدثَانَ وَ الجَزَعُ مِن أعوَانِ الزَّمَانِ؛
صبر به سوی سختی های زمانه تیر می افکند و بی تابی از یاری کنندگان ِ زمانه است.
(جهاد با نفس، ح 253)
حدیث829
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
حُسنُ البِشرِ یذهَبُ بِالسَّخِیمَهِی
خوش رویی کینه را از بین می برد.
(کافی، ج2 ، ص 103)
حدیث830
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
الصَّبرُ مِفتاحُ الدَّرک وَ النُّجحُ عُقبَی مَن صَبَرَ؛
صبر کلید رسیدن است و کامیابی سرانجام کسی که صبر می کند.
(بحارالأنوار، ج75، ص45)
حدیث831
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
من أحَبِّ عِبادِ اللهِ إلَی اللهِ المُحسِنُ التَّوَّابُی؛
یکی از محبوبترین بندگان خدا در نزد خداوند کسی است که نیکوکار و بسیار توبه کننده باشد.
(جهاد با نفس، ح 836)
حدیث832
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلعَدلُ اَحلَی مِنَ الشَّهدِ وِ اَلیَنُ مِنَ الزُّبدِ وِ اِطیِبُ ریحاً مِنَ المِسکِ؛
عدل شیرین تر از عسل و نرم تر از کف و خوشبوتر از مشک است.
(جهاد با نفس، ح 342)
حدیث833
امام حسن (علیه السلام) فرمودند:
الخَیرُ الَذی لَا شَرَّ فیه ، الشُّکرُ مَع النِعمَه و الصَبرُ عَلی النازله
خیری که هیچ شری در آن نیست ، شکر بر نعمت و صبر بر مصیبت و ناگواری است.
(تحف العقول ، ص 237)
حدیث834
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
ثلاث یبلغن بالعبد رضوان الله تعالی : کثره الاستغفار ، و لین الجانب ، و کثره الصدقه
سه چیز است که بنده را به رضوان خدا می رساند : 1 - زیادی استغفار ، 2 - نرمخویی ، 3 - صدقه بسیار دادن.
(مستند الامام الجواد، ص 247)
حدیث835
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
التَّواضُعُ أن تُعطِیَ النّاسَ مَا تُحِبُّ أََََن تُعطاهُ.
تواضع آن است که آنچه را که دوست می داری مردم به تو عطا کنند، تو به مردم عطا کنی.
(جهاد با نفس، ح 289)
حدیث836
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
قِیلَ لِاَمِیرالمُومِنینَ مَا الزُّهدُ فِی الدُّنیا؟ قَالَ : تَنَکّب حَرَامهَا.
از امیر المومنین پرسیده شد که : زهد در دنیا چیست؟ فرمود: اعراض و دوری کردن از حرام خدا.
(جهاد با نفس، ح 621 )
حدیث837
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
رَأیتُ الْخَیرَ کُلَّهُ قَدْ اجْتَمَعَ فی قَطْعِ الطَّمَعِ عَمّا فی أیدی النّاسِ.
هم? خوبیها را در بریدن طمع از آنچه در دست مردم است دیدم.
(بحارالأنوار، ج52، ص2)
حدیث838
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
اَفضَل العِبادَه العَفَافُ
برترین عبادت، پاکدامنی است
(جهاد النفس، ح 211)
حدیث839
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
مَا حَسَنَهُ الدُّنیا إلّا صِلَهُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛
خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.
(بحار الأنوار، ج 46، ص291)
حدیث840
ان الله تعالی یحب السهل الطلیق؛
خداوند شخص آسان گیر نرم خو را دوست دارد .
(کنز العمال ، ج 3 ، ص 3)
حدیث841
حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
من أصعد إلی الله خالص عبادته، أهبط الله عزوجل إلیه أفضل مصلحته؛
پاداش خوشرویی در برابر مؤمن بهشت است و خوشرویی با دشمن ستیزه جو، انسان را از عذاب آتش باز می دارد.
(بحار الانوار ، ج 75 ، ص 401)
حدیث842
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
ما شیب شی ء بشی ء احسن من حلم بعلم
چیزی با چیزی نیامیخته است که بهتر از حلم با علم باشد.
(بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 172 )
حدیث843
امام موسی کاظم(علیه السلام) فرمودند:
التودد الی الناس نصف العقل؛
مهرورزی و دوستی با مردم، نصف عقل است.
(تحف العقول، ص 425)
حدیث844
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
أحسن الناس إیماناً أحسنهم خلقاً و ألطفهم باَهله، و اَنا اَلطفکم باَهلی؛
نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش خلق ترین و با لطفترین آنها نسبت به اهل خویش است.
(عیون اخبار الرضا2، 38)
حدیث845
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
انکم لن تسعوا الناس باموالکم فسعوهم باخلاقکم
با دارایی خود نمی توانید دل مردم را به دست بیاورید پس دلشان را با اخلاق (نیک) به دست آورید .
(نثرالدر،ج1ص123)
حدیث846
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
ثلاث ت_ورث المحبه: ال_دی_ن و الت_واضع والبذل؛
سه چیز است که محبت آورد: ق_رض دادن وف_روتن_ی و بخش_ش.
(تحف العقول،ص 316)
حدیث847
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ الخَلائق الرِّفقُ؛
بهترین خوبی ها رفق است(مهربانی و لطف با مردم).
(غررالحکم)
حدیث848
امام علی علیه السلام فرمودند:
لا یَعدَمُ الصَبورُ الظَّفَرَ و اِن طالَ بِهِ الزَّمان ؛
شخص صبور پیروزی را از دست نمی دهد و عاقبت به پیروزی می رسد اگر چه زمانی طولانی بر او بگذرد.
(جهاد النفس، ح251)
حدیث849
امام صادق علیه السلام فرمودند:
ثَلاث م_َن ک_ُن فیه ک_ان سَی_دا: کَظمُ الغیظ وَالعَف_وُ عَن المَسییء والصِّله بِ_النَف_سِ وَالم_ال؛
سه چیز است که در ه_ر که ب_اش_د آق_ا و س_رور است: خش_م ف_رو خ_وردن ،گذشت از بدک_ردار، کمک و صله رح_م ب_ا ج_ان و م_ال.
حدیث850
امام علی علیه السلام فرمودند:
العلم وراثه کریمه ، و الاداب حلل مجدده ، و الفکرمرآه صافیه؛
علم میراث گرانبهائی است و ادب لباس فاخر و زینتی است و فکر آئینه ای است صاف.
(نهج البلاغه)
حدیث851
امام علی علیه السلام فرمودند:
بِکَثرَهِ الصَّمتِ تَکون الهَیبَهُ، وَ بِالنَّصَفَهِ یَکثُر المُوَاصِلونَ
کثرت سکوت موجب ابهت و بزرگی است و انصاف مایه فزونی دوستان است.
حدیث852
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
التواضع نعمه لایحسد علیها؛
تواضع و فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.
(تحف العقول، ص489)
حدیث853
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که از ستمی که در حق او شده است گذشت کند، خداوند بجای آن در دنیا و آخرت به او عزت می بخشد.
امالی شیحضرت امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند:
نیکوکاری و صدقه دادن پنهانی فقر را از بین می برد، عمر را زیاد و هفتاد مرگ بد و ناگوار را دفع می کند.
میزان الحکمه، ج1، ص 475.
حدیث854
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نیکوکاری، کرداری اصلاحگر است.
غررالحکم، ح 554.
حدیث855
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سه چیز از درهای نیکوکاری است: سخاوتمندی دل، گفتار نیکو و شکیبایی در برابر آزار و اذیت.
تحف العقول، ص 8.
حدیث856
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
مؤمن بعد از انجام واجبات، عملی محبوب تر از خوش اخلاقی نزد خدای تعالی نمی آورد.
اصول کافی، ج2، ص 100.
حدیث857
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قناعت، ثروتی است تمام نشدنی.
کنزالاعمال، ح 7080.
حدیث858
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
میوه ی قناعت، میانه روی در کسب و کار است و خویشنداری، از دست دراز کردن به سوی مردم.
غررالحکم، ح 4634.
حدیث859
حضرت امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
هر که خشم خود را از مردم باز دارد، خداوند در روز قیامت از گناهان او در گذرد.
ثواب العمال، ص 161.
حدیث860
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
هر که خشم خود را نگه دارد، خداوند عیب او را بپوشاند.
اصول کافی، ج2، ص 109.
حدیث861
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
خدا و فرشتگان حتی مورچه در لانه اش و ماهی در دریا بر کسی که به مردم خیر و نیکی می آموزد، درود می فرستند.
کنزالعمال، ج10، ص 145.
حدیث862
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دلهای مردم گریزان است، به کسی روی می آورند که خوش رویی کند.
نهج البلاغه حکمت 50.
حدیث863
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که از ستمی که در حق او شده است گذشت کند، خداوند بجای آن در دنیا و آخرت به او عزت می بخشد.
امالی شیخ الطوسی، ص 182.
حدیث864
حضرت امام حسین (علیه السلام) می فرمایند:
با گذشت ترین مردم، کسی است که در زمان قدرت داشتن، گذشت کند.
الدره الباهره، ص 24.
حدیث865
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که خطای مسلمانی را ببخشد، خداوند در روز رستاخیز خطای او را ببخشد.
کنزالعمال، ج 7019.
حدیث866
حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بر عمر نیافزاید مگر نیکوکاری.
بحارالانوار، ج77، ص 166.
حدیث867
حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سه چیز از درهای نیکوکاری است: سخاوتمندی دل، گفتار نیکو و شکیبایی در برابر آزار و اذیت.
تحف العقول، ص 8.
حدیث868
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نیکوکاری، کرداری اصلاحگر است.
غررالحکم، ح 554.
حدیث869
حضرت امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند:
نیکوکاری و صدقه دادن پنهانی فقر را از بین می برد، عمر را زیاد و هفتاد مرگ بد و ناگوار را دفع می کند.
میزان الحکمه، ج1، ص 475.
حدیث870
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.
بحارالانوار، ج78، ص 53.
حدیث871
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
مؤمن بعد از انجام واجبات، عملی محبوب تر از خوش اخلاقی نزد خدای تعالی نمی آورد.
اصول کافی، ج2، ص 100.
حدیث872
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
اخلاق نیکو، روزی ها را زیاد می کند و میان دوستان انس و الفت به وجود می آورد.
غررالحکم، ح 4856.
حدیث873
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
آن مؤمن ایمانش کاملتر است، که اخلاقش نیکوتر باشد.
امالی شیخ طوسی، ص 140.
حدیث874
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):
حسن الخلق نصف الدین؛
خوی نیکو، نصف دین است.
الحضال، ج30، ص 106.
حدیث875
امام حسن(علیه السلام)می فرمایند:
نیکوترین نیکو، خلق نیکو است.
خصال شیخ صدوق، ص 29.
حدیث876
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
با ایمان ترین مردم، خوش اخلاق ترین آنها و مهر ورزترین شان به خانواده خود است.
بحارالانوار، ج71، ص 378.
حدیث877
امام حسین(علیه السلام)می فرمایند:
قناعت مایه ی آسایش تن است.
بحارالانوار، ج78، ص 128.
حدیث878
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
میوه ی قناعت، میانه روی در کسب و کار است و خویشنداری، از دست دراز کردن به سوی مردم.
غررالحکم، ح 4634.
حدیث879
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
قناعت، ثروتی است تمام نشدنی.
کنزالاعمال، ح 7080.
حدیث880
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خوشبخت ترین مردم، کسی است که با مردم به بزرگواری رفتار کند.
بحارالانوار، ج74، ص 185.
حدیث881
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ادب نیکو، سبب تزکیه اخلاق است.
غررالحکم، ح 5520.
حدیث882
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین میراث پدران برای فرزندان، ادب است نه مال و ثروت؛ زیرا ثروت از بین می رود و ادب می ماند.
اصول کافی، ج8، ص 150.
حدیث883
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین شرافت و افتخار خانوادگی، ادب نیکو است.
غررالحکم، ح 2949.
حدیث884
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) می فرمایند:
خیارکم ألینکم مناکبه و اکرمهم لنسائهم؛
بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر است و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشنده اند.
کنزالعمال، ج7، ص 225.
حدیث885
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الجهاد من اصبح لایهم بظلم احد؛
برترین جهاد آن است که آدمی صبح کند و در اندیشه ی ستم به کسی نباشد.
من لا یحضره الفقیه، ج4، ص 353.
حدیث886
قال الامام علی (علیه السلام):
قلوب الرجال و خشیه فمن تألفها اقبلت علیه؛
دلهای مردم گریزان است، به کسی روی می آورند که خوش رویی کند.
نهج البلاغه حکمت 50.
حدیث887
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
هر که خشم خود را نگه دارد، خداوند عیب او را بپوشاند.
اصول کافی، ج2، ص 109.
حدیث888
حضرت امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
هر که خشم خود را از مردم باز دارد، خداوند در روز قیامت از گناهان او در گذرد.
ثواب العمال، ص 161.
حدیث889
حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
قویترین مردم کسی است که با بردباری بر خشم خود چیره شود.
غررالحکم، ح 8756.
حدیث890
امام باقر(علیه السلام)می فرمایند:
زکاه العلم أن تعلمه عباد الله؛
زکات دانش، آموختن به بندگان خداست.
اصول کافی، ج1، ص 41.
حدیث891
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
اَطْعِمُوا الْمَرأَهَ فی شَهْرِها الَّذی تَلِدُ فیهِ التَّمْرَ فَاِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقیّا ؛
به زن، در ماهی که زایمان کرده ، خرما بدهید، چرا که فرزند او بردبار و پاک می شود .
مکارم الأخلاق ، ص 169 .
حدیث892
امام علی (علیه السلام):
کُلَّمَا ازْدادَ عِلْمُ الرَّجُلِ زادَتْ عِنایَتُهُ بِنَفْسِهِ وَ بَذَلَ فی ریاضَتِها وَ صَلاحِها جُهْدَهُ؛
هر اندازه دانش انسان بیشتر شود، توجه او به خودش بیشتر می گردد و در ریاضت و رشد و اصلاح نَفْس، کوشش بیشتری می نماید.
غرر الحکم ، ح 7204.
حدیث893
امام علی علیه السلام :
زیادَهُ الشُّکْرِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ وَ تَفْسَحُ فِی الاَْجَلِ ؛
شکرگزاری فراوان و صله رحم، عمر را زیاد می کنند و بر مُهلت زندگی می افزایند.
عیون الحکم والمواعظ، ص 275، ح 4999.
حدیث894
امام صادق علیه السلام :
اَلْبِرُّ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ یَعْمُرانِ الدّیارَ وَ یَزیدانِ فِی الاَْعْمارِ ؛
نیکوکاری و خوش اخلاقی، خانه ها را آباد و عمرها را طولانی می کنند.
کافی ، ج 2، ص 100، ح 8 .
حدیث895
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) :
اَلصَّدَقَهُ عَلی وَجْهِها وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَ اصْطِناعُ الْمَعْروفِ یُحَوِّلُ الشَّقاءَ سَعادَهً وَ یَزیدُ فِی الْعُمْرِ؛
صدقه دادن با مراعات شرایطش و خوبی کردن به پدر و مادر و انجام دادن کارهای نیک، بدبختی را به خوشبختی تبدیل می کند و بر عمر می افزاید.
کنزالعمال ، ح 4444 .
حدیث896
امام صادق علیه السلام :
ما نَعْلَمُ شَیْئا یَزیدُ فِی الْعُمْرِ اِلاّ صِلَهَ الرَّحِمِ، حَتّی اِنَّ الرَّجُلَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثَ سِنینَ فَیکونُ وَصولاً لِلرَّحِمِ فَیَزیدُ اللّه ُ فی عُمْرِهِ ثَلاثیْنَ سَنَهً فَیَجْعَلُها ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَهً، وَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَهً فَیَکونَ قاطِعا لِلرَّحِمِ، فَیَنْقُصُهُ اللّه ُ ثَلاثیْنَ سَنَهً وَ یَجْعَلُ اَجَلَهُ اِلی ثَلاثِ سِنینَ؛
ما، غیر از صله رحم، چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آن جا که گاهی عمر کسی سه سال است، و وقتی که اهل صله رحم می شود، خداوند هم سی سال بر عمرش می افزاید و آن را سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و عمرش را به سه سال، کاهش می دهد.
کافی ، ج 2، ص 152 ، ح 17 .
حدیث897
امام علی علیه السلام :
کَثْرَهُ اصطِناعِ الْمَعْروفِ تَزیدُ فِی الْعُمُرِ وَ تَنْشُرُ الذِّکْرَ ؛
زیاد کار نیک انجام دادن، عمر را می افزاید و نام را پرآوازه می سازد.
غررالحکم، ح 7113 .
حدیث898
خ الطوسی، ص 182.پیامبر صلی الله علیه و آله :
مَنْ سَرَّهُ اَنْ یُنْسَاَل_َهُ فی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فی رِزْقِهِ فَلْیَتَّقِ اللّه َ وَ لْیَصِلْ رَحِمَهُ؛
هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزی اش زیاد شود، تقوای الهی پیشه کند و صله رحم نماید.
بحارالأنوار ، ج 74، ص 102، ح 56 .
حدیث899
امام باقر علیه السلام :
اَ لْبِرُّ وَ الصَّدَقَهُ یَنْفیانِ الْفَقْرَ وَ یَزیدانِ فِی الْعُمْرِ وَ یَدْفَعانِ عَنْ صاحِبِهِما سَبعینَ میتَهَ سوءٍ ؛
کار خیر و صدقه، فقر را می بَرند، بر عمر می افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور می کنند.
ثواب الاعمال ، ص 141 .
حدیث900
امام صادق علیه السلام :
ثَلاثَهٌ اِنْ یَعْلَمُهنَّ الْمُؤمِنُ کانَتْ زیادَهً فی عُمُرِهِ وَ بَقاءَ النِّعْمَهِ عَلَیْهِ: تَطْویلُهُ فی رُکوعِهِ وَ سجودِهِ فی صلاتِهِ وَ تَطْویلُهُ لِجلوسِهِ عَلی طَعامِهِ اِذا اَطْعَمَ عَلی مائِدَتِهِ وَ اصْطِناعُهُ الْمَعْروفَ اِلی اَهْلِهِ؛
سه چیز است که اگر مؤمن از آنها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره مندی او از نعمت ها می شود: طول دادن رکوع و سجده، زیاد نشستن بر سر سفره ای که در آن دیگران را اطعام می کند و خوش رفتاری اش با خانواده.
کافی، ج 4، ص 49، ح 15.
حدیث901
پیامبر صلی الله علیه و آله :
مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فی کَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَیْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِی ءَ لَهُ فی اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فی رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُ_قِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ ؛
به هر کس، راستگویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر می افتد، روزیش زیاد می گردد، از عقلش بهره مند می شود و هنگام سئوال [مأموران الهی] پاسخ لازم به او تلقین می گردد.
اعلام الدین ، ص 265 .
حدیث902
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
اکملکم ایمانا احسنکم خلقا؛
آن کس از شما ایمانش کاملتر است که اخلاقش نیکوتر باشد.
بحارالانوار، ج71، ص 387.
حدیث903
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
بنده ایمان را به کمال نمی رساند مگر سه خصلت در او باشد: انفاق در هنگام تنگ دستی، انصاف دادن و سلام کردن.
کنزالعمال، ح 107.
حدیث904
امام رضا(علیه السلام)می فرمایند:
ان الإمامه زمام الدین، و نظام المسلمین و صلاح الدنیا، و عزالمؤمنین؛
امامت، زمام دین، رشته ی کار مسلمانان، صلاح و آبادانی دنیا و سرافرازی مؤمنان است.
اصول کافی، ج1، ص 200.
حدیث905
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
هر کس برای آموختن علم سر از خواب بردارد، فرشتگان سایه ی رحمت بر او می گسترانند، در زندگی او برکت به وجود می آید، و چیزی از روزی او کاسته نمی شود.
بحارالانوار/ج1/ص177.
حدیث906
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اکثروا من الصدقه ترزقوا.
صدقه زیاد بدهید، تا خداوند به شما روزی دهد.
بحارالانوار، ج77، ص 176.
حدیث907
حدیث908
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.
بحارالانوار، ج78، ص 53.
حدیث909
قال الإمام علی (علیه السلام) :
ثلاث من أبواب البر: سخاء النفس، وطیب الکلام، والصبر علی الأذی.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
سه چیز از درهای نیکی است: سخاوت نفس و نیکویی گفتار و شکیبایی در برابر آزار.
«المحاسن، ج 1، ص 66، ح 14»
رذایل اخلاقی
حدیث1
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
خَلَقَ اللّه ُ عز و جل التَّوانِیَ والکَسَلَ ، فَزَوَّجَهُما فَوُلِدَ بَینَهُمَا الفاقَهُ؛
خداوند سستی و تنبلی را آفرید و میان آن دو را پیوند داد ؛ پس از آن دو ، فقر زاده شد .
الفردوس : 2 / 188 / 2940
حدیث2
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند:
فای رجل لطم امراته لطمه، امرالله عزوجل مالک خازن النیران فیلطمه علی حر وجهه سبعین لطمه فی نار جهنم؛
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند .
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 250 .
حدیث3
قال رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) :
إن أکثر الناس ذنوبا یوم القیامه أکثرهم کلاما فیما لا یعنیه.
پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:
بیشترین گناه را در روز قیامت آن مردمی دارند که بیشتر سخنان بیهوده می گویند.
«کنز العمال، ح 8293»
حدیث4
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : أکثر الناس ذنوبا أکثرهم کلاما فیما لا یعنیه.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: گناه کار ترین مردم کسانی هستند که بیشتر بیهوده گویی می کنند.
«الترغیب و الترهیب، ج 3، ص 540، ح 51»
حدیث5
قال الإمام علی - علیه السلام - : سوء المنطق یزری بالبهاء و المروه.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زشت گویی شکوه و مروت را لکه دار می کند.
«غررالحکم، ح 5621»
حدیث6
قال الإمام علی - علیه السلام - : سنه اللئام قبح الکلام.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: شیوه ی فرومایگان زشت گویی است.
«غررالحکم، ح 5551»
حدیث7
قال الإمام علی - علیه السلام - : من ساء لفظه ساء حظه.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر کس سخنش بد باشد، بهره بد برد.
«غررالحکم، ح 9173»
حدیث8
قال الإمام علی - علیه السلام - : من ساء کلامه کثر ملامه.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که گفتارش بد باشد، ملامت بسیار شنود.
«غررالحکم، ح 8496»
حدیث9
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
أیُّ داءٍ أدوی مِنَ البُخلِ ؛
کدامین درد ، دردناک تر از تنگْ چشمی است؟!
فقه الرضا علیه السلام ، ص 277 .
حدیث10
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
آفَهُ السَّماحَهِ المَنُّ ؛
آفت بخشش ، منّت گذاری است .
معدن الجواهر ، ص 59 .
حدیث11
قال الامام الصادق - علیه السلام - : حَرُمَ الحَرِیصُ خَصلَتَینِ وَ لَزَمَتهُ خَصلَتَانِ: حَرُمَ القِنَاعَهَ فَافتَقَدَ الرَّاحَهَ، وَ حَرُمَ الرِضَا فَافتَقَدَ الیَقِینَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: آزمند از دو خصلت محروم شده و در نتیجه دو خصلت را با خود دارد: از قناعت محروم است و در نتیجه آسایش را از دست داده است، از رضایت و خرسندی محروم است و در نتیجه یقین را از کف داده است.
«خصال، ص 69، ح 104»
حدیث12
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : الحَرِیصُ مَحرُومٌ، وَ هُوَ مَعَ حِرمَانِهِ مَذمُومٌ فی أیِّ شَئٍ کَانَ، وَ کَیفَ لا یَکُونُ مَحرُوماً و قَد فَرَّ مِن وِثَاقِ اللهِ تَعَالی؟
پیامبر خدا - صلی الله علیه وآله - فرمودند: آدم حریص همیشه محروم است و افزون بر محروم بودن، در هرکاری که می کند نکوهیده است و چگونه محروم نباشد در حالی که از بند خدا گریخته است؟
«مصباح الشریعه، ص 187»
حدیث13
قال الامام الحسن - علیه السلام - وَ قَد سَأَلَهُ اَبُوهُ عَنِ الفَقرِ، اَلحِرصُ وَالشَّرَهُ.
امام حسن - علیه السلام - در پاسخ به پدر بزرگوارشان که پرسیدند: فقر چیست؟ فرمودند: آزمندی و سیری ناپذیری.
«معانی الأخبار، ص 244»
حدیث14
قال الامام علی - علیه السلام - : الحِرْصُ أَحَرُّ مِنَ النَّارِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: حرص سوزنده تر از آتش است.
«جامع الأخبار، ص 383، ح 1071»
حدیث15
قال الامام علی - علیه السلام - : إظهَارُ الحِرصِ یُورِثُ الفَقرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: حرص زدن موجب فقر می شود.
«بحار الانوار، ج 73، ص 162»
حدیث16
قال الإمام علی - علیه السّلام - : حبُّ الدنیا یوجِبَ الطمع.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: دوستی دنیا سبب طمع می شود.
«غرر الحکم، ص 142»
حدیث17
قال الامام علی - علیه السّلام - : لَحُبُّ الدنیا صَمَّت الأسماعَ عن سماعِ الحکمهِ و عَمِّیَت القلُوب عن نورِ البصیرهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: البته دوستی دنیا گوشها را از شنیدن حکمت کر می کند و دلها را از دیدن نور بصیرت کور می کند.
«غرر الحکم، ص 65»
حدیث18
قال الامام علی - علیه السّلام - : حبُّ الدنیا یُفسِد العقلَ، و یُهِمُّ القّلبَ عن سماعِ الحکمهِ، و یُوجب الیمَ العقاب.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: دوستی دنیا عقل را فاسد و دل را از شنیدن حکمت اندوهگین می سازد و موجب عذاب دردناک می شود.
«مستدرک الوسائل، ج 12، ص 42»
حدیث19
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : مَثَلُ الحَریصِ عَلَی الدنیا مَثَل دُودَهِ القَزّ، کُلَّما اِزادادَت مِنَ القَزِّ علی نَفسِها لَفّاً کان أَبعَدَ لها من الخروج حتی تَموتَ.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: شخص حریص بر دنیا مانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر ابریشم بر خود می پیچید راه خروجش دورتر و بسته تر می گردد تا اینکه بمیرد.
«الکافی، ج 2، ص 316»
حدیث20
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : من کَثُر اِشْتِباکُه بالدنیا کان أشَدُّ لِحَسْرَتَهِ عند فراقِها.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هر که به دنیا بیشتر آلوده باشد شدت افسوسش هنگام جدائی از آن بیشتر است.
«الکافی، ج 2، ص 230»
حدیث21
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : من تعلَّقَ قلبُه بالدُّنیا تَعَلَّقَ قَلْبُه بثلاثٍ خصال: هَمٌّ لا یَفنی، و أَمَل لا یُدرَکُ، و رجاءٌ لا یُنالُ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هر کس به دنیا دل بندد به سه خصلت دل بسته می شود: 1. اندوهی که پایان ندارد. 2. آرزوئی که درک نشود. 3. امیدی که بدان نرسد.
«الکافی، ج 2، ص 230»
حدیث22
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : ما فَتَحَ اللهُ علی عبدٍ باباً من امرِ الدنیا إلا فَتَحَ اللهُ علیه من الحرصِ مِثلَه.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: خداوند دری از امور دنیا را بر بنده نگشاید جز اینکه مانند آن دری از حرص بر او بگشاید.
«الکافی، ج 2، ص 319»
حدیث23
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : رَأسُ کلِّ خطیئهٍ حبُّ الدنیا.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: سرآغاز هر گناه، دوستی دنیا است.
«الکافی، ج 2، ص 315»
حدیث24
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : . . . الحُبُّ أَفضَلُ مِنَ الخَوفِ ثُمَّ قالَ وَ الله ما أَحبَّ اللهَ مَن أَحبَّ الدُّنیا وَ والَی غَیرَنا وَ مَن عَرَفَ حَقَّنا و أحبَّنا فَقَد أَحبَّ اللهَ تَبارکَ و تَعالَی.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: دوستی از ترس برتر است سپس فرمودند: سوگند به خدا کسی که دنیا را دوست داشته باشد خدا را دوست نداشته است و غیر ما را دوست داشته و کسی که حق ما را شناخته و ما را دوست داشته باشد البته خدای تبارک و تعالی را دوست داشته است.
«الکافی، ج 8، ص 128»
حدیث25
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : إنه ما سَکَنَ حبُّ الدنیا قَلْبَ عَبدٍ إلا التاطَ فیها بثلاث: شُغلٍِ لا ینفَدُ عناءهُ، و فقرٍ لا یُدرک غِناه، و أملٍ لا ینالُ مُنْتهاه.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: دوستی دنیا در دل بنده ای جای نگرفت جز اینکه سه خصلت در آن پیوسته وجود دارد: 1. مشغولیتی که رنجش پایان نپذیرد. 2. فقری که توانگریش درک نشود. 3. آرزوئی که به پایانش نرسد.
«بحارالانوار، ج 74، ص 188»
حدیث26
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : إن أولَ ما عُصِیَ الله عزوجل به ستٌّ: حبُّ الدنیا و حبَّ الرئاسه و حبُ الطعامِ و حبُّ النَومِ و حبُّ الراحهِ و حبُّ النساءِ.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: سرآغاز نافرمانی خدا - عزوجل - شش چیز است: 1. دوستی دنیا. 2. دوستی ریاست. 3. دوستی خوراک. 4. دوستی خواب 5. دوستی راحتی 6. دوستی زنان.
«الکافی، ج 2، ص 289»
حدیث27
قال الامام علی - علیه السّلام - : مِنْ اَقْبَحِ الکِبرِ، تکبُّرُ الرَّجُلِ علی ذَوی (ذی) رَحِمِهِ وَ اَبناءِ جنسِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از زشت ترین تکبرها، تکبر کسی است که در برابر خویشان و همنوعان خود تکبر می ورزد.
«عیون الحکم و المواعظ، ص 473»
حدیث28
قال الامام علی - علیه السّلام - : الکِبرُ مَصیَدَهُ اِبلیسَ العُظمی.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: تکبر دام بزرگ شیطان است.
«نهج البلاغه، خطبه 192»
حدیث29
قال الامام علی - علیه السّلام - : من تکبَّرِ النّاسِ ذَلَّ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر کس بر مردم تکبر بورزد ذلیل می شود.
«بحارالانوار، ج 77، ص 235»
حدیث30
قال الامام علی - علیه السّلام - : لا یَتَعَلَّمُ مَن یتکَبَّرُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که تکبر می ورزد چیزی را نمی آموزد.
«غرر الحکم، ح 10586»
حدیث31
قال الامام علی - علیه السّلام - : اِستَعذُّوا باللهِ مِن لواقِحِ الکِبرِ... فَلَو رَخَّصَ اللهُ فی الکِبرِ لِاَحَدٍ مِن عِبادِهِ لَرَخَّصَ فیه لِخاصَّهِ اَنبیائِهِ وَ اَولیائِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: به خدا پناه ببرید از عواقب تکبر... . اگر خدا تکبر را برای احدی از بندگانش مجاز می دانست، بدون تردید برای خواص از انبیاء و اولیاء خود، تجویز می نمود.
«نهج البلاغه، خطبه 192»
حدیث32
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اکثر اهل جَهنمَ المتَکَبّروُنَ.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: بیشتر اهل دوزخ متکبران هستند.
«ثواب الاعمال، ص 502»
حدیث33
قال ابو جعفر - علیه السّلام - : الکِبرُ مَطایا النّار.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: کبر از مرکب های دوزخ است (که انسان را به جهنم می برد).
«ثواب الاعمال، ص 500»
حدیث34
قال الصادق - علیه السّلام - : ما من رجُلٍ تکبَّرَ او تَجَبَّرَ اِلا لِذِلّهٍ وَجَدَها فی نفسِهِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: کسی تکبر نمی ورزد جز آنکه کمبود و ذلتی در درون خود احساس می کند.
«الکافی، ج 3، ص 462»
حدیث35
قال الصّادق - علیه السّلام - : اَعظَمُ الکِبرِ اَن تَسَفَهَ الحقَّ وَ تَغَمِصَ النّاس.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: عظیم ترین حالت تکبر آن است که در برابر حق تجاهل ورزی (خود را به سفاهت بزنی) و مردم را نادیده بگیری.
«الکافی، ج 2، ص 311»
حدیث36
قال ابو عبدالله - علیه السّلام - : اِنَّ المُتکبّرینَ یَجعَلُونَ فی صُورَهِ الذّرِّ یَتَوَطَّأُهُمُ النّاس حتّی یَفرغَ اللهُ مِن الحساب.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: انسانهای متکبر در قیامت به صورت مورچگان پدیدار می گردند و زیر دست و پای مردم قرار می گیرند تا خداوند از حسابرسی فارغ گردد.
«الکافی، ج 3، ص 424»
حدیث37
قال الصادق - علیه السّلام - : اَلاِستِکبارُ هُوَ اوَّلُ مَعصیَهٍ عُصِیَ اللهُ بِهِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: تکبر ورزی، اولین گناهی است که به عنوان نافرمانی از خدا، صورت پذیرفته است.
«بحارالانوار، ج 60، ص 274»
حدیث38
قالَ سَئَلتُ ابا عبدِاللهِ - علیه السّلام - عن اَدنی الاِلحادِ قال: اِنَّ الکِبرَ اَدناهُ.
راوی می گوید از امام صادق - علیه السّلام - درباره کمترین درجه الحاد (بی دینی) سئوال کردم، امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: کمترین درجه الحاد، تکبر است.
«الکافی، ج 3، ص 423»
حدیث39
قال الباقر - علیه السّلام - : قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : ویلٌ لِمَن یَختالُ فی الارضِ یُعارضُ جَبّارَ السّمواتِ و الارضِ.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: پیامبر - صلّی الله علیه و آله - فرموده است: وای بر کسی که در زمین تکبر ورزد که با خدای جبار آسمانها و زمین به معارضه برخاسته.
«ثواب الاعمال، ص 627»
حدیث40
قال الامام علی - علیه السّلام - : الحِرصُ و الکِبرُ و الحَسَدُ دَواعٍ اِلی التَّقَحُّمِ فی الذُّنُوب.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: حرص و تکبر و حسد، انگیزه روی آوردن به گناه و عصیان می باشند.
«نهج البلاغه، حکمت 370»
حدیث41
قال الامام علی - علیه السّلام - : اِیّاک و الکِبرَ فَانَّهُ اَعْظَمُ الذُّنُوبِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از تکبر بر حذر باش، زیرا که تکبر بزرگترین گناهان است.
«غرر الحکم، ح 1985»
حدیث42
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنَّ مِنَ الغِیبَهِ أَن تَقُولَ فی أَخِیکَ مَا سَتَرَهُ اللهُ عَلَیهِ، وَ إنَّ مِنَ البُهتَانِ أَن تَقُولَ فی أخیکَ مَا لَیسَ فِیهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: غیبت آن است که در مورد برادرت آنچه را خدا پوشانده بیان کنی و بهتان آن است که آنچه در او نیست را به او نسبت دهی.
«بحار الانوار، ج 2، ص 248»
حدیث43
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إذَا اِتَّهَمَ المُؤمِنُ أخَاهُ اِنمَاثَ الإیمَانُ مِن قَلبِهِ کَمَا یَنمَاثُ المِلحُ فی المَاءِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود : هرگاه مؤمن به برادر (دینی) خود تهمت زند، ایمان در قلب او ناپدید می شود همچنان که نمک در آب حلّ می شود.
«الکافی، ج 2، ص 361»
حدیث44
قال الامام زین العابدین - علیه السلام - : مَن رَمَی النَّاسَ بِمَا فِیهِم رَمُوهُ بِمَا لَیسَ فِیهِ.
امام سجاد - علیه السلام - فرمودند: هر کس به مردم عیبی را که دارند نسبت دهد، مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند.
«بحار الانوار، ج 78، ص 160»
حدیث45
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَن اِتَّهَمَ أخَاهُ فی دِینِهِ فَلا حُرمَهَ بَینَهُمَا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمی ماند.
«الکافی، ج 2، ص 361»
حدیث46
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ... وَ أَمَّا عَلامَهُ الفَاسِقِ فَأَربَعَهٌ: اَللَّهوُ، وَ اللَّغوُ، وَ العُدوَانُ، وَ البُهتَانُ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: فاسق چهار نشانه دارد: (اشتغال به) لهو، لغو، دشمنی و بهتان.
«بحار الانوار، ج 1، ص 120»
حدیث47
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من بَهَّتَ مُؤمِناً أو مُؤمِنَهً أو قَالَ فِیهِ مَا لَیسَ فِیهِ أقَامَهُ اللهُ تَعَالی یَومَ القِیَامَهِ عَلَی تَلٍّ مِن نَّارٍ حَتَّی یَخرُجَ مِمَّا قَالَهُ فِیهِ.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزی بگوید که از آن مبراست خداوند در روز رستاخیز وی را بر تلّی از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره او برگردد.
«بحار الانوار، ج 75، ص 194»
حدیث48
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلمُؤمِنُ لا یَغُشُّ أخَاهُ وَ لا یَخُونُهُ وَ لا یَخذُلُهُ وَ لا یَتَّهِمُهُ وَ لا یَقُولُ لَهُ: أنَا مِنکَ بَرِئٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: مومن با برادر مومنش فریبکاری نمی کند و به او خیانت نمی ورزد و او را خوار نمی سازد و به او تهمت نمی زند و به او نمی گوید من از تو بیزارم.
«بحار الأنوار، ج 2، ص 143»
حدیث49
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن دَخَلَ مَدَاخِلَ السُوءِ اِتَّهَمَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که به جاهای بد رفت و آمد کند، مورد بدگمانی و تهمت واقع شود.
«بحار الانوار، ج 75، ص 91»
حدیث50
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلبُهتَانُ عَلَی البَرِئِ أعظَمُ مِنَ السَّمَاءِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بهتان زدن به آدم بی گناه (گناهش) بزرگتر از آسمان است.
«بحار الانوار، ج 78، ص 31»
حدیث51
قال الامام علی - علیه السلام - : لا قحَهَ کَالبُهتِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هیچ بی شرمی و وقاحتی چون بهتان زدن نیست.
«غرر الحکم، ح 4438»
حدیث52
قال الامام الصادق - علیه السلام - : لاتَمزَح فَیَذهَبَ نُورُک.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شوخی مکن؛ زیرا نورانیّتت از بین می رود.
«أمالی شیخ صدوق، ص 436»
حدیث53
قال الامام الصادق - علیه السلام - : اَلمِزَاحُ السَّبَابُ الأَصغَرُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شوخی، دشنام کوچک است.
«الکافی، ج 2، ص 665»
حدیث54
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلمِزَاحُ یُورِثُ الضَّغَائِنَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: شوخی، کینه بر جای می گذارد.
«تحف العقول، ص 86»
حدیث55
قال الامام علی - علیه السلام - : لِکلِّ شَئٍ بَذرٌ وَبَذرُ العَدَاوَهِ اَلمِزَاحُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر چیزی را بذری است و بذر دشمنی شوخی است.
«غرر الحکم، ح 7316»
حدیث56
قال الامام علی - علیه السلام - : فی السَّفَهِ وَکثرَهِ المِزَاحِ اَلخُرقُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: در سبک سری و شوخی زیاد، حماقت نهفته است.
«غرر الحکم، ح 6523»
حدیث57
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : بینما موسی - علیه السلام - جالسا إذ أقبل إبلیس ... قال موسی: فأخبرنی بالذنب الذی إذا أذنبه ابن آدم استحوذت علیه؟ قال: إذا أعجبته نفسه، واستکثر عمله، وصغر فی عینه ذنبه.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: موسی - علیه السّلام - نشسته بود که ابلیس نزد او آمد، موسی فرمودند: مرا از آن گناهی خبر ده که اگر آدمی مرتکبش شود تو بر او استیلا می یابی؟ ابلیس گفت: هر گاه خودپسند شود و عملش را زیاد بیند و گناهش در نظرش خَُرد آید.
«الکافی، ج 2، ص 314»
حدیث58
قال الإمام علی - علیه السلام - (من کتاب له إلی الحارث الهمدانی): احذر الغضب، فإنه جند عظیم من جنود إبلیس.
امام علی - علیه السّلام - (در نامه خود به حارث همدانی)، فرمودند: از خشم دوری کن، زیرا که خشم یکی از لشگریان بزرگ ابلیس است.
«نهج البلاغه، نامه 69»
حدیث59
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : من لم یبال ما قال وما قیل فیه فهو شرک شیطان، ومن لم یبال أن یراه الناس مسیئا فهو شرک شیطان، ومن اغتاب أخاه المؤمن من غیر تره بینهما فهو شرک شیطان ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کسی که اهمیت ندهد چه می گوید و درباره اش چه گفته می شود او شریک شیطان است و کسی که برایش مهم نباشد مردم او را بدکار ببینند (و بشناسند نیز) شریک شیطان است و کسی که از برادر مؤمن خود غیبت کند بی آن که میانشان ظلم و ستمی رفته باشد، شریک شیطان است و هر که شیفته حرام و شهوت زنا باشد شریک شیطان است.
«الخصال، ص 216»
حدیث60
قال الامام الرضا - علیه السّلام - : اِستماع الاَوتار مِنَ الکبائر.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: گوش دادن به (صدای) تارهای موسیقی از گناهان کبیره است.
«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 220»
حدیث61
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : الغناءُ یُنبِتُ النفاق فی القلب کما یُنبت النخلُ الطلع.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: غناء و آوازه خوانی نفاق و دروئی را در دل می رویاند همان گونه که درخت نخل، خوشه خرما را رویش می دهد.
«دعائم الاسلام، ج 2، ص 208»
حدیث62
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : الغِناءُ مِمّا وَعَدَاللهُ علیه النارَ و تلاهذه الآیه: و مِنَ الناس مَن یشتری لهوَ الحدیث لیُضِلَّ عن سبیل الله ... (لقمان، 6).
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: غنا و آوازه خوانی از جمله گناهانی است که خداوند برای آن وعده آتش داده است، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را می خرند تا دیگران را از روی نادانی از راه خدا گمراه کنند و آیات الهی را به استهزاء گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود».
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 226»
حدیث63
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : بیتُ الغناء بیتٌ لا تُؤمَنُ فیه الفجیعهُ و لا تُجابُ فیه الدَّعوهُ و لا تَدخلُه الملائکه.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: خانه ای که در آن غناء و ساز و آواز نواخته شود، از مصیبت ها و بلاهای دردناک در امان نیست و دعا در آن خانه مستجاب نمی گردد و فرشتگان به آن خانه وارد نمی شوند.
«دعائم الاسلام، ج 2، ص 280»
حدیث64
عن ابی عبدالله - علیه السّلام - فی قول الله تعالی: «و اجتنبوا قولَ الزُّور» (حج، 30)، قال: قول الزُّورِ الغِناء.
امام صادق - علیه السّلام - درباره سخن خداوند که می فرماید: «از گفتار باطل بپرهیزید» فرمودند: گفتار باطل همان غناء است.
«وسائل الشیعه، ج12، ص227»
حدیث65
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : شرُّ الاَصواتِ الغِناء.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: بدترین صداها، غناء (و آوازه خوانی) است.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 229»
حدیث66
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : الغناءُ مجلسٌ لاینظر اللهُ اِلی اَهلهِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: مجلس غناء مجلسی است که خدواند به اهل آن نظر (لطف و رحمت) نمی کند.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 288»
حدیث67
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : الغناءُ یورث النفاقَ و یُعقِبُ الفقر.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: غناء و آوازه خوانی باعث نفاق و دوروئی شده و فقر و تنگدستی را به دنبال دارد.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص230»
حدیث68
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : الغناءُ عُشُّ النفاق.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: غناء و آوازه خوانی، لانه نفاق و دوروئی است.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 227»
حدیث69
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : الغناءُ یُورِثُ الفقر.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: غناء و آوازه خوانی موجب فقر و تنگدستی می گردد.
«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 213»
حدیث70
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : اِستماعُ اللَّهو و الغناء یُنبِتُ النفاقَ کما یُنبت الماءُ الزَّرع.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: گوش کردن به چیزهای بیهوده و غناء و آوازه خوانی، نفاق را می رویاند همان گونه که آب کشتزار را می رویاند.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 236»
حدیث71
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : لا یَحِلُّ بیعُ الغِناء و لا شِراءُه و استماعُه نفاقٌ و تعلیمهُ کُفر.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: خرید و فروش (آلات) غناء و ساز وآواز حلال نیست و گوش دادن به آن، نفاق و دوروئی و آموزش دادنش، کفر و بی دینی است.
«دعائم الاسلام، ج 2، ص 209»
حدیث72
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : مَنْ اَنْعم الله علیه بِنعمهٍ فَجاءَ عند تلک النّعمه بِمِزمارٍ فقد کَفَرَها.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: کسی که خداوند به او نعمتی عطا فرماید و با وجود آن نعمت به نی و ساز و آواز روی آورد، کفران نعمت کرده است.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 233»
حدیث73
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : اَلمُغَنّیهُ ملعونهٌ و مَن آواها و أکَلَ کسبَها ملعونٌ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: زن آوازه خوان ملعون است و کسی که او را جای دهد و از درآمد آوازه خوانی او بخورد (روزی خود را بگذراند) نیز ملعون است.
«بحار الانوار، ج 79، ص 211»
حدیث74
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا تَدخلُ الملائکهُ بیتاً فیه خَمرٌ أو دفٌّ أو طَنبُور أو نَردٌ و لا یُستجابُ دعاءُ هُم و تَرتفِع عَنهم البرکهُ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: فرشتگان وارد خانه ای که در آن شراب یا دایره یا طنبور (نوعی از آلات موسیقی) و یا نرد (نوعی وسیله قمار) باشد، نمی شوند و دعای اهل آن خانه مستجاب نمی گردد و برکت از آنان برداشته می شود.
«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 218»
حدیث75
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یُحشَر صاحبُ الغناء مِن قبره اَعمی و اَخرس و اَبکم.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: دارنده (آلات) غناء و آوازه خوانی محشور می شود در حالی که کور و کر و لال است.
«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 219»
حدیث76
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یُحشرُ صاحبُ الطَّنبور یوم القیامهِ و هو أسودُ الوجهِ و بِیَده طنبورٌ من نار و فوقَ رأسه سبعون اَلف ملکٍ، بید کُلُّ ملکٍ مِقْمعَهُ یَضربون رأسَهُ و وجهَه.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: دارنده طنبور (نوعی از آلات موسیقی) روز قیامت محشور می شود در حالی که صورتش سیاه و در دستش طنبوری از آتش است و بالای سرش هفتاد هزار فرشته قرار دارند که در دست هر کدام از آنها عمودی آهنین است که بر سر و صورتش می زنند. «مستدرک الوسائل، ج 13، ص 219»
حدیث77
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنِ استمعَ اِلی اللَّهو یُذابُ فی اُذُنهِ الآنُک.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که به چیزهای لهو و بیهوده گوش فرادهد (روز قیامت) در گوشش سرب گداخته (و ذوب شده) ریخته می شود.
«دعائم الاسلام، ج 2، ص 210»
حدیث78
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ثلاثٌ یَقسینَ القلبَ: اِستماعُ اللَّهو و ... .
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سه چیز باعث قساوت و سنگ دلی می گردد: (یکی از آنها) گوش دادن به چیزهای لغو و بیهوده است.
«بحار الانوار، ج 79، ص 252»
حدیث79
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اَربعٌ یُفسِدنَ القلبَ و یُنبتنَ النفاقَ فی القلب کما یُنبِتُ الماءَ الشجرَ؛ اِستماعُ اللَّهو و ... .
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: چهار چیز است که قلب و روح را تباه و نفاق را در آن می رویاند، همچنان که آب، درخت را می رویاند؛ (یکی از آنها) گوش دادن به چیزهای لغو و بیهوده است.
«بحار الانوار، ج 79، ص 252»
حدیث80
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الغناءُ رُقْیَهُ الزّنا.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: غناء و آوازه خوانی، طلسم زناکاری است.
«بحار الانوار، ج 79، ص 247»
حدیث81
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : کان اِبلیسُ اَوّلَ مَن تَغَنّی.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: ابلیس نخستین کسی است که به غناء و آوازه خوانی پرداخت.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 231»
حدیث82
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : تَرکُ العِبَادَهِ یُقسِی القَلبَ تَرکُ الذِّکرِ یُمِیتُ النَّفسَ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: ترک عبادت، دل را سخت می کند، رها کردن یاد خدا، جان را می میراند.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120»
حدیث83
قال الامام الباقر - علیه السلام - : إِنَّ للهِ عُقُوبَاتٍ فی القُلُوبِ وَالأبدَانِ، ضَنکٌ فی المَعِیشَهِ وَ وَهنٌ فی العِبَادَهِ، وَ مَا ضُرِبَ عَبدٌ بِعُقُوبَهٍ أَعظَمَ مِن قَسوَهِ القَلبِ.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: خداوند را برای دلها و بدنها کیفرهایی است؛ تنگی در معیشت و سستی در عبادت و به هیچ بنده ای کیفری بزرگ تر از سنگ دلی چشانده نشده است.
«تحف العقول، ص 296»
حدیث84
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : شَرُّ العَمَی عَمَی القَلبِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بدترین کوری، کوری دل است.
«أمالی شیخ صدوق، ص 395»
حدیث85
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : لَعَنَ رسول الله - صلّی الله علیه و آله - رجلاً ینظر إلی فَرْجِ امرأهٍ لا تحلُّ له.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - مردی را که به عورت زن نامحرم نگاه کند، لعنت فرمود.
«وسائل الشیعه، ج 14، ص 138»
حدیث86
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَن نَظَرَ بعینِ هواه إفتَتَنَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که با چشم هوی و هوس نگاه کند، در فتنه و گناه افتد.
«غرر الحکم، ص 368»
حدیث87
قال الامام علی - علیه السّلام - : نَهی رسول الله - صلّی الله علیه و آله - أن ینظر الرجلُ إلی عوره أخیه المسلم و قال: من تأمَّل عورهَ أَخیه المسلم لَعَنَه سبعون ألف ملکٍ و نَهی المرأهَ إن تنظر إلی عورهِ المرأه.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - نهی فرمودند از این که مرد به عورت برادر مسلمانش نگاه کند و فرمودند هر کس با توجّه به عورت برادر مسلمانش نظر افکند، هفتاد هزار فرشته او را لعنت کنند، و همچنین نهی فرمودند از نگاه کردن زن به عورت زن دیگر.
«من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 9»
حدیث88
قال الامام الصادق - علیه السلام - : اَلیَأسُ مِن رَوحِ اللهِ أَشَدُّ بَرداً مِنَ الزَّمهَرِیرِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: نومیدی از رحمت خدا، سردتر از زمهریر است.
«بحار الأنوار، ج 72، ص 338»
حدیث89
قال الامام علی - علیه السلام - (فی صِفَهِ المُنَافِقِینَ): حَسَدَهُ الرَّخَاءِ وَ مُؤَکدُو البَلاءِ، وَ مُقنِطُو الرَّجَاءِ.
امام علی - علیه السلام - (در وصف منافقان) فرمودند: حسودانِ آسایش (دیگران) هستند و به گرفتاری (مردم) دامن می زنند و امید را به یأس می کشانند.
«نهج البلاغه، خطبه 194»
حدیث90
قال الامام علی - علیه السلام - : کلُّ قَانِطٍ آیِسٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر ناامیدی، ناکام است.
«غرر الحکم، ح 6842»
حدیث91
قال الامام علی - علیه السلام - : قَتَلَ القُنُوطُ صَاحِبَهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: ناامیدی، صاحب خود را می کشد.
«غرر الحکم، ح 6731»
حدیث92
قال الامام علی - علیه السلام - : فی القُنُوطِ اَلتَّفرِیطُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: نومیدی، موجب تفریط و تقصیر می شود.
«بحار الأنوار، ج 77، ص 211»
حدیث93
قال الامام علی - علیه السلام - : أَعظَمُ البَلاءِ اِنقِطَاعُ الرَّجَاءِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بزرگترین بلا, ناامیدی است.
«غرر الحکم، ح 2860»
حدیث94
قال الامام الحسن - علیه السلام - : اَلْغَفْلَهُ تَرکُکَ الْمَسْجِدَ، وَ طَاعَتُکَ الْمُفْسِدَ.
امام حسن - علیه السلام - فرمودند: غفلت آن است که مسجد رفتن (برای نماز) را ترک کنی و از شخص مفسد فرمان بری.
«بحار الانوار، ج 78، ص 115»
حدیث95
قال الامام علی - علیه السلام - : دَوَامُ الْغَفْلَهِ یُعْمِی الْبَصِیرَهَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: ادامه یافتن غفلت، دیده بصیرت را کور می کند.
«غررالحکم، ح 5146»
حدیث96
قال الامام الباقر - علیه السلام - : إِیَّاکَ وَ الْغَفْلَهَ، فَفِیهَا تَکُونُ قَسَاوَهُ الْقَلْبِ.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: از غفلت بپرهیز؛ زیرا که در آن، قساوت دل است.
بحار الانوار، ج 78، ص 164
حدیث97
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنْ غَلَبَتْ عَلَیْهِ الْغَفْلَهُ مَاتَ قَلْبُهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که غفلت بر او چیره گردد، دلش بمیرد.
«غررالحکم، ح 8430»
حدیث98
قال الامام علی - علیه السلام - : سکْرُ الْغَفْلَهِ وَ الْغُرُورِ أَبْعَدُ إِفَاقَهً مِنْ سُکِْرِ الْخَمُورِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: مستی غفلت و فریب، دیرتر از مستی شرابها زایل می شود.
«غررالحکم، ح 5651»
حدیث99
قال الامام علی - علیه السلام - : وَیْلٌ لمَنْ غَلَبَتْ عَلَیْهِ الْغَفْلَهُ، فَنَسِیَ الرِحْلَهَ وَ لم یَسْتَعِدَّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: وای بر کسی که غفلت بر او چیره آید و در نتیجه سفر (آخرت) را فراموش کند و خود را آماده نسازد.
«غررالحکم، ح 2656»
حدیث100
قال الامام علی - علیه السلام - : فی السُّکُونِ إلی الغفلَهِ اِغْتِرَارٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: روی آوردن به غفلت، موجب فریب خوردن است.
«غررالحکم، ح 6454»
حدیث101
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفلَهُ ضِدُّ الحَزْمِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، ضد هوشیاری است.
«غررالحکم، ح 1031»
حدیث102
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ فَقْدٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، موجب گم کردن (راه حق) است.
«غررالحکم، ح 85»
حدیث103
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ طَربٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، باعث آشفتگی (یا سرمستی) می شود.
«غررالحکم، ح 221»
حدیث104
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ تَکْسِبُ الاغْتِرَارَ، و تُدْنِی مِنَ الْبَوَارِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، فریب خوردگی می آورد و به هلاکت نزدیک می گرداند.
«غررالحکم، ح 2125»
حدیث105
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلْغَفْلَهُ ضَلالَهٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، گمراهی است.
«غررالحکم، ح 196»
حدیث106
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ ضَلالُ النُّفُوسِ و عُنْوَانُ النّحُوسِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، گمراهی جانها و سر لوحه شومی ها و نافرجامی هاست.
«غررالحکم، ح 1404»
حدیث107
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ شِیمَهُ النَّوکَی.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، خصلت احمقان است.
«غررالحکم، ح 897»
حدیث108
قال الامام علی - علیه السلام - : فَیَالَهَا حَسْرَهً عَلَی کُلِّ ذِی غَفْلَهٍ أنْ یَکُونَ عُمْرُهُ عَلَیْهِ حُجَّهً، وَ أنْ تُؤَدِّیَهُ أیَامُهُ إلی الشَّقْوَهِ!
امام علی - علیه السلام - فرمودند: ای دریغا بر هر غافلی که عمرش بر ضد او حجت باشد و روزهایش او را به سوی بدبختی کشاند!
«نهج البلاغه، خطبه 64»
حدیث109
قال الامام علی - علیه السلام - : الغَفْلَهُ أضَرُّ الاَعْدَاءِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غفلت، زیانبارترین دشمنان است.
«غررالحکم، ح 472»
حدیث110
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِذَا رَأَیتُمُ العَبدَ مُتَفَقِّداً لِذُنُوبٍ (النَّاسِ) نَاسِیاً لِذُنُوبِهِ، فَاعلَمُوا أَنَّهُ قَد مُکِرَ بِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر گاه دیدید بنده گناهان مردم را می جوید و گناهان خودش را از یاد برده است، بدانید که گرفتار مکر خدا شده است.
«مستطرفات السرائر، 569»
حدیث111
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَنْ دَخَلَهُ الْعُجْبُ هَلَکَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر که مبتلا به خودپسندی شود، نابود می گردد.
«الکافی، ج 2، ص 313»
حدیث112
قال الامام الصادق - علیه السلام - : لا جَهْلَ أَضَرُّ مِنَ العُجْبِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هیچ نادانی ای زیانبارتر از خودپسندی نیست.
«الاختصاص، ص 227»
حدیث113
قال الامام الهادی - علیه السلام - : العُجْبُ صَارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داعٍ إِلَی الغمطِ.
امام هادی - علیه السلام - فرمود: خودپسندی، (آدمی را) از طلب علم باز می دارد و به تحقیر دیگران فرا می خواند.
«بحار الانوار، ج 72، ص 199»
حدیث114
قال الامام علی - علیه السلام - : العُجْبُ هَلاکٌ، والصَبْرُ مَلاکٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمود: خودپسندی، مایه نابودی است و شکیبایی مایه سامان یافتن (کارها).
«الخصال، ص 506، ح 3»
حدیث115
قال الامام علی - علیه السلام - : الإِعْجَابُ ضِدُّ الصَّوَابِ، وآفَهُ الأَلْبَابِ.
امام علی - علیه السلام - فرمود: خودپسندی، دشمن درستی و آفت خردهاست.
«تحف العقول، ص 74»
حدیث116
قال الامام علی - علیه السلام - : آفَهُ الدِّینِ سُوءُ الظَّنِّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آفت دین بدگمانی است.
«غرر الحکم، 3924»
حدیث117
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن کَثُرَت رَیبَتُهُ کَثُرَت غَیبَتُهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه گمانهای بدش زیاد باشد، غیبتش (از مردم یا مردم از او) زیاد شود.
«غرر الحکم، ح 8094»
حدیث118
قال الامام علی - علیه السلام - : أَسوَأُ النَّاسِ حَالاً مَن لم یَثِق بِأَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ، وَلم یَثِق بِهِ أَحَدٌ لِسُوءِ فِعلِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آن کس از همه حال و روزش بدتر است، کسی است که به سبب بدگمانیش به هیچ کس اعتماد ندارد و به سبب بدرفتاریش هیچ کس به او اعتماد نمی کند.
«بحار الانوار، ج 78، ص 93»
حدیث119
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن غَلَبَ عَلَیهِ سُوءُ الظَّنِّ لم یَترُک بَینَهُ و بَینَ خَلِیلٍ صُلحاً.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه بدگمانی بر او چیره شود، بین او و دوستانش دوستی ای باقی نمی ماند.
«غرر الحکم، ح 8950»
حدیث120
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه بدگمان باشد، بدنهاد و بد طینت شود.
«غرر الحکم، ح 7792»
حدیث121
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن سَاءَت ظُنُونُهُ اِعتَقَدَ الخِیَانَهَ بِمَن لا یَخُونُهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه گمانهای بد برد، کسی را که به او خیانت نمی کند، خیانتکار شمارد.
«غرر الحکم، ح 8837»
حدیث122
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلرَّجُلُ السُّوءُ لایَظُنُّ بِأَحَدٍ خَیراً، لأنَّهُ لا یَرَاهُ إلا بِوَصفِ نَفسِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آدم بد، به هیچ کس خوشبین نیست ؛ زیرا همه را مانند خودش می بیند.
«غرر الحکم، ح 2175»
حدیث123
قال الامام علی - علیه السلام - : شَرُّ النَّاسِ مَن لا یَثِقُ بِأَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ، وَلا یَثِقُ بِهِ أَحَدٌ لِسُوءِ فِعلِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بدترین مردم کسی است که به سبب سوء ظنی که دارد به هیچ کس اعتماد نمی کند و دیگران نیز به سبب بد کرداریش به او اعتماد نمی کنند.
«غرر الحکم، ح 5748»
حدیث124
قال الامام علی - علیه السلام - : سُوءُ الظَّنِّ بِالمُحسِنِ شَرُّ الإِثمِ وَأَقبَحُ الظُّلمِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بدبینی به نیکوکار بدترین گناه و زشت ترین ستم است.
«غرر الحکم، ح 5573»
حدیث125
قال الامام علی - علیه السلام - : سُوءُ الظَّنِّ بِمَن لا یَخُونُ مِنَ اللُّؤمِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بدبینی به کسی که خیانت نمی کند، از پستی است.
«غرر الحکم، ح 5574»
حدیث126
قال الامام علی - علیه السلام - : سُوءُ الظَّنِّ یُفسِدُ الاُمُورَ وَیبعثُ عَلَی الشُّرُورِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بدگمانی کارها را تباه می کند و باعث روی آوردن به انواع بدیها می شود.
«غرر الحکم، ح 5575»
حدیث127
قال الامام علی - علیه السلام - : لا دِینَ لِمُسِئِ الظَّنِّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: برای بد گمان، دینی نیست (دین ندارد).
«غرر الحکم، ح 10511»
حدیث128
قال الامام علی - علیه السلام - مِن کِتَابِهِ لِلأَشتَرِ لَمَّا وَلاهُ مِصرَ: إِنَّ البُخلَ وَالجَورَ وَالحِرصَ غَرَائِزُ شَتَّی یَجمَعُهَا سُوءُ الظَّنِّ بِاللهِ، کُمُونُهَا فی الأَشرَارِ.
امام علی - علیه السلام - (در فرمان استانداری مصر به مالک اشتر) فرمودند: همانا بخل و ستم و آزمندی (حرص) خصلتهای گوناگونی هستند که منشأ آنها بدگمانی به خداست و در نهاد اشرار از مردمان نهفته اند.
«بحار الانوار، ج 77، ص 243»
حدیث129
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِنَمَّا الجًبَّارُ الملعُونُ مَن غَمَصَ النَّاسَ وَ جَهِلَ الحَقَّ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: جباری که مورد لعن است کسی است که مردم را خوار و سبک بشمارد و نسبت به حق نادانی ورزد.
«الکافی، ج 2، ص 311»
حدیث130
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَنْ حَقَّرَ مُومِناً لِقِلَّهِ مَالِهِ حَقَّرَهُ اللهُ فَلَم یَزَلْ عِنْدَ اللهِ مَحْقُوراً حَتَّی صَنَعَ یَتُوبَ مِمَّا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس مومنی را به خاطر کمی مالش تحقیر کند، خدا او را تحقیر خواهد نمود و پیوسته در نزد خدا تحقیر شده خواهد بود تا از کاری که انجام داده توبه نماید.
«الکافی، ج 2، ص 351»
حدیث131
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَنْ اِسْتَذَلَّ مُومِناً وَ حَقَّرَهُ لِقِلَّهِ ذَاتِ یَدِهِ وَ لِفَقْرِِهِ شَهَّرَهُ اللهُ یَوْمَ القِیامَهِ عَلَی رُوُوسِ الْخَلائِقِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس مومنی را به خاطر تنگدستی و ناداریش خوار شمارد، خداوند او را در برابر همه خلائق رسوا خواهد ساخت.
«ثواب الأعمال، ص 570»
حدیث132
قال الامام علی - علیه السلام - : و مَن تَکَبَّرَ حُقِّرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر کس تکبر ورزد، تحقیر گردد.
«نهج السعاده، ج 1، ص 54»
حدیث133
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالی یَقُولُ: مَنْ أَهَانَ لی وَلِیّاً فَقَدْ أَرْصَدَ لِمُحَارِبَتِی و اَنَا أَسْرَعُ شَئ إِلَی نُصْرَهِ أوْلِیَائِی.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خدای تبارک و تعالی می فرماید: هر که یکی از دوستان مرا خوار شمارد، آماده جنگ با من شده است و من در یاری دادن دوستدارانم شتابنده ترینم.
«الکافی، ج 2، ص 351»
حدیث134
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَنْ حَقَّرَ مُؤمِناً مِسْکِیناً لم یَزَلِ اللهُ لَهُ حَاقِراً مَاقِتاً حَتَّی یَرْجِعَ عَنْ مَحْقَرَتِِِِِِِِِِهِ إیَّاهُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر که مؤمن بینوایی را حقیر شمارد، خداوند پیوسته او را تحقیر کند و دشمنش دارد تا آن گاه که از تحقیر او دست بردارد.
«بحار الانوار، ج 72، ص 52»
حدیث135
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : أَمَرَنِی رَبِّی بِحُبِّ المَسَاکِینَ المُسلِمِینَ وَ اعلَمُوا أَنَّهُ مَن حَقَّرَ أَحَداً مِنَ المُسلِمِینَ أَلقَی اللهُ عَلَیهِ المَقتَ مِنهُ وَ المَحقَرَهَ حَتَّی یَمقُتَهُ النَّاسُ وَ اللهُ لَهُ أَشَدُّ مَقتاً.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: پروردگارم مرا فرمان داده به محبّت داشتن به مسلمانان فقیر و بدانید هر کس فردی از مسلمانان را تحقیر کند، خدا بر او غضبناک خواهد شد و او را خوار خواهد نمود تا مردم بر او غضب کنند و خدا غضبش بیشتر است.
«مستدرک سفینه البحار، ج 2، ص 334»
حدیث136
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : حَسبُ ابْن آدَمَ مِنَ الشَّرِ أَنْ یُحَقِّرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: در بدی فرزند آدم همین بس که برادر مسلمان خود را کوچک شمارد.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122»
حدیث137
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا تُحَقِّرَنَّ أحَداً مِنَ الْمُسْلِمِینَ، فَإِنَّ صَغِیرَهُمْ عِنْدَ اللهِ کَبِیرٌ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ مسلمانی را خوار و حقیر مشمار؛ زیرا کوچک آنان هم نزد خداوند بزرگ است.
«تنبیه الخواطر، ج 1، ص 31»
حدیث138
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ اِسْتَذَلَّ مُؤمِناً أَوْ مُؤمِنَهً أَوْ حَقَّرَهُ لِفَقْرِهِ أَوْ قِلَّهِ ذَاتِ یَدِهِ، شَهَّرَهُ اللهُ تَعَالی یَوْمَ القِیَامَهِ ثُمَّ یُفْضِحُهُ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس مرد یا زن مؤمنی را خوار و ذلیل شمارد و یا به سبب تهیدستی یا کم بضاعتی حقیر شمارد، خدای تعالی در روز رستاخیز او را انگشت نما و سپس رسوا و مفتضحش کند.
«بحار الانوار، ج 72، ص 44»
حدیث139
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ألا وَ مَنِ اسْتَخَفَّ بِفَقِیرٍ مُسْلِمٍ فَقَدْ اِسْتَخَفَّ بِحَقِّ اللهِ، وَ اللهُ یَسْتَخِفُّ بِهِ یومَ القِیَامَهِ إلا أنْ یَتُوبَ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: آگاه باشید که هر کس مسلمان فقیری را خوار و سبک بشمارد حق خدا را سبک شمرده و در روز قیامت خدا او را خوار و سبک خواهد نمود مگر اینکه توبه نماید.
«بحار الانوار، ج 72، ص 37»
حدیث140
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : إنّما الشَّحیح مَنْ منع حقَّ الله و أنفقَ فی غَیرِ حقِّ اللهِ عزّوجل.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: بخیل کسی است که از پرداخت حق خدا (مانند زکات و خمس) خودداری نموده، در راه غیر خدا بذل و بخشش می کند.
«معانی الاخبار، ص 246»
حدیث141
سُئلَ الامام الحسن - علیه السّلام - عن البُخل، فقال: هو أنْ یَری الرَّجلُ ما أنفقهُ تَلَفاً و ما أمسَکَهُ شرَفا.
از امام حسن - علیه السّلام - در مورد معنای بخل پرسیدند، حضرت فرمودند: بخل آن است که انسان آنچه را انفاق و خرج می کند از دست رفته و بیهوده بپندارد و آنچه را که نگه می دارد، مایه شرف و بزرگی بداند.
«بحار الانوار، ج 75، ص 113»
حدیث142
قال الامام الرّضا - علیه السّلام - : البَخیلُ بَعیدٌ مِن الله، بَعیدٌ من الجَنَّهِ، بَعیدٌ مِن النّاس، قریبٌ مِن النّار.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: انسان بخیل از خدا، بهشت و مردم دور و به آتش دوزخ نزدیک است.
«بحار الانوار، ج 68، ص 356»
حدیث143
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : جاهلٌ سَخِیٌّ أفضلُ مِن ناسکٍ بخیل.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: نادان با سخاوت و گشاده دست از پارسای بخیل، برتر است.
«بحار الانوار، ج 74، ص 288»
حدیث144
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : لا یَطمَعَنَّ البَخیلُ فی صِلَهِ الرَّحم.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: شخص بخیل نسبت به صله رحم رغبتی از خود نشان نمی دهد.
«بحار الانوار، ج 73، ص 304»
حدیث145
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : خیارُکُم سُمَحائکُم و شِرارُکُم بُخَلائکُم.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: بهترین شما، جوانمردان با سخاوت و بدترین شما، بخیلانتان هستند.
«بحار الانوار، ج 70، ص 307»
حدیث146
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : حَسْبُ البَخیلِ مِنْ بُخلِهِ سوء الظنِّ بِرَبِّهِ، مَن أیْقَنَ بالخَلَفِ جادَ بالعطیِّه.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: برای (گنه گار بودن) بخیل همین بس که به پروردگارش بدگمان است، کسی که به جایگزینی انفاق و بخشش از طرف خداوند یقین داشته باشد، نیکو بخشش می کند.
«بحار الانوار، ج 70، ص 307»
حدیث147
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : إنْ کانَ الخَلَفُ مِنَ الله عزّوجل حقّاً فَالبُخلُ لِماذا؟
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: اگر جایگزینی انفاق و بخشش از طرف خداوند حق است (که حق است)، پس بخل ورزیدن برای چه؟
«بحار الانوار، ج 75، ص 190»
حدیث148
قال الامام علی - علیه السّلام - : عَجِبتُ لِلبَخیلِ یَستَعجِلُ الفقرَ الذی مِنهُ هَرَبَ و یَفُوتُهُ الغِنَی الذی إیّاه طَلَبَ فَیَعیشُ فی الدّنیا عَیْشَ الفُقراء و یُحاسَبُ فی الاخرهِ حِسابَ الأغنیاء.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در شگفتم از برای شخص بخیل که می شتابد به سوی تنگدستی و فقری که از آن گریزان است و مال و ثروتی را که می جوید از دست می دهد، لذا در دنیا مانند فقیران زندگی می کند و در آخرت مانند توانگران به حسابش رسیدگی می شود.
«نهج البلاغه، حکمت 121»
حدیث149
قال الامام الرّضا - علیه السّلام - : البخل یُمَزِّقُ العِرض.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: بخل، انسان را رسوا و بی آبرو می کند.
«بحار الانوار، ج 78، ص 357»
حدیث150
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : البُخلُ أذمُّ الأخلاق.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بخل، مذموم ترین خلق و خوی است.
«بحار الانوار، ج 69، ص 199»
حدیث151
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یَنبغی لِلمُؤمن أنْ یکونَ بَخیلاً و لا جباناً.
رسول خدا- صلی الله علیه و آله - فرمودند: برای مؤمن شایسته نیست که بخیل و ترسو باشد.
«محجه البیضاء، ج 6، ص 74»
حدیث152
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : خصلَتانِ لاتَجتمعانِ فی مسُلِم: البُخل و سُوءُ الخلَق.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: دو خصلت است که در مسلمان جمع نمی شود: بخل و بد اخلاقی.
«بحار الانوار، ج 70، ص302»
حدیث153
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یَدخُلُ الجنَهَ بخیلٌ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بخیل، وارد بهشت نمی شود.
«محجه البیضاء، ج 6، ص 71»
حدیث154
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : أربعُ خصالٍ من الشِّقاء: جُمودُ العین و قَساوهُ القلب و بُعدُ الأمل و حُبُّ البقاء.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: چهار خصلت از شقاوت و بدبختی است: خشکی چشم، قساوت قلب (سنگدلی) و آرزوی دراز و دوستیِ باقی ماندن در دنیا.
«بحارالانوار، ج 70، ص 164»
حدیث155
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : یهرُمُ ابنُ آدم و تشبُّ منه اثنتان: الحرصُ و الأمل.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: آدمیزاد پیر می شود و دو چیز در او جوان می گردد: یکی حرص و آز و دیگری آرزوی دراز.
«مجموعه ورّام، ص 205»
حدیث156
قال الامام علی - علیه السّلام - : ما أطال عبدٌ الأملَ إلاّ أساءَ العَمَل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هیچ بنده ای آرزویش را طولانی نکرد، مگر این که کردارش را زشت نمود.
«بحارالانوار، ج 70، ص 166»
حدیث157
قال الامام علی - علیه السّلام - : انَّ أخوفَ ما أخافُ علیکم خصلتان: اِتِّباعُ الهَوی و طُولُ الأمَل، و أمّا اتّباعُ الهَوی فیصُدُّ عن الحق، و أمّا طول الأمَل فَیُنسِی الاخره.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بیش از هر چیز از دو خصلت بر شما نگران و ترسانم: هواپرستی و آرزوی دراز، چرا که هواپرستی حق را مسدود می کند و آرزوی دراز آخرت را از یاد می برد.
«تحف العقول، ص 224»
حدیث158
قال الامام الکاظم - علیه السلام - : مَنِ اقْتَصد وَ قَنَعَ بَقیتْ علیه النِّعمه و مَن بذَّر و أسرف زالتْ عنه النّعمه.
امام موسی کاظم - علیه السلام - فرمودند: کسی که در زندگی میانه روی و قناعت کند، نعمتش باقی می ماند، و کسی که اسراف و زیاده روی نماید، نعمتش زایل شود.
«تحف العقول، ص 301»
حدیث159
قال الامام العَسْکری - علیه السلام - : علیْکَ بِالاِقْتصاد و ایّاک و الاِسْرافَ فانَّه مِنْ فِعلِ الشَّیطنه.
امام حسن عسکری - علیه السلام - فرمودند: میانه روی کن و از اسراف برحذر باش؛ زیرا اسراف و زیاده روی از کارهای شیطان است.
«سفینه البحار، ج 1، ص 616»
حدیث160
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنَّ القصدَ أمرٌ یُحِبّهُ الله - عزَّ وَ جلَّ - و إن السَّرَف یُبغِضُه الله حتّی طَرحُک النَّواه فانّها تَصلح لشئ و حتّی صَبُّک شرابَک.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: میانه روی را خدای بزرگ و بلند مرتبه دوست دارد و بر اسراف و زیاده روی خشم می ورزد، حتی به اندازه دور انداختن هسته خرمایی؛ زیرا قابل مصرف است و یا به مقدار دور ریختن باقی مانده نوشیدنی.
«بحار الانوار، ج 71، ص 346»
حدیث161
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنّما الاسرافُ فیما أتلفَ المالَ و أضَرَّ بالبدن.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: اسراف آن است که مال را از بین ببرد و به بدن زیان برساند.
بحار الانوار، ج 75، ص 303
حدیث162
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنَّ السَّرَفَ یُورِثُ الفَقْرَ و إنَّ القصدَ یورث الغِنی.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: همانا اسراف، فقر و تنگدستی آورد و میانه روی بی نیاز گرداند.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 41»
حدیث163
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنَّ معَ الاِسراف قِلَّه البَرکه.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: به درستی که با اسراف و زیاده روی، کمی برکت است.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 361»
حدیث164
قال الامام الصادق - علیه السلام - : ... لِلْمُسرِف ثلاثُ عَلاماتٍ: یَشْترِی ما لیس له و یَلْبِسُ ما لیس له و یأکُلُ ما لیس له ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: اسراف کننده سه نشانه دارد: چیزهایی را می خرد و می پوشد و می خورد که در شأن او نیست.
«بحار الانوار، ج 72، ص 206»
حدیث165
قال الامام علی - علیه السّلام - : لیس لِبخیلٍ حبیبٌ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: شخص بخیل، دوست و رفیقی ندارد.
«غررالحکم، ص 315»
حدیث166
قال الامام علی - علیه السّلام - : أبْخَلُ النّاس مَن بَخِلَ علی نَفسِهِ بِمالِهُ و خَلَّفَه لِوارثِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخیل ترین مردم کسی است که با ثروتش بر خود بخل ورزد و آن را برای وارثش بر جای نهد.
«غررالحکم، ص 103»
حدیث167
قال الامام علی - علیه السّلام - : البخیلُ یَبْخلُ علی نَفسهِ بالیَسیرِ مِن دنیاهُ و یَسْمَحُ لِوارثهِ بِکلّها.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخیل جز به مقدار کمی از دارائی خود، بر خودش بخل می ورزد و (بعد از مدتی) تمام دارائی خود را به وارثش می بخشد.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث168
قال الامام علی - علیه السّلام - : البخیل أبداً ذلیلٌ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخیل، همیشه خوار و زبون است.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث169
قال الامام علی - علیه السّلام - : البخل جامعٌ لَمساوِی العُیوب و هو زِمامٌ یُقادُ به إلی کلِّ سُوء.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخل گرد آورنده بدی ها و عیب ها است و آن افساری است که انسان با آن به سوی هر بدی ای کشیده می شود.
«بحار الانوار، ج 73، ص 307»
حدیث170
قال الامام علی - علیه السّلام - : البُخلُ جِلبابُ المَسکَنَهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخل، جامه فقر و تهیدستی است.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث171
قال الامام علی - علیه السّلام - : البَخیلُ ذلیلٌ بینَ أعِزَّتِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: شخص بخیل میان دوستان و عزیزان خود، خوار و ذلیل است.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث172
قال الامام علی - علیه السّلام - : البُخلُ یُذِلُّ مُصاحِبَهُ و یُعِزُّ مُجانِبَهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخل، صاحب خود را خوار و ذلیل می کند و کسی را که از آن دوری کند، عزیز و ارجمند می دارد.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث173
قال الامام علی - علیه السّلام - : البَخیلُ یَسْمَحُ مِنْ عِرضِهِ بأکثَرِ ممّا أمْسَکَ مِنْ عَرضِهِ و یُضَیِّعُ مِن دینه أضعافَ ما حفظ مِن نَشَبِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخیل بیشتر از آنچه از مالش امساک می کند از آبرویش می بخشد و از دین خود چندین برابر دارائی و ثروتش تباه می سازد.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث174
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ بَخَلَ بِمالهُ ذَلَّ و مَنْ بَخَلَ بِدینِهِ جَلَّ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که در مال خود بخل ورزد، خوار و ذلیل گردد و آن کسی که نسبت به دین خود بخل ورزد، عزیز و بزرگوار شود.
«غررالحکم، ص 335»
حدیث175
قال الامام علی - علیه السّلام - : البُخلُ باخراجِ ما أفْترضه الله سُبْحانه من الأموالِ أقْبَحُ البُخل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخل ورزیدن نسبت به پرداخت آنچه خداوند سبحان (از اموال) واجب کرده است، زشت ترین نوع بخل است.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث176
قال الامام علی - علیه السّلام - : البخیل فی الدنیا مَذمومٌ و فی الآخره مُعذَّبٌ مَلوم.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بخیل در دنیا دچار مذمت و نکوهش و در آخرت گرفتار عذاب و سرزنش می شود.
«غررالحکم، ص 19»
حدیث177
قال الامام علی - علیه السّلام - : النظر إلی البخیل یُقسِی القَلبَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: نگاه کردن به شخص بخیل، باعث قساوت و تیر گی قلب می شود.
«بحار الانوار، ج 75، ص 53»
حدیث178
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اللّهمَّ إنّی أعوذ بِکَ مِنَ البُخل ... .
پیامبراکرم - صلی الله علیه و آله - در دعائی به خداوند عرضه می دارد: خدایا! پناه می برم به تو از بخل و تنگ نظری.
«محجه البیضاء، ج 6، ص 72»
حدیث179
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : حُرَّمتِ الجنهُ عَلی المَنّان و البخیل و القَتّات.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بهشت بر کسی که (بر مردم) منت می گزارد و نیز بر انسان بخیل و سخن چین حرام شده است.
«بحار الانوار، ج 70، ص 308»
حدیث180
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إتَّق الله وَ لاتُسْرِفْ و لا تُقَتِّر ولکِنْ بَینَ ذلک قَوامٌ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: تقوای الهی پیشه کن (و از خدا بترس) و اسراف مکن و برخود سخت مگیر، بلکه (میانه رو باش که) میانه روی مایه استواری است.
«تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 156»
حدیث181
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَن أنفق شیئاً فی غَیر طاعه الله فهو مُبذِّر و مَنْ أنفق فی سبیل الله فَهو مُقتصِد.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کسی که چیزی (مالی هر چند اندک) را در غیر راه خدا بدهد، اسراف کار و کسی که چیزی را در راه خدا بدهد، میانه رو است.
«بحار الانوار، ج 75، ص 302»
حدیث182
مِن کتابِ علی - علیه السلام - إلی زیاد: فدَعِ الإسراَف مُقتصداً و اذکُرْ فِی الْیَوم غداً و أمسِک مِن المال بقدر ضرورتک و قَدِّم الفَضلَ لَیوم حاجتک.
حضرت علی - علیه السلام - در نامه ای که برای زیاد نوشت، فرمودند: از اسراف بپرهیز و میانه روی را برگزین و از امروز به فکر فردا باش و به اندازه نیازمندی خود از مال (دنیا) نگهدار و زیادی آن را برای روز نیازمندیت (آخرت) پیش فرست.
«نهج البلاغه، نامه 21»
حدیث183
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَن أعطی فی غَیر حقّ فقد أسرف، و مَنْ منع مِنْ حقّ فقد قتر.
رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که در غیر راه حق هزینه کند، اسراف کرده است و کسی که از راه حق باز دارد (وخودداری کند)، سخت گیری کرده (و بخل ورزیده) است.
تفسیر نورالثقلین، ج 4، ص 31
حدیث184
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنِ اقْتصد فی مَعیشَته رَزَقَهُ الله و مَن بذَّر حرمه الله.
رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که در زندگی اش میانه روی کند، خدا او را روزی می دهد و کسی که اسراف و زیاده روی کند، محرومش سازد.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 259»
حدیث185
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا خیرَ فی السَّرَف و لا سَرَفَ فی الخیر.
رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: در اسراف و زیاده روی خیری نیست و در امور خیر اسراف نیست.
«بحار الانوار، ج 77، ص 169»
حدیث186
قال الامام علی - علیه السلام - : ذَرِ السَّرَفَ فانَّ المُسرفَ لایُحمَد جُودُه و لا یُرحَم فقره.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: اسراف و زیاده روی را واگذار؛ زیرا اسراف کننده نه بخشش اش ستایش می شود و نه به تهیدستی و فقرش ترحّم می شود.
«غررالحکم، ص 207»
حدیث187
قال الامام علی - علیه السلام - : ما فَوقَ الْکَفاف إسرافْ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آن چه از حد کفایت بیشتر باشد، اسراف و زیاده روی است.
«غررالحکم، ص 384»
حدیث188
قال الامام علی - علیه السلام - : وَیْحَ الْمُسرِفَ ما أبعدَه عن صَلاح نَفسه و استدراک أمره.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: وای بر اسراف کار که چقدر از مصحلت خویش و اصلاح کار خود، دور است.
«تصنیف غررالحکم، ص 359»
حدیث189
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنِ افْتَخَرَ بالتَّبذیر اُحتُقِر بالأفلاس.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: کسی که به زیاد ه روی افتخار کند، با فقر و تنگدستی خوار و زبون می گردد.
«غررالحکم، ص 332»
حدیث190
قال الامام علی - علیه السلام - : التّبذیرُ عنوانُ الفاقَه.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زیاده روی، مقدمه فقر و تنگدستی است.
غررالحکم، ص 21
حدیث191
قال الامام علی - علیه السلام - : الاسرافُ یُفنِی الجَزیلَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: اسراف، نعمت فراوان را نابود می سازد.
«غررالحکم، ص 15»
حدیث192
قال الامام علی - علیه السلام - : لا غِنی مع الاسْراف.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بی نیازی (و ثروت) با اسراف و زیاده روی حاصل نمی شود.
«غررالحکم، ص 116»
حدیث193
قال الامام علی - علیه السلام - : أقبحُ البَذلِ السَّرَف.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زشت ترین بذل و بخشش، اسراف و زیاده روی است.
غررالحکم، ص430
حدیث194
قال الامام علی - علیه السلام - : إنَّ إعطاءَ الْمال فی غیر حقّه تبذیرٌ و إسرافٌ و هو یَرفعُ صاحبَه فی الدّنیا و یَضَعَهُ فی الآخره.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بخشش های بی جا (از مال و ثروت) زیاده روی و اسراف است و آن مال بخشنده اش را در دنیا رفعت می دهد و در آخرت به زیر می کشد (خوار و ذلیل می کند).
نهج البلاغه، خطبه 126
حدیث195
عِنِ الْإِمامِ الرضا - علیه السّلام - قال: إِنَّ الله تَعَالی حَرَّمَ الْخَمْرَ لما فِیها مِنْ الْفَسادِ وَ بُطْلانِ الْعُقُولِ فِی الْحَقایِقِ وَذَهابِ الْحَیاءِ مِنَ الْوَجْهِ.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: خداوند متعال خمر را به خاطر ایجاد تباهی و عاجز ماندن عقول از درک حقایق و از بین رفتن حیاء، حرام نمود.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 137»
حدیث196
عِنِ الْإِمامِ الرضا - علیه السّلام - قال: مَنْ زَوَّجَ کرِیمَتَهُ لِشارِبِ الْخَمْرِ فَقَدْ قَطَعَ رَحِمَهُ.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: کسی که دختر خود را به آدم شراب خوار (به عنوان همسر) بدهد، حقیقتاً قطع رحم نموده است.
«مستدرک الوسائل، ج 3، ص 139»
حدیث197
قال مُحَمَّد بْنُ عَلِیٍّ - علیه السّلام - ... تَاللهِ أَفاعِیلُ الْخَمْرِ تَعْلُوا عَلی کلِّ ذَنْبٍ کما تَعْلُوا شَجَرَتُها عَلی کلِّ شَجَرَهٍ.
امام جواد - علیه السّلام - فرمودند: قسم به خدا، شرب خمر بالاترین (بزرگترین) گناهان است، چنان که درخت آن نیز بالای سایر درختان است.
«نور الثقلین، ج 5، ص 164»
حدیث198
قالَ اَلْاِمامُ الْباقِرُ - علیه السّلام - : لَعَنَ رَسُولُ اللهِ - صلَی الله علیه و آله - فِی الْخَمرِ عَشَرَهً غارِسَها وَحارِسَها وَعاصِرها وَشارِبَها، وَساقِیها وَحامِلَها وَالْمَحْمُولَهَ إِلَیْهِ وَبایِعَها وَمُشْتَرِیها وَآکلَ ثَمَنِها.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - ده کس را در مورد شراب نفرین کرد: باغبان، نگهبان، شراب ساز، میگسار، ساقی، حمل کننده، انباردار، خریدار، فروشنده، و کسی که سود آن را دریافت می دارد.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 165»
حدیث199
عَنْ أبِی عَبْدِاللهِ - علیه السّلام - قالَ: وَلا تَاْتِمَنْ عَلی شارِبِ الْخَمْرِ فَاِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ فِی کتابِهِ «وَلا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَکمْ» فَایُّ سَفِیهٍ أَسْفَهُ مِنْ شارِبِ الْخَمْرِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: به کسی که خمر می نوشد اعتماد نکن، زیرا خداوند در قرآن می فرماید: «اموال خود را به دست سفهاء ندهید» (و افزود): کدام سفیه و احمقی، سفیه تر از شراب خوار است.
«الکافی، ج 5، ص 299»
حدیث200
قالَ الامام الْباقِرُ - علیه السّلام - : مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ فَسَکرَ مِنْها لَمْ یَقْبَلِ اللهُ صَلاتَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَاِنْ تَرَک الصَّلاهَ فِی هذِهِ الْأَیَّامِ ضُوعِفَ عَلَیْهِ الْعَذابُ لِتَرْک الصَّلاهِ.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: کسی که شراب بنوشد و از آن مست شود تا چهل روز نماز او قبول نمی شود، پس اگر نمازی را در این روزها ترک کند، عقاب و کیفر وی نیز به خاطر ترک نماز، چند برابر خواهد شد.
«ثواب الأعمال، ص 551»
حدیث201
عَن الامام الباقر - علیه السّلام - قال: ما عُصِیَ اللهُ بِشَیْءٍ أَشَدُّ مِنْ شُرْبِ الْمُسْکرِ.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: نافرمانی نشده است خداوند به چیزی بدتر از شرب خمر.
«وسائل الشیعه، ج 17، ص 250»
حدیث202
عَن الامام علی - علیه السّلام - قالَ: أَرْبَعَهٌ لا تَدْخُلُ واحِدَهٌ مِنْهُنَّ بَیْتاً إِلاّ خَرِبَ وَ لَمْ یُعَمَّرْ الْخِیانَهُ وَالسِّرْقَهُ وَشُرْبُ الْخَمْرِ وَالزِّنا.
أمیرالمؤمنین - علیه السّلام - فرمودند: چهار چیز است که داخل نمی شوند در خانه ای مگر این که آن را خراب کنند، آنهم به گونه ای که قابل جبران نباشد: خیانت، دزدی، شراب و زنا.
«الخصال، ص 241»
حدیث203
عَنْ أمِیرِ الْمُؤْمِنینَ - علیه السّلام - قالَ: لَوْ وَقَعَتْ قَطْرَهٌ فِی بِئْرٍ فبنیتْ مَکانَها مَنارَهٌ لَمْ أؤُذن عَلَیْها.
أمیرالمؤمنین - علیه السّلام - فرمودند: اگر یک قطره شراب در چاهی افتد و پس از چندی آن چاه از بین برود و بجای آن مناره مسجدی بنیان شود. من بالای آن مناره اذان نخواهم گفت.
«سفینه البحار، ص 428»
حدیث204
عَنْ أمِیرِ الْمُؤْمِنینَ - علیه السّلام - قالَ: السُّکرُ أَرْبَعَهُ سُکراتٍ: سُکرُ الْمالِ وَسُکرُ النَّوْمِ وَسُکرُ الْمُلْک وَسُکرُ الشَّرابِ کلُّ مُسْکرٍ خَمْرٌ.
أمیرالمؤمنین - علیه السّلام - فرمودند: مستی چهار نوع است: مستی مال، مستی خواب، مستی قدرت و مستی شراب و هر چیزی که موجب مستی شود، آن «خمر» بشمار می آید.
«المواعظ العددیه، ص 307»
حدیث205
قالَ اَلْاِمامُ الصَّادِقُ - علیه السّلام - : ما بَعَثَ الله نَبِیّاً قَطُّ إِلاّ وَقَدْ عَلِمَ اللهُ أَنَّهُ إِذا أَکمَلَ لَهُ دِینَهُ کانَ فِیهِ تَحْرِیمُ الْخَمْرِ وَلَمْ تَزَلْ الْخَمْرُ حَراماً.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هیچ پیامبری مبعوث نگشت جز آنکه خدا او را آگاه کرد که آنگاه دین وی کامل می گردد که در آن «خمر» تحریم شده باشد، (به همین دلیل) هیچ گاه حرمت از خمر زائل نشده است.
«وسائل الشیعه، ج 7، ص 237»
حدیث206
عَن الامام الصادق - علیه السّلام - قالَ: ثَمَنُ الْخَمْرِ سُحْتٌ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: پولی که بابت قیمت خمر دریافت می شود حرام است.
«من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 171»
حدیث207
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : مَنْ سَلَّمَ عَلی شارِبِ الْخَمْرِ أَوْ عانَقَهُ أَوْ صافَحَهُ أَحْبَطَ اللهُ عَلَیْهِ عَمَلَ أَرْبَعِینَسَنََهٍ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: کسی که به شراب خوار سلام کند یا با او مصافحه نماید و یا با او معانقه کند، خداوند عبادات چهل سالش را نابود کند.
«لئالی الأخبار، ج 5، ص 216»
حدیث208
مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قالَ: سَئَلْتُ مِنَ الصَّادِقِ - علیه السّلام - لِمَ حَرَّمَ اللهُ الخَمْرَ؟ قالَ حَرَّمَ اللهُ الْخَمْرَ لِفِعْلِها وَ فَسادِهالِأَنَّ مُدْمِنَ الْخَمْرِ تُورِثُهُ الْإرْتَعاشَ وَ تَذْهَبُ بِنُورِهِ وَ تَهْدِمُ مُرُوَّتَهُ وَ ... .
مفضل بن عمر گوید: از امام صادق - علیه السّلام - پرسیدم چرا خداوند شراب را حرام نمود: امام - علیه السّلام - فرمودند: خدا شراب را حرام دانست، بخاطر فساد و تباهی ای که در آن است، چرا که آدمی بر اثر نوشیدن آن تعادل خود را از دست می دهد و ایمان او نابود می گردد و مروت وی نیز از بین می رود و به ارتکاب زنا با محارم و خونریزی می پردازد و هنگامی که مستی بر او قلبه کرد، قبح کردار زشت خویش را ادراک نمی کند.
«وسائل الشیعه، ج 17، ص 244»
حدیث209
عَن الامام الصادق - علیه السّلام - قالَ: ما اُحِبُّ أَنْ انظُرَ إِلَیْهِ وَلا أَشُمُّهُ فَکیْفَ أتَداوی بِهِ.
امام صادق - علیه السّلام - (در پاسخ طبیبی که می خواست با شراب امام را درمان کند) فرمودند: من دوست ندارم (حتی) آن را ببینم و استشمام کنم، پس چگونه به وسیله آن خود را درمان کنم؟
«من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 301»
حدیث210
قال رسول الله - صلَی الله علیه و آله - : کل مسکرٍ حرامٌ و ما اسکَرَ کثیرُه فقلیلُهُ حرامٌ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: هر مست کننده ای حرام است و چیزی که زیاد آن مایه مستی است، اندک آن نیز (گرچه به ظاهر مستی نیاورد) حرام خواهد بود.
«الکافی، ج 6، ص 408»
حدیث211
قالَ رَسُولُ اللهِ - صلَی الله علیه و آله - : مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلاهٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً فَاِنْ عادَ فَأَرْبَعِینَ لَیْلَهً مِنْ یَوْمِ شُرْبِها فَاِنْ ماتَ فِِی تِلْک الْأَرْبَعِینَ لَیْلَهً مِنْ غَیْرِ تَوْبَهٍ سَقاهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ مِنْ طِینَهِ خَبالٍ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که شراب می نوشد نماز وی تا چهل شبانه روز مقبول نیست و اگر بار دیگر لب به شراب زد بازهم تا چهل شبانه روز از زمان نوشیدنش، نماز وی مقبول نیست و اگر بدون «توبه» در این چهل روز بمیرد، خداوند متعال وی را از «طینت خبال» سیراب خواهد ساخت.
«تفسیر القمی، ج 1، ص 181»
حدیث212
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ فَأَجْلِدُوهُ فَاِنْ عادَ فَأَجْلِدُوهُ فَاِنْ عادَ الرَّابِعَهَ فَاقْتُلُوه.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: شراب خوار را تازیانه بزنید و اگر دوباره نوشید بازهم او را شلاق بزنید تا اینکه در مرتبه چهارم او را به قتل برسانید.
«تفسیر قمی، ج 1، ص 180»
حدیث213
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: مَنْ قَضی حاجَتَهُ فَکأَنَّما قَتَلَ أَلْفَ مُؤْمِنٍ أَوْ هَدَمَ الْکعْبَهَ أَلْفَ مَرَّهٍ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که حاجت شارب الخمر را برآورد، چنان است که هزار مؤمن را کشته است و هزار بار کعبه را تخریب کرده است.
«لئالی الأخبار، ج 5، ص 216»
حدیث214
قالَ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - : مَنْ أَطْعَمَ شارِبَ الْخَمْرِ لُقْمَهً مِنَ الطَّعامِ أَوْ شَرْبَهً مِنَ الْماءِ یُسَلِّطُ اللهُ فِی قَبْرِهِ حَیَّاتٍ وَ عَقارِبَ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که به شراب خوار غذا و یا آب دهد، خداوند در قبر بر او مارها و عقرب ها را مسلط می گرداند.
«لئالی الأخبار، ص 217»
حدیث215
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: و إِنْ مَرِضَ فَلا تَعودُوه وَ إِنْ ماتَ فَلا تَحضُروه.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: اگر شارب الخمر مریض شد، عیادتش نکنید و اگر مُرد، (در تشییع جنازه اش) حاضر نشوید.
«الکافی، ج 6، ص 397»
حدیث216
قالَ النَّبِیَّ - صلَی الله علیه و آله - : وَ مَنْ أقْرَضَهُ فَقَدْ أَعانَ عَلی قَتْلِ مُؤْمِنٍ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که مالی را به شارب الخمر قرض دهد، چنان است که در قتلمؤمنی دست دارد.
«لئالی الأخبار، ج 5، ص 217»
حدیث217
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: شارِبُ الْخَمْرِ مَلْعُونٌ، شارِبُ الْخَمْرِ کعَبَدَهِ الْأَوْثانِ یُحْشَرُ یَوْمَ الْقِیامَهِ مَعَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: شراب خوار ملعون است، شراب خوار مانند بت پرستان است و در روز قیامت با فرعون و هامان محشور می شود.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 14»
حدیث218
قالَ رَسُولُ اللهِ - صلَی الله علیه و آله - : ثَلاثَهٌ لا یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ: مُدْمِنُ خَمْرٍ، وَمُدْمِنُ سِحْرٍ وَ قاطِعُ رَحِمٍ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: سه کس داخل بهشت نمی شوند؛ شراب خوار، ساحر و قاطع رحم.
«نور الثقلین، ج 5، ص 41»
حدیث219
عَنِ النَّبِیَّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: یا عَلِیُّ جُعِلَتِ الذُّنُوبُ کلُّها فِی بَیْتٍ وَجُعِلَ مِفْتاحُها شُرْبُ الْخَمْرِ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: یا علی، تمام خباثت و بدیها در خانه ای قرار داده شده است و کلید آن خانهشراب است.
«بحار الأنوار، ج 77، ص 47»
حدیث220
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: سَلِّمُوا عَلی الْیَهُودِ وَالنَّصاری وَ لا تُسَلِّمُوا علی شارِبِ الْخَمْرِ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: به یهود و نصاری سلام کنید ولی به شراب خوار سلام نکنید.
«سفینه البحار، ص 428»
حدیث221
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: یا عَلِیُّ شارِبُ الخَمْرِ لا یَقْبَلُ عَزَّ وَجَلَّ صَلاتَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَاِنْ ماتَ فِی الْأَرْبَعِینْ ماتَ کافِراً.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: یا علی، خداوند عزوجل نماز آدم شراب خوار تا چهل روز قبول نمی کند و اگر در ظرف چهل روز بمیرد، کافر از دنیا رفته است.
«بحار الأنوار، ج 77، ص 47»
حدیث222
قال الامام الرضا - علیه السلام - : عِلَّهُ ضَربِ الزَّانِی عَلَی جَسَدِهِ بِأَشَدِّ الضَّربِ لِمُبَاشِرَتِهِ الزَّانِ، وَاستِلذَاذِ الجَسَدِ کلِّهِ بِهِ، فَجُعِلَ الضَّربُ عُقُوبَهً لَهُ، وَعِبرَهً لِغَیرِهِ، وَهُوَ أَعظَمُ الجِنَایَاتِ.
امام رضا - علیه السلام - فرمودند: علت آن که بر پیکر زناکار باید با سخت ترین ضربات تازیانه زد، این است که بدن مرتکب زنا شده و با تمام وجود از آن لذّت برده است. لذا تازیانه به عنوان کیفر بدن و درس عبرت برای دیگران قرار داده شده است و زنا بزرگترین جنایت است.
«عیون أخبار الرضا - علیه السلام -، ج 2، ص 97»
حدیث223
قال الامام الکاظم - علیه السلام - : یُجلَدُ الزَّانِی اَشَدَّ الجَلدِ وَجَلدُ المُفتَرِی بَینَ الجَلدَینِ.
امام کاظم - علیه السلام - فرمودند: زناکار را باید به سخت ترین ضربت تازیانه زد و افترا زننده را باید با ضربات متوسط حدّ زد.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 33»
حدیث224
قال الامام الرضا - علیه السلام - : حُرِّمَ الزِّنَا لِمَا فِیهِ مِنَ الفَسَادِ مِن قَتلِ الأَنفُسِ، وَذِهَابِ الأنسَابِ، وَتَرک التَّربِیَهِ لِلأَطفَالِ، وَفَسَادِ المَوَارِیثِ، وَمَا أشبَهَ ذَلِک مِن وُجُوهِ الفَسَادِ.
امام رضا - علیه السلام - فرمودند: زنا به علت مفاسدی که در بردارد مانند قتل نفس، از بین رفتن و مخدوش شدن اصل و نسب، ترک تربیت کودکان، تباه شدن موضوع ارث و میراث و امثال این مفاسد، حرام شده است.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 24»
حدیث225
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: در کتاب رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - یافتیم که: هنگامی که بعد از من زنا آشکار گردد، مرگهای ناگهانی زیاد شود.
«الکافی، ج 2، ص 374»
حدیث226
قال الامام الباقر - علیه السلام - لَمَّا سُئِلَ عَن رَجُلٍ اِغتَصَبَ اِمرَأَهً فَرجَهَا: یُقتَلُ مُحصِناً کانَ أَو غَیرَ مُحصِنٍ.
امام باقر - علیه السلام - در پاسخ به سؤال از حکم مردی که به زور به زنی تجاوز کند، فرمودند: باید کشته شود، خواه دارای همسر باشد یا نباشد.
«الکافی، ج 7، ص 189»
حدیث227
قال الامام علی - علیه السلام - : کذَبَ مَن زَعَمَ أَنَّهُ وُلِدَ مِن حَلالٍ وَ هُوَ یُحِبُّ الزِّنَا.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: دروغ می گوید کسی که زنا را دوست داشته باشد و خود را حلال زاده پندارد.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 114»
حدیث228
قال الامام الباقر - علیه السلام - : ثَلاثَهٌ لا یَقبَلُ اللهُ لَهُم صَلاهً: مِنهُم الدَّیُّوثُ الَّذِی یُفجَرُ بِاِمرَأَتِهِ.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: خداوند نماز سه نفر را نمی پذیرد: یکی از آنها مرد بی غیرت است که با زنش زنا می شود.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 115»
حدیث229
قال الامام الباقر - علیه السلام - : قِیلَ یَا رَسُولَ اللهِ: وَمَا الدَّیُّوثُ؟ قَالَ: اَلَّذِی تَزنِی اِمرَأَتُهُ وَ هُوَ یَعلَمُ.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: عرض شد ای رسول خدا بی غیرت کیست؟ حضرت فرمودند: مردی که زنش زنا می دهد و او از آن اطلاع دارد.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 144»
حدیث230
قال الامام علی - علیه السلام - : حَدُّ الزَّانِی أَشَدُّ مِن حَدِّ القَاذِفِ، وَحَدُّ الشَّارِبِ أَشَدُّ مِن حَدِّ القَاذِفِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: (ضربت) حدّ زناکار باید محکمتر از ضربت حدّ افترا زننده (به زنا) باشد و ضربت حدّ شراب خوار محکمتر از ضربت حدّ افترا زننده (به شراب خواری).
«بحار الأنوار، ج 79، ص 33»
حدیث231
قال الامام علی - علیه السلام - : فَرَضَ اللهُ ... تَرک الزِّنَا تَحصِیناً لِلنَّسَبِ وَتَرک اللَّوَاطِ تَکثِیراً لِلنَّسلِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: خداوند واجب فرمود ... ترک زنا را برای حفظ اصل و نسب وترک لواط را برای زیاد شدن نسل.
«نهج البلاغه، حکمت 252»
حدیث232
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلزِّنَا یُوَرِّثُ الفَقرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زنا، موجب فقر می شود.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 23»
حدیث233
قال الامام علی - علیه السلام - : أَلا اُخبِرُکم بِأَکبَرِ الزِّنَا؟ ... هِیَ اِمرَأَهٌ تُوَطِّئُ فَرَاشَ زَوجِهَا فَتَأتِی بِوَلَدٍ مِن غَیرِهِ فَتَلزَمُهُ زَوجَهَا، فَتِلک الَّتِی لا یُکلِّمُهَا اللهُ، وَلا یَنظُرُ إِلَیهَا یَومَ القِیَامَهِ، وَلا یُزَکیهَا وَلَهَا عَذَابٌ أَلِیمٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آیا شما را از بزرگترین زنا خبر ندهم؟ ... زنی که به شوهرخود خیانت کند و از بیگانه فرزندی بیاورد و او را به شوهر خود بچسباند. خداوند در روز قیامت با چنین زنی سخن نمی گوید و به او نمی نگرد و پاکش نمی کند و وی را عذابی دردناک باشد.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 26»
حدیث234
قال الامام علی - علیه السلام - : مَا زَنَی غَیُورٌ قَطُّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: غیرتمند، هرگز زنا نمی کند.
«نهج البلاغه، حکمت 305»
حدیث235
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَذَاباً یَومَ القِیَامَهِ رَجُلٌ أَقَرَّ نُطفَتَهُ فی رَحِمٍ تَحرُمُ عَلَیهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: سخت ترین عذاب را در روز قیامت، آن مردی دارد که به حرام با زنی نزدیکی کند.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 26»
حدیث236
قال الامام الصادق - علیه السلام - : عَلامَاتُ وَلَدِ الزِّنَا ثَلاثٌ سُوءُ المَحضَرِ وَ الحَنِینُ إِلی الزِّنَا وَ بُغضُنَا أَهلَ البَیتِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: نشانه های زنا زاده سه چیز است: بدگویی پشت سر دیگران، علاقه مندی به عملزنا و دشمنی با ما اهل بیت.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 19»
حدیث237
قال الامام الصادق - علیه السلام - : ثَلاثَهٌ لا یُکلِّمُهُمُ اللهُ تَعَالی وَلا یُزَکیهِم وَلَهُم عَذَابٌ أَلِیمٌ مِنهُمُ المَرأَهُ الَّتِی تُوَطِّئُ (عَلَی) فَرَاشَ زَوجِهَا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: سه کس اند که خدای متعال با آنان سخن نمی گوید و پاکشان نمی کند و آنان را عذابی دردناک است. یکی از آنها زنی است که به شوهر خود خیانت کند.
«ثواب الأعمال، ج 2، ص 312»
حدیث238
قال الامام الصادق - علیه السلام - (مِن أَسئِلَهِ الزِّندِیقِ عَنهُ - علیه السلام -): لِمَ حَرَّمَ اللهُ الزِّنَا؟ قَالَ: لِمَا فِیهِ مِنَ الفَسَادِ، وَذِهَابِ المَوَارِیثِ، وَاِنقِطَاعِ الأَنسَابِ لا تَعلَمُ المَرأَهُ فی الزِّنَا مَن أَحبَلَهَا، وَلا المَولُودُ یَعلَمُ مَن أَبُوهُ ... .
امام صادق - علیه السلام - (در پاسخ به سؤال زندیق که چرا زنا حرام شده است؟) فرمودند: چون مایه فساد و از بین رفتن ارث و میراث و انقطاع نسل است. در زنا زن نمی داند که از چه کسی حامله شده و فرزند نمی داند پدرش کیست، نه صله ارحام به جا آورده می شود و نه خویشاوندی ها معلوم است.
«بحار الأنوار، ج 103، ص 368»
حدیث239
قال الامام الصادق - علیه السلام - : اَلذُّنُوبُ الَّتِی تَحبِسُ الرِّزقَ، اَلزِّنَا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: (از جمله) گناهانی که جلو روزی را می گیرد، زناست.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 23»
حدیث240
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِذَا فَشَا الزِّنَا ظَهَرَت الزَّلازِلُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه زنا شیوع یابد، زمین لرزه ها پدیدار شود.
«التهذیب، ج 3، ص 148»
حدیث241
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِذَا کابَرَ الرَّجُلُ المَرأَهَ عَلَی نَفسِهَا ضُرِبَ ضَربَهً بِالسَّیفِ مَاتَ مِنهَا أَو عَاشَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه مردی به زور به زنی تجاوز کند، کیفرش یکضربت شمشیر است؛ خواه بر اثر آن بمیرد یا جان به در برد.
«الکافی، ج 7، ص 189»
حدیث242
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِنَّ لِوَلَدِ الزِّنَا عَلامَاتٍ: أَحَدُهَا بُغضُنَا أَهلَ البَیتِ، وَثَانِیهَا أَنَّهُ یَحِنُ إِلی الحَرَامِ الَّذِی خُلِقَ مِنهُ، وَثُالِثُهَا اَلاِستِخفَافُ بِالدِّینِ، وَرَابِعُهَا سُوءُ المَحضَرِ لِلنَّاسِ ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: زنا زاده نشانه هایی دارد: اول آن که با خاندان ما اهل بیت دشمنی می ورزد، دوم آن که به همان کار حرامی که بر اثر آن آفریده شده است (یعنی زنا) علاقه دارد، سوم آن که به دین اهمیتی نمی دهد، چهارم آن که از مردم به بدی یاد می کند. از برادران خود به بدی یاد نکند مگر کسی که از نطفه حرام یا از زنی که در حیض بوده به دنیا آمده باشد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 279»
حدیث243
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَن شَغَفَ بِمَحَبَّهِ الحَرَامِ وَشَهوَهِ الزِّنَا فَهُوَ شِرک شَیطَانٍ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کسی که شیفته حرام و شهوت زنا باشد شریک شیطان است.
«الخصال، ج 1، ص 217»
حدیث244
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مُدمِنُ الزِّنَا وَالسَّرقِ وَالشُّربِ کعَابِدِ وَثَنٍ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کسی که به زنا و دزدی و شرابخواری معتاد باشد، مانند بت پرست است.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 24»
حدیث245
قال الامام الصادق - علیه السلام - : أَوحَی اللهُ إِلی مُوسَی ... لا تَزنُوا فَتَزنِی نِسَاؤُکم وَمَن وَطِئَ فَرشَ اِمرِئٍ مُسلِمٍ وُطِئَ فَرَاشُهُ کمَا تَدِینُ تُدَانُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خداوند به موسی وحی فرمود ... زنا نکنید که زنانتان زنا می دهند و هر که به همسر مردی مسلمان خیانت کند به همسرش خیانت کنند، که به هر دست بدهی از همان دست می گیری.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 27»
حدیث246
قال الامام الصادق - علیه السلام - : عِفُّوا عَن نِسَاءِالنَّاسِ تُعَفُّ عَن نِسَائِکم.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: نسبت به زنان مردم عفیف باشید تا نسبت به زنان شما عفت ورزند.
«أمالی صدوق، ص 238، ح 6»
حدیث247
قال رَسُول الله - صلی الله علیه و آله - : إِنَّ أَخوَفَ مَا أَخَافُ عَلَی اُمَّتِی مِن عَمَلِ قَومِ لُوطٍ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بیشترین چیزی که برای امّتم از آن می ترسم، عمل قوم لوط است.
«الترغیب والترهیب، ج 3، ص 285»
حدیث248
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ثَلاثَهٌ لا یُکلِّمُهُم اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ ... : شَیخٌ زَانٍ، وَمَلِک جَبَّارٌ، وَ مُقِلٌّ مُختَالٌ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سه کس اند که خدای عزوجل با آنان سخن نمی گوید و ... : پیرمرد زناکار، فرمانروای ستمکار و تهیدست متکبر.
«ثواب الأعمال، ج 10، ص 291»
حدیث249
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لَیلَهٌ اُسرِیَ بِی ... رَأَیتُ اِمرَأَهً یُحرَقُ وَجهُهَا وَ یَدَاهَا، وَهِیَ تَأکلُ أَمعَاءُهَا ...، فَإِنَّهَا کانَت قَوَّادَهً.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: شبی که به معراج برده شدم ... زنی را دیدم که چهره و دو دستش می سوزد و روده های خود را می خورد ... زیرا پا انداز (واسطه رساندن مرد و زن بیگانه به هم) بوده است.
«عیون أخبار الرضا - علیه السلام -، ج 2، ص 11»
حدیث250
قَالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ علیه و آله - : إِذَا کثُرَ الزِّنَا کثُرَ مَوتُ الفُجاَهِ.
رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه زنا زیاد شود، مرگهای ناگهانی افزایش یابد.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 27»
حدیث251
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : أَربَعٌ لا تَدخُلُ بَیتاً وَاحِدَهً مِنهُنَّ إِلا خَرِبَ وَلم یَعمُر بِالبَرَکهِ: اَلخِیَانَهُ، وَالسِّرقَهُ، وَ شُربُ الخَمرِ، وَالزِّنَا.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: چهار چیز است که یکی از آنها وارد خانه ای نمی شود مگر اینکه آن را ویران می کند و از برکت آباد نمی شود: خیانت، دزدی، شرابخواری و زنا.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 23»
حدیث252
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یَا عَلِیُّ فی الزِّنَا سِتُّ خِصَالٍ: ثَلاثٌ مِنهَا فی الدُّنیَا، وَثَلاثٌ فی الآخِرَهِ فَأَمَّا الَّتِی فی الدُّنیَا فَیَذهَبُ بِالبَهَاءِ، وَیُعَجِّلُ الفَنَاءَ، وَیَقطَعُ الرِّزقَ، وَأَمَّا الَّتِی فی الآخِرَهِ ... .
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: ای علی! زنا شش پیامد دارد: سه تای آنها در دنیا و سه تای دیگر در آخرت. پیامدهای دنیایش این است که آبرو را می برد، مرگ را شتاب می بخشد و روزی را می بُرد و پیامدهای آخرتش عبارت است از حسابرسی سخت و دقیق، خشم خدای رحمان و جاودانگی در آتش.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 22»
حدیث253
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَن فَجَرَ بِاِمرَأَهٍ وَلَهَا بَعلٌ، اِنفَجَرَ مِن فَرجِهِمَا مِن صَدِیدٍ وَادٍ مَسِیرَهَ خَمسَ مِائَهَ عَامِ یَتَأَذَّی أَهلُ النَّارِ مِن نَتِنِ رِیحِهِمَا، وَ کانَا مِن أَشَدِّ النَّاسِ عَذَاباً.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرکه بازن شوهرداری زنا کند، رودخانه ای از چرکابه به طول پانصد سال راه از شرمگاه آن دو جاری شود به طوری که دوزخیان از بوی گند آنها اذیت شوند و عذابشان از همه دوزخیان سخت تر باشد.
«بحار الأنوار، ج 76، ص 366»
حدیث254
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لَمَّا اُسرِیَ بِی مَرَرتُ بِنِسوَانٍ مُعَلَّقَاتٍ بِثُدِیِّهِنَّ فَقُلتُ: مَن هَؤُلاءِ یَا جَبرَئِیلُ؟ فَقَالَ: هؤُلاءِ اللَّوَاتِی یُورِثنَ أَموَالَ أَزوَاجَهُنَّ أَولادَ غَیرِهِم.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: شبی که به معراج برده شدم بر زنانی عبور کردم که به سینه های خود آویزان بودند. پرسیدم: ای جبرئیل! اینها کیستند؟ جبرئیل گفت: اینها زنانی هستند که فرزندان غیر شوهران خود را، وارث اموالآنان می کنند.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 19»
حدیث255
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اِشتَدَّ غَضَبُ اللهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَی اِمرَأَهٍ ذَاتِ بَعلٍ مَلَأَت عَینَهَا مِن غَیرِ زَوجِهَا أَو غَیرِ ذِی مَحرَمٍ مِنهَا، فَإِنَّهَا إِن فَعَلَت ذَلِک أَحبَطَ اللهُ کلَّ عَمَلٍ عَمِلَتهُ ... .
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: زن شوهر داری که مرد بیگانه ای غیر از همسر و یا محرم هایش، چشمش را پر کرده باشد، مورد خشم شدید خدای عزوجل است؛ زیرا که اگر چنین باشد خداوند همه اعمال او را باطل گرداند و اگر به شوهر خود خیانت ورزد، بر خداست که او را بعد از عذاب دادن در قبر به آتش دوزخ بسوزاند.
«بحار الأنوار، ج 76، ص 366»
حدیث256
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لَن یَعمَلَ اِبنُ آدَمَ عَمَلاً أَعظَمَ عِندَ اللهِ تَبَارَک وَتَعَالی مِن رَجُلٍ قَتَلَ نَبِیّاً أَو إِمَاماً، أَو هَدَمَ الکعبَهَ الَّتِی جَعَلَهَا اللهُ عَزَّوَجَلَّ قِبلَهً لِعِبَادِهِ، أَو أَفرَغَ مَاءَهُ فی اِمرَأَهٍ حَرَاماً.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ کار (گناه) فرزندآدم نزد خدای تبارک وتعالی سنگین ترازاین نباشد که کسی پیامبری یا امامی را بکشد یا کعبه را که خدای عزوجل قبله بندگان خود قرار داده است ویران کند یا به حرام با زنی نزدیکی کند.
«بحار الأنوار، ج 79، ص 20»
حدیث257
قال الامام الصادق - علیه السلام - :
یَقُولُ إبلِیسُ لِجُنُودِهِ: ألقُوا بَینَهُم الحَسَدَ وَالبَغیَ فَاِنَّهُمَا یَعدِلانِ عِندَ اللهِ الشِّرک.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند:
ابلیس به سربازان خود می گوید: حسادت و ظلم را در میان انسانها منتشر کنید که اینها در نزد خدا با شرک برابرند.
«الکافی، ج 2، ص 327»
حدیث258
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - :
إنَّ أخوَفَ مَا أخَافُ عَلَیکم اَلشِّرک الأصغَرُ، قَالُوا: وَمَا الشِّرک الأصغَرُ یَا رَسُولَاللهِ؟ قَالَ: هُوَ الرِّیَاءُ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
آنچه بیش از هر چیز دیگری بر شما می ترسم شرک اصغر است، گفتند: ای پیغمبر خدا شرک اصغر چیست؟ حضرت فرمودند: ریا.
«بحار الأنوار، ج 72، ص 303»
حدیث259
قال الامام علی - علیه السلام - :
اعلَمُوا أَنَّ یَسِیرَ الرِّیَاءِ شِرک.
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
بدانید که کمترینِ ریا، شرک به حساب می آید.
«تحف العقول، ص 151»
حدیث260
امام سجّاد علیه السلام :
مَن رمی النّاسَ بِما فیهِم رَمَوهُ بِما لیسَ فیهِ .
هر کس به مردم عیبی را نسبت دهد که دارند ، مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند .
بحار الأنوار : 78 / 160 / 21
حدیث261
امام علی علیه السلام :
البُهتانُ علی البَریءِ أعظَمُ مِن السَّماءِ .
بهتان زدن به آدم بیگناه بزرگتر از آسمان است .
بحار الأنوار : 78 / 31 / 99
حدیث262
امام صادق علیه السلام :
إذا اتَّهَمَ المؤمنُ أخاهُ انْماثَ الإیمانُ مِن قلبِهِ کما یَنْماثُ المِلحُ فی الماءِ .
هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ایمان در قلب او آب شود همچنان که نمک در آب حلّ می شود .
الکافی : 2 / 361 / 1
حدیث263
امام صادق علیه السلام :
مَنِ اتَّهمَ أخاهُ فی دِینِهِ فلا حُرمَهَ بَینَهُما .
هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمی ماند.
الکافی : 2 / 361 / 2
حدیث264
امام صادق علیه السلام :
مَن قَتَلَ نفسَه مُتَعمِّدا فهُو فی نارِ جَهنَّمَ خالِدا فیها .
هر که به عمد خودکشی کند ، در آتش دوزخ جاودانه است .
الفقیه : 4 / 95 / 5163 منتخب میزان الحکمه : 458
حدیث265
امام باقر علیه السلام :
إنّ المؤمنَ یُبتَلی بکُلِّ بَلیَّهٍ ویَموتُ بکُلِّ مِیتَهٍ إلاّ أنّهُ لا یَقتُلُ نفسَهُ .
مؤمن به هر بلایی گرفتار می شود و با هر مرگی می میرد ، امّا خودکشی نمی کند .
الکافی : 3 / 112 / 8 منتخب میزان الحکمه : 458
حدیث266
امام علی علیه السلام :
غایَهُ الخِیانَهِ خِیانَهُ الخِلِّ الوَدودِ ، ونَقْضُ الْعُهُودِ .
اوج خیانت ، خیانت کردن به دوست صمیمی و شکستن عهد و پیمانهاست .
غرر الحکم : 6374 منتخب میزان الحکمه : 190
حدیث267
امام علی علیه السلام :
الخِیانَهُ رأسُ النِّفاقِ .
خیانت سرآمد نفاق است .
غرر الحکم : 969
حدیث268
امام علی علیه السلام :
اعتِیادُ الکِذبِ یُورِثُ الفَقرَ .
اعتیاد به دروغگویی ، فقر می آورد .
بحار الأنوار : 72 / 261 / 36
حدیث269
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الکذبَ یُسَوِّدُ الوَجهَ .
دروغ ، روسیاهی می آورد .
الترغیب والترهیب : 3 / 596 / 28 منتخب میزان الحکمه : 486
حدیث270
امام علی علیه السلام :
لا یَجِدُ عَبدٌ طَعمَ الإیمانِ حتّی یَترُکَ الکذبَ هَزلَهُ وجِدَّهُ .
هیچ بنده ای طعم ایمان را نچشد ، مگر آن گاه که دروغ ، شوخی یا جدّی آن را ترک گوید .
بحار الأنوار : 72 / 249 / 14
حدیث271
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الکذبَ یَهدی إلَی الفُجورِ ، وإنّ الفُجورَ یَهدی إلَی النارِ .
دروغ به ناراستی و انحراف می کشاند و ناراستی و انحراف ، به آتش رهنمون می شود .
کنز العمّال : 8217
حدیث272
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام
وقد سَألَهُ الحسنُ بنُ مَحبوبٍ : یکونُ المؤمنُ بَخیلاً ؟: نَعَم ، [قالَ : ]قُلتُ : فیکونُ جَبانا ؟ قالَ : نَعَم ، قلتُ : فیکونُ کَذّابا ؟ قالَ : لا ، ولا خائنا ، ثُمّ قالَ : یُجبَلُ المؤمنُ علی کُلِّ طَبیعَهٍ إلاّ الخِیانَهَ والکذبَ .
حسن بن محبوب :
از امام صادق علیه السلام پرسیدم : آیا ممکن است مؤمن ، بخیل باشد ؟ فرمودند: آری . پرسیدم : آیا می شود ترسو باشد ؟ فرمودند: آری . پرسیدم : آیا دروغگو هست ؟ فرمودند: نه و خائن هم نیست . سپس فرمودند: مؤمن بر هر خویی سرشته می شود ، مگر خیانت و دروغ .
بحار الأنوار : 75 / 172 / 11 منتخب میزان الحکمه : 484
حدیث273
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا کَذَبَ العَبدُ کِذبَهً تَباعَدَالمَلَکُ مِنهُ مَسیرَهَ مِیلٍ مِن نَتْنِ ما جاءَ بهِ .
هر گاه بنده دروغ بگوید، از بوی گندی که پدید آورده است ، فرشته به مسافت یک میل از او فاصله گیرد .
شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید : 6 / 357 منتخب میزان الحکمه : 484
حدیث274
امام باقر علیه السلام :
إنّ الکذبَ هُو خَرابُ الإیمانِ .
براستی که دروغ ویران کننده ایمان است .
بحار الأنوار : 72 / 247 / 8
حدیث275
امام علی علیه السلام :
لا سُوءَ أسوَأُ مِن الکذبِ .
هیچ بدیی بدتر از دروغ نیست .
بحار الأنوار : 72 / 259 / 23
حدیث276
امام علی علیه السلام :
شَرُّ القَولِ الکذبُ .
بدترین سخن ، دروغ است .
نهج البلاغه : الخطبه 84
حدیث277
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الکذبَ بابٌ مِن أبوابِ النِّفاقِ .
دروغ ، دری از درهای نفاق است .
کنز العمّال : 8212
حدیث278
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أربَی الرِّبا الکذبُ .
بدترین ربا ، دروغ است .
بحار الأنوار : 72 / 263 / 47
حدیث279
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أمّا علامهُ المُسرِفِ فأربَعهٌ : الفَخرُ بالباطِلِ ، ویَأکُلُ ما لَیسَ عِندَهُ ، ویَزهَدُ فی اصطِناعِ المَعروفِ ، ویُنکِرُ مَن لا یَنتَفِعُ بِشَیءٍ مِنهُ .
اسرافکار چهار نشانه دارد : به کارهای باطل می نازد ، آنچه را فراخور حالش نیست می خورد ، در کارهای خیر بی رغبت است و هر کس را که بدو سودی نرساند ، انکار می کند .
تحف العقول : 22 منتخب میزان الحکمه : 270
حدیث280
امام صادق علیه السلام :
أدنَی الإسرافِ هِراقَهُ فَضلِ الإناءِ ، وابتِذالُ ثَوبِ الصَّونِ وإلقاءُ النَّوی .
کمترین اندازه اسراف ، دور ریختن ته مانده ظرف (آب یا غذا) و تبدیل لباس بیرون به لباس خانه و دم دستی ، و دور انداختن هسته ها (ی خرما و میوه) است .
بحار الأنوار : 75 / 303 / 7
حدیث281
امام علی علیه السلام :
إعطاءُ المالِ فی غَیرِ حَقِّهِ تَبذیرٌ وإسرافٌ .
خرج کردن به ناحقّ مال ، حیف و میل و اسراف است .
نهج البلاغه : الخطبه 126 منتخب میزان الحکمه : 270
حدیث282
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ مِنَ السَّرَفِ أن تَأکُلَ کُلَّ ما اشتَهَیتَ .
این که هرچه دلت بخواهد بخوری،اسراف است.
کنز العمّال : 7366 منتخب میزان الحکمه : 270
حدیث283
امام هادی علیه السلام :
المِراءُ یُفسِدُ الصَّداقَهَ القَدیمَهَ ، ویَحلُلُ العُقدَهَ الوَثیقَهَ ، وأقلُّ ما فیهِ أن تَکونَ فیهِ المُغالَبهُ ، والمُغالَبهُ اُسُّ أسبابِ القَطیعَهِ .
م_جادله ک_ردن ، دوس_ت_ی دیرین را از ب_ین می برد و پیوند استوار را از هم می گسلد و کمترین چیزی ک_ه در آن هست ، چیره جویی است و چیره جویی ، خود عامل اصلی قطع رابطه می باشد .
أعلام الدین : 311 منتخب میزان الحکمه : 512
حدیث284
امام علی علیه السلام :
أقبَحُ المُکافاهِ الُمجازاهُ بِالإساءَهِ .
زشت ترین تلافی ، پاداش دادن (نیکی) با بدی است .
بحار الأنوار : 78 / 53 / 85
حدیث285
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
تَحْرُمُ الجنّهُ علی ثلاثهٍ : علی المَنّانِ ، وعلی المُغْتابِ ، وعلی مُدمِنِ الخَمرِ .
بهشت بر سه کس حرام است : منّت گذارنده (بر خدا) ، غیبت کننده و میگسار .
الزهد للحسین بن سعید : 9 / 17 منتخب میزان الحکمه : 108
حدیث286
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ إبلیسَ یَخطُبُ شَیاطینَهُ ویقولُ : علَیکُم باللَّحمِ والمُسکِرِ والنِّساءِ ، فَإنّیلا أجِدُ جِماعَ الشَّرِّ إلاّ فیها .
ابلیس به شیطانهای خود گفت : بر شما باد به گوشت و مُسکر و زنان ؛ زیرا من چیزی جز این سه را فراهم آورنده بدیها نمی یابم .
بحار الأنوار : 73 / 62 / 293
حدیث287
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن تَرَکَ الخَمرَ لغَیرِ اللّه سَقاهُ اللّه ُ مِن الرَّحیقِ الَمخْتومِ ، فقالَ علیٌّ علیه السلام : لغَیرِ اللّه ؟! قالَ : نَعَم واللّه ، صِیانَهً لنفسهِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر که برای غیر خدا (هم که شده) شرابخواری را رها کند ، خداوند او را از شراب خالص و مُهر شده بنوشاند . علی علیه السلامعرض کرد : برای غیر خدا ؟ فرمودند: آری ، به خدا قسم ؛ برای حفظ (سلامتی) خویش .
بحار الأنوار : 79 / 150 / 64 منتخب میزان الحکمه : 186
حدیث288
امام صادق علیه السلام :
إنّ أهلَ الرَّیِّ فی الدُّنیا مِن المُسْکِرِ یَموتونَ عِطاشا ، ویُحْشَرونَ عِطاشا ، ویَدخُلونَ النّار عِطاشا .
آنان که در دنیا از مسکرات سیراب شوند ، تشنه کام می میرند و تشنه کام محشور می شوند و تشنه کام به دوزخ می روند .
ثواب الأعمال : 290 / 5
حدیث289
امام علی علیه السلام :
مَن شَرِبَ المُسْکِرَ لَم تُقْبَلْ صَلاتُهُ أربَعینَ یَوما ولَیلَهً .
کسی که مست کننده بنوشد تا چهل شبانه روز نمازش پذیرفته نشود .
الخصال : 632 / 10 منتخب میزان الحکمه : 186
حدیث290
امام علی علیه السلام :
مُدْمِنُ الخَمرِ یَلْقی اللّه َ عز و جل حِینَ یَلْقاهُ کعابِدِ وَثَنٍ .
دائم الخمر همچون بت پرست خداوند عز و جل را دیدار خواهد کرد .
الخصال : 632 / 10 منتخب میزان الحکمه : 186
حدیث291
امام باقر علیه السلام :
إنَّ اللّه عز و جل جَعَلَ لِلشَّرِّ أقفالاً وجَعَلَ مَفاتِیحَ تِلکَ الأقفالِ الشَّرابَ ، والکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ .
خداوند عز و جل برای بدی قفلهایی نهاده و ک_ل_ید همه این قفلها را شراب قرار داده است و دروغ بدتر از شراب است .
بحار الأنوار : 72 / 236 / 3
حدیث292
امام علی علیه السلام :
ألا وإنَّ الظُّلمَ ثلاثهٌ :فَظُلمٌ لا یُغفَرُ ، وظُلمٌ لا یُترَکُ ، وظُلمٌ مَغفورٌ لا یُطلَبُ ، فأمّا الظُّلمُ الذی لا یُغفَرُ فالشِّرکُ بِاللّه ... وأمّا الظُّلمُ الذی یُغفَرُ فَظُلمُ العَبدِ نفسَهُ عندَ بعضِ الهَناتِ ، وأمّا الظُّلمُ الذی لا یُترَکُ فظُلمُ العِبادِ بَعضِهِم بَعضا .
بدانید که ظلم بر سه گونه است : ظلمی که هرگز بخشیده نمی شود ، ظلمی که بازخواست می شود و ظلمی که بخشوده می شود و بازخواست نمی گردد . امّا ظلمی که هرگز بخشیده نمی شود ، شرک ورزیدن به خداست ... اما ظلمی که بخشوده می شود ، ستمی است که بنده با ارتکاب بعضی گناهان کوچک به خود روا می دارد و امّا ظلمی که بازخواست خواهد شد ، ستم بندگان به یکدیگر است .
نهج البلاغه : الخطبه 176 منتخب میزان الحکمه : 350
حدیث293
امام علی علیه السلام :
لَیسَ شَیءٌ أدعی إلی تَغییرِ نِعمَهِ اللّه وتَعجِیلِ نِقْمَتِهِ مِن إقامَهٍ علی ظُلمٍ ؛ فإنّ اللّه َ سَمیعُ دَعوَهِ المُضطَهَدِینَ (المَظلومِینَ) ، وهُو للظالِمینَ بِالمِرصادِ .
برای زوال نعمت خدا و شتاب خشم و انتقام او ، هیچ چیز کارگرتر از ستمگری نیست ؛ زیرا خداوند دعای ستمدیدگان را می شنود و همواره در کمین ستمگران است .
نهج البلاغه : الکتاب 53 منتخب میزان الحکمه : 350
حدیث294
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اتَّقُوا الظُّلمَ ؛ فإنّهُ ظُلُماتٌ یَومَ القِیامَهِ .
از ظلم کردن بپرهیزید ، که آن ، ظلمتهای روز قیامت است .
الکافی : 2 / 332 / 11
حدیث295
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الظُّلمُ نَدامَهٌ .
ستمگری ، مایه پشیمانی است .
بحار الأنوار : 75 / 322 / 52 منتخب میزان الحکمه : 350
حدیث296
امام علی علیه السلام :
انّما أهلَکَ مَن کانَ قَبلَکُم أنَّهُم مَنَعُوا الناسَ الحَقَّ فاشتَرَوهُ ، وأخَذُوهُم بالباطِلِ فاقتَدَوهُ .
پیشینیان شما از ای_ن رو ب_ه ه_لاکت و تباهی در افتادند که مردمان را از حقّ (شان) بازداشتند و آنان (ناچار با رشوه) آن را خریدند و آنان را به ارتکاب باطل و نادرستی واداشتند و مردم هم از آن پیروی کردند .
نهج البلاغه : الکتاب 79 منتخب میزان الحکمه : 236
حدیث297
پیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَعَنَ اللّه الراشیَ والمُرتَشِیَ والرائشَ الذی یَمشِی بَینَهُما .
خدا لعنت کند رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه میان آن دو را .
کنزالعمّال : 15080 منتخب میزان الحکمه : 236
حدیث298
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عَلی کُلِّ نَفَسٍ مِن بَنیآدَمَ کُتِبَ حَظٌّ مِنَ الزِّنا أدرَکَ ذلکَ لا محالَهَ ، فالعَینُ زِناها النَّظَرُ ، والرِّجلُ زِناها المَشیُ ، والاُذُنُ زِناها الاستِماعُ .
بر هر عضوی از اع_ضای ان_س_ان ب_ه_ره ای از زنا نوشته شده که لاجرم به آن می رسد ؛ مثلاً زنای چشم نگاه کردن است و زنای پا ، رفتن (به سوی گناه) و زنای گوش ، شنیدن (صداهای حرام) .
کنز العمّال : 13026 منتخب میزان الحکمه : 250
حدیث299
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
یا علیُّ فی الزِنا سِتُ خِصالٍ : ثلاثٌ مِنها فی الدنیا وثلاثٌ فی الآخِرَهِ ، فأمّا التی فی الدنیا فَیَذهَبُ بالبَهاءِ ، ویُعَجِّلُ الفَناءَ ، ویَقطَعُ الرِّزقَ ، وأمّا التی فی الآخِرَهِ فَسُوءُ الحِسابِ ، وسَخَطُ الرحمنِ ، والخُلُودُ فی النارِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ای علی ! زنا شش پیامد دارد: سه پیامد در دنیا و سه دیگر در آخرت . پیامدهای دنیایی اش این است که آبرو را می برد ، مرگ را شتاب می بخشد و روزی را می بُرد و پیامدهای آخرتی اش عبارت است از حسابرسی سخت و دقیق ، خشم خدای رحمان و جاودانگی در آتش است .
بحار الأنوار : 79 / 22 / 15 منتخب میزان الحکمه : 248
حدیث300
امام رضا علیه السلام :
حُرِّمَ الزِّنا لِما فیهِ مِنَ الفَسادِ مِن قَتلِ الأنفُسِ ، وذَهابِ الأنسابِ ، وتَرکِ التَّربیَهِ للأطفالِ ، وفَسادِ المَوارِیثِ ، وما أشبَهَ ذلکَ مِن وُجُوهِ الفَسادِ .
زنا ، به علّت مفاسدی که در بردارد ، مانند : قتل نفس ، از بین رفتن و مخدوش شدن اصل و نسب ، ترک تربیت کودکان ، تباه شدن موضوع ارث و میراث و امثال این مفاسد ، حرام شده است .
بحار الأنوار : 79 / 24 / 19 منتخب میزان الحکمه : 248
حدیث301
امام صادق علیه السلام :
إنَّ أشَدَّ الناسِ عَذابایَومَ القِیامَهِ رَجُلٌ أقَرَّ نُطفَتَهُ فی رَحِمٍ تَحْرُمُ علَیهِ .
سخت ترین عذاب را در روز قیامت مردی دارد که نطفه خود را در رحمی که بر وی حرام است جای دهد .
بحار الأنوار : 79 / 26 / 28 منتخب میزان الحکمه : 248
حدیث302
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أرْبَعٌ لا تَدخُلُ بَیتا واحدهٌ مِنهُنَّ إلاّ خَرِبَ ولَم یَعْمُرْ بالبَرَکهِ : الخِیانهُ ، والسَّرِقهُ ، وشُربُ الخمرِ ، والزِّنا .
چهار چیز است که اگر یکی از آنها به خانه ای درآید آن را ویران کند و از برکت آبادان نشود : خیانت ، دزدی ، شرابخواری و زنا .
بحار الأنوار : 79 / 19 / 4
حدیث303
امام صادق علیه السلام :
إنّ مِن أکبَرِ السِّحرِ الَّنمیمَهَ ؛ یُفَرَّقُ بها بَینَ المُتَحابَّینِ ، ویُجلَبُ العَداوَهُ علَی المُتَصافِیَینِ ، ویُسفَکُ بها الدِّماءُ ، ویُهدَمُ بها الدُّورُ ، ویُکشَفُ بها السُّتورُ ، والَّنمّامُ أشَرُّ مَن وَطئَ علَی الأرضِ بقَدَم .
سخن چینی از بزرگترین جادوهاست ، (زیرا) با سخن چینی میان دوستان جدایی افکنده می شود ، یاران یکدل را با هم دشمن می کند ، به واسطه آن خون ها ریخته می شود ، خانه ها ویران می گردد و پرده ها دریده می شود . آدمِ سخن چین ، بدترین کسی است که روی زمین گام برمی دارد .
بحار الأنوار : 63 / 21 / 14 منتخب میزان الحکمه : 570
حدیث304
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ألا اُخبِرُکُم بشِرارِکُم ؟ قالوا : بلی یا رسولَ اللّه . قالَ : المَشّاؤونَ بالَّنمیمَهِ ، المُفَرِّقونَ بَینَ الأحِبهِ ، الباغُونَ لِلبُرَآءِ العَیبَ .
آیاشما را از بدترین افرادتان آگاه نکنم؟ عرض کردند : چرا ای رسول خدا ، فرمودند: کسانی که سخن چینی می کنند ، آنان که میان دوستان جدایی می افکنند ، کسانی که برای افراد پاک و بی گناه عیب می تراشند .
الخصال : 183 / 249 منتخب میزان الحکمه : 570
حدیث305
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الغِیبَهُ أسرَعُ فی دِینِ الرجُلِ المُسلمِ مِن الآکِلَهِ فی جَوفِهِ .
غیبت کردن در (نابودی) دین آدمی ، زودتر کارگر افتد تا بیماری خوره در اندرون او .
الکافی : 2 / 357 / 1 منتخب میزان الحکمه : 436
حدیث306
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم:
الغِیبَهُ أشَدُّ مِن الزِّنا ، قیلَ :وکیفَ ؟ قالَ : الرجلُ یَزنی ثُمّ یَتوبُ فَیَتُوبُ اللّه علَیهِ ، وإنّ صاحِبَ الغِیبهِ لایُغفَرُ لَهُ حتّی یَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ .
غیبت کردن بدتر از زناست. عرض شد: چگونه؟ فرمودند: مرد زنا می کند و سپس توبه می نماید و خدا توبه اش را می پذیرد . امّا غیبت کننده آمرزیده نمی شود تا زمانی که غیبت شونده او را ببخشد .
الترغیب والترهیب : 3 / 511 / 24
حدیث307
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَرَرتُ لیلهَ اُسرِیَ بیعلی قَومٍ یَخمِشُونَ وُجوهَهُم بأظفارِهمِ ، فقلتُ : یا جَبرَئیلُ ، مَن هؤلاءِ ؟ فقالَ : هؤلاءِ الذینَ یَغتابُونَ الناسَ ویَقَعُونَ فی أعراضِهِم .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
در شب معراج ، مردمی را دیدم که چهره های خود را با ناخنهایشان می خراشند . پرسیدم : ای جبرئیل ، اینها کیستند ؟ گفت : اینها کسانی هستند که از مردم غیبت می کنند و آبرویشان را می برند .
تنبیه الخواطر : 1 / 115 منتخب میزان الحکمه : 436
حدیث308
امام باقر علیه السلام :
سِلاحُ اللِّئامِ قَبیحُ الکلام .
حربه فرومایگان ، زشتگویی است .
بحار الأنوار : 78 / 185 / 14
حدیث309
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ مِن شَرِّ عِبادِ اللّه مَن تُکرَهُ مُجالَسَتُهُ لِفُحشِهِ .
یکی از بدترین بندگ_ان خدا کسی است که به سبب بد زبانی و دشنام گوییش ، همنشینی با او ناخوشایند باشد .
الکافی : 2 / 325 / 8 منتخب میزان الحکمه : 442
حدیث310
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما کانَ الفُحشُ فی شیءٍ قَطُّ إلاّ شانَهُ ، ولا کانَ الحَیاءُ فی شیءٍ قَطُّ إلاّ زانَهُ .
زشت گویی(و زشت کرداری) هرگز در چیزی نبود ، مگر این که آن را عیبناک گردانید و شرم و حیا هرگز در چیزی نبود مگر این که آن را آراست .
بحار الأنوار : 79 / 111 / 6 منتخب میزان الحکمه : 440
حدیث311
امام کاظم علیه السلام :
ما تَسابَّ اثنانِ إلاّانحَطَّ الأعلی إلی مَرتَبهِ الأسفَلِ .
هیچ گاه دو نفر به یکدیگر ناسزا نگفتند مگر این که آن که بیشتر دشنام داده به مرتبه پایین تری سقوط می کند .
أعلام الدین : 305 منتخب میزان الحکمه : 264
حدیث312
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
سِبابُ المؤمِنِ فُسوقٌ ، وقِتالُهُ کُفرٌ ، وأکلُ لَحمِهِ مِن مَعصیَهِ اللّه .
ناسزاگفتن به مؤمن فسق است و جنگیدن با او کفر و خوردن گوشت او (غیبت کردن از وی) معصیت خداست .
بحار الأنوار : 75 / 148 / 6 منتخب میزان الحکمه : 264
حدیث313
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
سابُّ المُؤمِنِ کالمُشرِفِ علی الهَلَکَهِ .
ناسزاگوی به مؤمن همچون کسی است که در آستانه هلاکت باشد .
کنز العمّال : 8093 منتخب میزان الحکمه : 264
حدیث314
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
وقد سُئلَ عن کَفّارَهِ الاغتِیابِ: تَستَغفِرُ اللّه َ لِمَنِ اغتَبتَهُ کُلَّماذَکَرتَهُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - در پاسخ به این سؤال که کفّاره غیبت چیست - فرمودند:
کفّاره اش این است که هرگاه به یاد کسی که از او غیبت کرده ای افتادی ، از خداوند برایش آمرزش بخواهی .
الکافی : 2 / 357 / 4 منتخب میزان الحکمه : 438
حدیث315
امام صادق علیه السلام :
إذا رَأیتُمُ العَبدَ مُتَفَقِّدا لِذُنوبِ (النّاسِ) ناسِیا لِذُنوبهِ ، فَاعلَموا أنَّهُ قَد مُکِرَ بهِ .
هر گاه دیدید کسی گناهان مردم را می جوید و گناهان خودش را از یاد برده است ، بدانید که گرفتار مکر خدا شده است .
مستطرفات السرائر : 48 / 7 منتخب میزان الحکمه : 418
حدیث316
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ اقتَطَعَ مالَ مؤمنٍ غَصبا بغَیرِ حَقٍّ لَم یَزَلِ اللّه ُ مُعرِضا عَنهُ ، ماقِتا لأِعمالِهِ التی یَعمَلُها مِن البِرِّ والخَیرِ ، لا یُثبِتُها فی حَسَناتِهِ حتّی یَتُوبَ ویَرُدَّ المالَ الذی أخَذَهُ إلی صاحِبهِ .
کسی که مال مسلمانی را به ناحقّ غصب کند ، خداوند پیوسته ازاو رویگردان باشد و از هر کار نیکی که می کند در خشم باشد و آنها را درشمار حسناتش ثبت نکند ، تا آن گاه که توبه کند و مالی را که گرفته است به صاحبش برگرداند .
مستدرک الوسائل : 17 / 89 / 20823 منتخب میزان الحکمه : 426
حدیث317
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
حُبُّ الإطراءِ والثّناءِ یُعمی ویُصِمُّ عَنِ الدِّینِ ، ویَدَعُ الدِّیارَ بَلاقِعَ .
دوس_ت داشتن م_دح و ث_نای م_بالغه آمی_ز (ممدوح را) از دین کور و کر می سازد و خانه ها را (از اهلش) خالی می کند .
تنبیه الخواطر : 2 / 122 منتخب میزان الحکمه : 506
حدیث318
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ أخوَفَ ما أخافُ علی اُمّتی مِن عَمَلِ قَومِ لُوطٍ .
بیشترین چیزی که برای امّتم از آن می ترسم ، عمل قوم لوط است .
الترغیب والترهیب : 3 / 285 / 1 منتخب میزان الحکمه : 506
حدیث319
امام باقر علیه السلام :
مَن قَتَلَ مُؤمنا مُتَعمِّدا أثبَتَ اللّه تعالی علَیهِ جَمیعَ الذُّنوبِ ، وبَرِئَ المَقتولُ مِنها ، وذلکَ قولُ اللّه تعالی : «أُرِیدُ أن تَبُوأَ بِإثْمِی و إثْمِکَ فتَکونَ مِن أصْحابِ النّارِ » .
ه_ر کس ع_م_دا م_ؤم_نی را بکشد ، خداوند متعال همه گناهان را برای او ثبت کند و مقتول از گناهان پاک شود و این سخن خداوند متعال است ، آن جا که می فرماید : «می خواهم گناه من و گناه خودت را به دوش کشی و از دوزخیان باشی» .
المائده : 29 .ثواب الأعمال : 328 / 9 منتخب میزان الحکمه : 458
حدیث320
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
أعتَی الناسِ مَن قَتَلَ غیرَ قاتِلِهِ ، أو ضَرَبَ غیرَ ضارِبهِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
سرکش ترین مردم کسی است که بی گناهی را که قصد کشتن او را نداشته است ، بکشد یا غیرزننده خود را بزند .
أمالی الصدوق : 28 / 4 منتخب میزان الحکمه : 456
حدیث321
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا یَحِلُّ للمُؤمنِ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثلاثهِ أیّام .
روا ن_یست که م_ؤم_ن ، ب_یش از سه روز با برادرش قهر باشد .
کنزالعمّال : 24793 منتخب میزان الحکمه :
حدیث322
امام صادق علیه السلام :
لا یَزالُ إبلیسُ فَرِحا ما اهتَجرَ المُسلِمانِ، فإذا التَقَیا اصطَکَّت رُکبَتاهُ وتَخَلّعَت أوصالُهُ ، ونادَی یا وَیلَهُ ، ما لَقِیَ مِن الثُّبُورِ ؟!
ت_ا زمانی ک_ه دو م_سلمان با یکدیگر ق_هر باشند ، ابلیس خوشحال است و هرگاه با هم (آشتی و) دیدار کنند ، زانوهایش به هم خورد و بندهایش از هم بگسلد و فریاد زند : ای وای بر من ، هلاک شدم .
الکافی : 2 / 346 / 7 منتخب میزان الحکمه : 580
حدیث323
امام باقر علیه السلام :
إنّی لاَبغِضُ الرجُلَ - أو اُبغِضُ للرجُلِ أن یَکونَ کَسلانا عن أمرِ دُنیاهُ ، ومَن کَسِلَ عَن أمرِ دُنیاهُ فهُو عن أمرِ آخرتِهِ أکسَلُ .
من نفرت دارم از شخص - یا برای شخص - که در کار دنیایش تنبل باشد . هر که در کار دنیایش تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر ، است .
الکافی : 5 / 85 / 4 منتخب میزان الحکمه : 492
حدیث324
امام باقر علیه السلام :
الکَسَلُ یُضِرُّ بالدِّینِ والدنیا .
تنبلی به دی_ن و دنیا زی__ان می زند .
بحار الأنوار : 78 / 180 / 64 منتخب میزان الحکمه : 492
حدیث325
امام علی علیه السلام :
الکَسَلُ یُفسِدُ الآخِرَهَ .
تنبلی ، آخرت را تباه می کند .
مستدرک الوسائل : 13 / 45 / 14695 منتخب میزان الحکمه : 492
حدیث326
امام باقر علیه السلام :
بِئسَ العَبدُ عَبدٌ لَهُ طَمَعٌ یَقودُهُ .
چه بد بنده ای است آن بنده که طمع زمامدار او باشد .
الکافی : 2 / 320 / 2
حدیث327
امام علی علیه السلام :
لا أذَلَّ مِن طامِعٍ .
ذلیل تر از طمعکار ، وجود ندارد .
غرر الحکم : 10593 منتخب میزان الحکمه : 344
حدیث328
امام علی علیه السلام :
الطامِعُ فی وَثاقِ الذُّلِّ .
طمع کار ، گرفتار خواری است .
نهج البلاغه : الحکمه 226 منتخب میزان الحکمه : 344
حدیث329
امام علی علیه السلام :
الطَّمَعُ رِقٌّ مُؤَبَّدٌ .
طمعکاری ، بردگی جاودان است .
نهج البلاغه : الحکمه 180 منتخب میزان الحکمه : 344
حدیث330
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الصَّفاهَ الزُّلالَ الذیلا تَثبُتُ علَیهِ أقدامُ العُلَماءِ الطَّمَعُ .
آن تخته سنگ لغزنده ای که پای علما روی آن استوار نمی ماند ، طمع است .
تنبیه الخواطر : 1 / 49 منتخب میزان الحکمه : 344
حدیث331
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الطَّمَعُ یُذهِبُ الحِکمَهَ مِن قُلوبِ العُلَماءِ .
طمع ، حکمت را از دل دانشمندان می برد .
کنز العمّال : 7576
حدیث332
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الطَّمَعُ یُذهِبُ الحِکمَهَ مِن قُلوبِ العُلَماءِ .
طمع ، حکمت را از دل دانشمندان می برد .
کنز العمّال : 7576 منتخب میزان الحکمه : 344
حدیث333
امام علی علیه السلام :
أزری بِنَفسِهِ مَنِ استَشعَرَ الطَّمعَ .
هرکس جامه طمع به تن کند ، خود را خوار گرداند .
نهج البلاغه : الحکمه 2 منتخب میزان الحکمه :
حدیث334
امام علی علیه السلام :
سُوءُ الخُلقِ نَکَدُ العَیْشِ وعذابُ النَّفْسِ .
بدخویی ، مایه تیره روزی و شکنجه روح است .
غرر الحکم : 5639 منتخب میزان الحکمه : 184
حدیث335
امام علی علیه السلام :
مَن ضاقَت ساحَتُهُ قَلّتْ راحَتُهُ .
هر که کم تحمّل باشد (و تندخو) آسایشش اندک گردد .
غرر الحکم : 9192 منتخب میزان الحکمه : 184
حدیث336
امام علی علیه السلام :
مَن ساءَ خُلقُهُ ضاقَ رِزْقُهُ .
هرکه اخلاقش بد باشد ، روزیش تنگ شود .
غرر الحکم : 8023 منتخب میزان الحکمه : 184
حدیث337
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ العَبدَ لَیَبلُغُ من سُوءِ خُلقِهِ أسْفَلَ دَرَکِ جَهنَّم .
همانا بنده به سبب بد اخلاقیش به پایین ترین درجات دوزخ سقوط می کند .
المحجّه البیضاء : 5 / 39 منتخب میزان الحکمه : 184
حدیث338
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
سُوءُ الخُلقِ ذَنبٌ لا یُغْفَرُ .
بد خویی ، گناهی نابخشودنی است .
المحجّه البیضاء : 5 / 39 منتخب میزان الحکمه : 184
حدیث339
امام باقر علیه السلام :
سُدَّ سَبیلَ العُجبِ بِمَعرِفهِ النَّفسِ .
راه خودپسندی را با خودشناسی ببند .
تحف العقول : 285
حدیث340
امام علی علیه السلام :
نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ یَجِدُهُ فی نفسِهِ .
نفاقِ انسان ، ناشی از ذلّتی است که در خود حسّ می کند .
غرر الحکم : 9988 منتخب میزان الحکمه : 566
حدیث341
امام صادق علیه السلام :
مَن لَقِیَ المُسلِمینَ بِوَجهَینِ ولِسانَینِ ، جاءَ یَومَ القِیامَهِ ولَهُ لِسانانِ مِن نارٍ .
هر که با مسلمانانْ دو رو و دو زبان برخورد کند ، روز قیامت آورده شود در حالی که دو زبان از آتش دارد .
ثواب الأعمال : 319/ 1 منتخب میزان الحکمه : 414
حدیث342
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن علاماتِ الشَّقاءِ :جُمُودُ العَینِ ، وقَسوَهُ القَلبِ ، وشِدَّهُ الحِرصِ فی طَلَبِ الرِّزقِ ، والإصرارُ علی الذَّنبِ .
از نشانه های بدبختی است : چشم بی اشک و سختی دل و حرص زدن زیاد در طلب روزی و پایداری بر گناه .
الخصال : 243 / 96 منتخب میزان الحکمه : 300
حدیث343
امام علی علیه السلام :
مِن عَلامهِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّدیقِ .
از نشانه بدبختی ، دغلکاری با دوست است .
غرر الحکم : 9297 منتخب میزان الحکمه : 300
حدیث344
امام علی علیه السلام :
مِن علاماتِ الشَّقاءِ الإساءَهُ إلی الأخیارِ .
از نشانه های شقاوت ، بدی کردن به نیکان است .
غرر الحکم : 9307 منتخب میزان الحکمه : 300
حدیث345
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَیسَ مِنّا مَن دَعا إلی عَصَبِیَّهٍ ، ولَیسَ مِنّا مَن قاتَلَ (عَلی) عَصَبِیَّهٍ ، ولَیسَ مِنّا مَن ماتَ عَلی عَصَبِیَّهٍ .
از ما نیست کسی که ب__ه عصبیّتی فرا خواند و از ما نیست کسی که در راه عصبیّتی بجنگد و از ما نیست کسی که با عصبیّت بمیرد .
سنن أبی داود : 5121 منتخب میزان الحکمه : 382
حدیث346
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
منَ کانَ فی قَلبهِ حَبَّهٌ مِن خَردَلٍ مِن عَصَبِیَّهٍ بَعَثَهُ اللّه ُ یَومَ القِیامَهِ مَعَ أعرابِ الجاهِلِیَّهِ .
هر کس در دلش به اندازه دانه خردلی عصبیّت باشد ، خداوند در روز قیامت او را با اعراب جاهلیّت برانگیزاند .
الکافی : 2 / 308 / 3 منتخب میزان الحکمه : 382
حدیث347
امام صادق علیه السلام :
لا یَطمَعَنَّ ذو الکِبرِ فی الثَّناءِ الحَسَنِ .
متکبّر ، هرگز نباید انتظار تعریف و تمجید (دیگران از خود را) داشته باشد .
الخصال : 434 / 20 منتخب میزان الحکمه : 482
حدیث348
امام علی علیه السلام :
مَن تَکَبَّرَ علَی الناسِ ذَلَّ .
هر که بر مردم بزرگی فروشد ، خوار شود .
بحار الأنوار : 77 / 235 / 3 منتخب میزان الحکمه : 482
حدیث349
امام علی علیه السلام :
لَیسَ لِمُتَکبِّرٍ صَدیقٌ .
شخص متکبّر ، از دوست بی بهره است .
غرر الحکم : 7464 منتخب میزان الحکمه : 482
حدیث350
امام علی علیه السلام :
لا یَتَعَلَّمُ مَن یَتَکَبَّرُ .
کسی که تکبّر داشتِه باشد ، عالِم نمی شود .
غرر الحکم : 10586 منتخب میزان الحکمه : 482
حدیث351
امام علی علیه السلام :
الحِرصُ والکِبرُ والحَسَدُ دَواعٍ إلَی التَّقحُّمِ فی الذُّنوبِ .
ح_رص و تکبّر و حسادت ، انگیزه های فرو رفتن در گناهانند .
نهج البلاغه : الحکمه371 منتخب میزان الحکمه : 482
حدیث352
امام صادق علیه السلام :
مَن ذَهَبَ یَری أنَّ لَهُ علَی الآخَرِ فَضلاً فهُو مِن المُستَکبِرِینَ [قالَ حَفصُ بنُ غِیاثٍ : ]فقلتُ لَهُ : إنّما یَری أنَّ لَهُ علَیهِ فَضلاً بالعافیَهِ إذا رَآهُ مُرتَکِبا لِلمَعاصِی ، فقالَ : هَیهاتَ هَیهاتَ ! فَلَعَلَّهُ أن یکونَ قد غُفِرَ لَهُ ما أتی وأنتَ مَوقوفٌ مُحاسَبٌ ،أما تَلَوتَ قِصَّهَ سَحَرَهِ موسی علیه السلام .
هر که بر این باور باشد که از دیگران برتر است ، او در شمار مستکبران است . حفص بن غیاث می گوید : عرض کردم : اگر گنهکاری را ببیند و به سبب بی گناهی و پاکدامنی خود ، خویشتن را از او برتر بداند چه ؟ فرمود : هیهات هیهات ! چه بسا که او آمرزیده شود امّا تو را برای حسابرسی نگه دارند ؛ مگر داستان جادوگران (زمان) موسی علیه السلام را نخوانده ای ؟.
الکافی : 8 / 128 / 98
حدیث353
امام صادق علیه السلام:
قالَ رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم : إنَّ أعظَمَ الکِبرِ غَمصُ الخَلقِ وسَفَهُ الحَقِّ ، قالَ [ عبدُ الأعلی بنُ أعیَنَ ] : قلتُ : وما غَمْصُ الخَلقِ وسَفَهُ الحَقِّ ؟ قالَ : یَجهَلُ الحَقَّ ویَطعَنُ علی أهلِهِ ، فَمَن فَعَلَ ذلکَ فقد نازَعَ اللّه َ عز و جل رِداءَهُ .
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم ف__رم_ود : بزرگترین تکبّر ، پَست شمردن مردم است و استخفاف نسبت به حقّ . عبدالاعلی بن اعین می گوید : عرض کردم : پست شمردن مردم و استخفاف حقّ چیست ؟ فرمود : در برابر حقّ ، نادانی کند و از اهل حقّ بد گوید . پس هر که چنین کند ، با خداوند بر سر آنچه